________________
चारित्रमनोरथमाला
४२ - द्वितीया दशाधाख्या चक्रवालसामाचारी षड्विंशतितमादुत्तराध्ययनस्याध्ययनात् स्वल्पतरकालप्रव्रजितानां मुनीनां परिज्ञानार्थं नियूंढेति । ताः इच्छाकारादिदशप्रकाराः । तस्या इयं गाथा - "इच्छा-मिच्छा य तहकारो, आवस्सिया य निसीहिआ। आपुच्छा पडिपुच्छा, छंद-निमंतोवसंपया ॥१॥"
१ इच्छया करणमिच्छाकारो न तु बलाभियोगेन करणं, २ मिथ्याकरणं मिथ्याकारः, संयमयोगवितथाचरणे साधवो मिथ्याकारं कुर्वते । ३ सूत्रप्रश्नगोचरो तथाकारः, यथा भवद्भिरुक्तं तथेदमित्येवंस्वरूपः । ४ अवश्यकर्तव्यैर्ज्ञानाद्यर्थप्रयोजनैर्निर्वृत्ता उपाश्रयादितो निर्गमनक्रियाऽऽवश्यिकी। ५ असंवृतगात्रचेष्टानिवारणेन निर्वृत्ता शय्यादिप्रवेशनक्रिया नैषेधिकी। ६ सर्वप्रयोजनाभिव्याप्तिलक्षणेन गुरोः प्रच्छनं आपृच्छा । ७ प्राग्नियुक्तेनापि कार्यकरणकाले पुनः प्रच्छनं प्रतिपृच्छा। ८ स्वानीतस्याहारस्य ग्रहणार्थमशेषसाधुभ्यः प्रार्थना छंदना। ९ अहं भवदर्थमशनाद्यानयामीत्येवंभूता निमन्त्रणा । १० ज्ञानाद्यर्थं गुर्वन्तराश्रयणमुपसम्पदिति दशधा सामाचारीसमासार्थः ।
હલનચલનના નિષેધરૂપ અથવા ઉપાશ્રય વગેરેમાં પ્રવેશ કરતી વખતે કરાય તે. ૬. આપૃચ્છા કોઈપણ કાર્ય ગુરુ મહારાજને પૂછીને કરવું અથવા કાર્ય કરતાં પૂર્વે ગુરુ મહારાજને પૂછવું તે. ૭. પ્રતિપૃચ્છા: પહેલાં કાર્ય કરવાની વાત થઈ હોય તો પણ કાર્ય કરવાના સમયે ફરી પૂછવું તે. ૮. છંદનાઃ પોતે લાવેલા આહારમાંથી “મને લાભ આપો' એવી બધા સાધુને પ્રાર્થના કરવી તે. ૯. નિમંત્રણાઃ ગોચરી જતાં પહેલાં “હું તમારે માટે અશનાદિ આહાર લઈ આવું? એમ પૂછવું તે. ૧૦. ઉપસંપદા વિશેષ જ્ઞાનાદિની પ્રાપ્તિ માટે બીજા ગુરુ મહારાજ પાસે જવું તે ઉપસંપદા સામાચારી.
આ પ્રમાણે દશધા સામાચારીનો સંક્ષિપ્ત અર્થ કહ્યો. વિશેષ જાણવાની જિજ્ઞાસા હોય તો ધર્મસંગ્રહ, પંચાશકનું બારમું સામાચારી પંચાશક, પંચવસ્તુ, સામાચારી પ્રકરણ, પ્રવચન સારોદ્ધારાદિ ગ્રંથો તથા તેની ટીકા જોવી.
અથવા શ્રીનિશીથસૂત્રમાં કહેલી દશધા સામાચારી આ પ્રમાણે જાણવી. ૧. સવારથી માંડીને ક્રમશઃ થતી ઉપધિની પડિલેહણા. ૨. વસતીની પ્રમાર્જના.
