________________
चारित्रमनोरथमाला
पाणिवहाईआणं, पावट्ठाणाण जो उ पडिसेहो। झाणज्झयणाईणं, जो अ विही एस धम्मकसो ॥२॥ बज्झाणुट्ठाणेणं जेण न वाहिज्जए तयं निअमा। संभवइ अपरिशुद्धं, सो पुण धम्ममि छेउ त्ति ॥ ३॥ आवयसयपडिओ वि हु, न हु मुंचइ रंगमत्तणो धम्मे । नेअं ताडनमेअं, सम्मं जिणधम्मकिरिआसु ॥४॥ जीवाइभाववाओ, बंधाइपसाहगो इहं तावो। एएहिं परिशुद्धो, धम्मो धम्मत्तणमुवेइ ॥ ५ ॥
स च धर्मो द्विविधः देशविरति - सर्वविरतिभ्यां, त्रिविधः सम्यग्दर्शनज्ञानचारित्रैः, चतुर्विधो दानशीलतपोभावैः, पञ्चधा महाव्रतपालनेन, षोढा षड्विधावश्यकाराधनेन, सप्तधा नैगमादिनयगोचरविचारणया, अष्टधा
કાઢનારો છે, માટે જાત્યસુવર્ણની જેમ અકુત્સનીય છે.
૧૪મા પંચાશકની ૩૨-૩૩-૩૪મી ગાથામાં પણ આ વાત કરી છે અને ઉપાધ્યાય શ્રીજિનમંડન ગણીના ધર્મપરીક્ષા' ગ્રંથમાં વિસ્તૃત દૃષ્ટાંતો સાથે આ વાત મૂકી છે.
આ ધર્મ સર્વવિરતિ-દેશવિરતિરૂપ બે પ્રકારનો છે. સમ્યજ્ઞાન-દર્શનચારિત્રરૂપ ત્રણ પ્રકારનો છે. દાન-શીલ-તપ-ભાવરૂપ ચાર પ્રકારનો છે. પાંચ મહાવ્રતરૂપ પાંચ પ્રકારનો છે. સામાયિક-ચઉવીસત્યો વગેરે છ આવશ્યકની આરાધનાવાળો હોવાથી છ પ્રકારનો છે. નૈગમ-સંગ્રહ-વ્યવહાર વગેરે નયોની વિચારણાથી સાત પ્રકારનો છે. આઠ પ્રવચન માતા (પાંચ સમિતિ-ત્રણ ગુપ્તિ)ના પાલનથી આઠ પ્રકારનો છે. બ્રહ્મચર્યની નવ વાડની આરાધનાથી નવ પ્રકારનો છે. ક્ષમા-માદવ-આર્જવ વગેરે ૧૦ પ્રકારના શ્રમણધર્મની આરાધનાથી દશ પ્રકારનો છે. આ રીતે શ્રીજિન ધર્મ અનેક પ્રકારનો હોવા છતાં સમ્યગ્દર્શનથી શુદ્ધ બાવ્રતથી વાસિત થયેલા અંત:કરણવાળાનો છે આવશ્યકના પાલનરૂપ જાણવો. તે ધર્મ પણ સમ્યજ્ઞાન પૂર્વકનો વિધિપૂર્વક
