Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
भनुयोगचन्द्रिका टीका सूत्र २४८ अनुगमनामानुयोगद्वारनिरूपणम् ८०१
ननु गृहस्थोऽपि सर्वशब्दसहितं सामायिकं करोतु, का हानिः ? इति चेत् । आह-स्वशक्तिसम्पाद्यामेव क्रियां कत्तुं जनः प्रवृत्तो भवति नेतराम् । गृहस्थस्तु पूर्वप्रवृत्ते सावधयोगेऽभिष्वङ्ग मोक्तुं न शक्नोति, अतस्त्रिविधं त्रिविधेन न प्रत्याख्याति । एवं यदि स प्रत्याचक्षीत, तदा व्रतभङ्गः प्रसज्जेत । क्योंकि गृहस्थ के अणुव्रत हो सकता है। महाव्रत नहीं। मन, वचन
और काय की कृत, कारित अनुमोदना इन तीन २ कोटियों से सावद्यः योग का त्याग मुनि अवस्था में होता है-तब कि-गृहस्थावस्था में मन संबन्धी कृतकारित और अनुमोदनारूप त्रिकोटी से सायद्ययोग का त्याग नहीं होता है। बचन और काय ही की त्रिकोटियों से सावद्ययोग का उसके त्याग होता है। इसलिये वह सावद्ययोग का परित्याग उसका सर्व शब्द से वर्जित है। सर्व शब्द का अर्थ यहां पर 'सर्व प्रकार से' ऐसा है । मन वचन और कायकी कृत कारित अनुमोदना रूप नौ कोटि से यदि यह सावधयोग का उसके त्याग होता, तब ही वह त्याग सर्व सावद्यत्याग कहलाता-परन्तु पूर्वोक्तरूप से यह ऐसा नहीं है। इसी बात को टीका में 'सर्वशब्दवर्ज विविधं त्रिविधेनसामायिकं कुर्यात् 'इस पंक्तिद्वारा स्पष्ट किया है । वचन और काय से जन्य सावधयोग का यहां परित्याग त्रिविध-कृत, कारित और अनु. मोदना से है-इसलिये यह सावद्ययोग परित्याग सर्वशब्द से वर्जित है। જેમ મુનિ અવસ્થામાં સાવઘયોગને ત્યાગ થઈ જાય છે, તે પ્રમાણે અહી કરી શકાતો નથી. કેમ કે ગૃહસ્થ અણુવ્રત કરી શકે છે, મહાવત નહિ, મન, વચન અને કાયથી કૃત, કાતિ અને અનુમોદન આ ત્રણ કટિઓથી સાવધયોગનો ત્યાગ મુનિ અવસ્થામાં હોય છે, જ્યારે ગૃહસ્થાવસ્થામાં મનસંબધી કૃત કારિત અને અનુમોદના રૂપ ત્રિકટીથી સાવધોગને ત્યાગ તેને સર્વ શબ્દથી વર્જિત છે. સર્વ શબ્દનો અર્થ અહીં “સર્વ પ્રકારથી આ પ્રમાણે છે. મન, વચન અને કાયમી કૃત, કારિત, અનુમોદના રૂપ નવ કેટથી જે આ સાવઘાગને તેને ત્યાગ હેત તે જ તે ત્યાગ સર્વ સાવઘત્યાગ કહેવામાં આવ્યું હતું, પરંતુ પૂર્વોક્ત રૂપથી આ પ્રમાણે નથી એ જ વાતને Awi 'सर्वशब्दवर्ज द्विविधं त्रिविधेन सामायिकं कुर्यात्' । पति पर સ્પષ્ટ કરવામાં આવેલ છે. વચન અને કાયથી જન્ય સાવઘયોગને અહીં
अ० १०१
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020967 |
| Book Title | Anuyogdwar Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1968 |
| Total Pages | 928 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_anuyogdwar |
| File Size | 21 MB |