________________
चारित्रमनोरथमाला
પર तावदाहारप्रमाणं, अधिकाहारकरणे प्रमाणातिरिक्ततादोषः २ । 'इंगाले'त्ति अङ्गारः, स्वाद्वन्नं तद् दातारं वा प्रशंसयन् यद् भुङ्क्ते स रागाग्निना चारित्रेन्धनस्याङ्गारीकरणादगारदोषः ३ । 'धूमे'त्ति धूम्रः, अस्वाद्वन्नं निन्दन् पुनः चारित्रेन्धनं दग्ध्वा धूम्रकरणात्धूम्रदोषः ४ । 'कारणे'त्ति कारणाभावः दोषः, साधोभॊजनस्य षट् कारणानि कथितानि सन्ति तेषामभावे भुञ्जानस्य कारणाभावदोषः ५ । एतैः पञ्चभिः संयोजनादिदोषैविरहितः । अथ कया रीत्या भोक्ष्यामीत्याह - 'पन्नगबिलोवमाए'त्ति पन्नगः-सर्पस्तस्य बिलोपमया, पन्नगो यथा बिले प्रविशति तदुपमया, सर्पो बिले प्रविशन् शरीरे क्षतभिया उपरि-पार्श्वतो न स्पृशति तद्वदहमपि मुखरूपबिले कवलं प्रक्षिपन् रागादिभावमस्पृशन् ‘सम्ममुवउत्तो' त्ति सम्मंसम्यक् , उवउत्तो-ज्ञानोपयोगवान् ‘भुंजिस्सं' भोक्ष्यामि । अस्मिन् मनोरथे
શરીરને ટેકો મળી રહે તેટલો આહાર કરવો. (સાધુને ૩૨ કોળિયા, સાધ્વીને ૨૮ કોળિયા) જો તેનાથી વધારે આહાર કરવામાં આવે તો પ્રમાણાતિરિક્તતા દોષ લાગે છે. ૩. ઈગાલ-અંગારોઃ સ્વાદિષ્ટ આહાર કે તેના દાતાને વખાણીનેસારો માનીને જે ભોજન કરાય તે રાગરૂપ અગ્નિથી ચારિત્રરૂપ લાકડાં બળવાબાળવાથી અંગાર દોષ કહેવાય. ૪. ધૂમઃ અનિષ્ટ સ્વાદવાળો આહાર કે તેના દાતાની નિંદા કરતો ચારિત્રરૂપ લાકડાંને બાળીને ધુમાડો કરવાથી ધૂમ્રદોષ. ૫. કારણઃ ઉપર સાધુને ભોજન કરવા માટેનાં જે છે કારણ બતાવ્યાં, તેમાંનું કારણ ન હોય અને વાપરે તે કારણાભાવ નામનો દોષ.
એટલે સંયોજનાદિ દોષથી રહિત થઈને, જેવી રીતે સાપ દરમાં પ્રવેશ કરવાના સમયે- શરીર ઘસાય નહીં, ચામડી છોલાય નહીં તે માટે કાળજી રાખે છે અને દરની બે બાજુ કે ઉપરની બાજુને સ્પર્ષ્યા વગર અંદર જાય છે, તે રીતે હું પણ મુખરૂપી દરમાં કોળિયા નાખતો, રાગાદિભાવનો સ્પર્શ કર્યા વગર અર્થાત્ રાગ-દ્વેષ કર્યા વગર, જ્ઞાનોપયોગવાળો બનીને ક્યારે ભોજન કરીશ ?
આહારના-ગોચરીની ગવેષણાના ૪૨ દોષ ટાળ્યા પછી એટલે કે ૪૨ દોષ રહિત ગોચરી લાવ્યા પછીની સાવધાની બતાવતાં શ્રીઓઘનિર્યુક્તિ ગ્રંથમાં
