Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
-
अनुयोगचन्द्रिका टीका सूत्र २४१ क्षेत्रसमवतारादीनां निरूपणम् ७२७ तत्र-सामायिकाध्ययनं श्रुज्ञानरूपत्वेन क्षायोपशमिकभाववृत्तित्वात् क्षायोपशमिकभावरूपे नाम्नि समवतरति । उक्तंच
'छबिह नामे भावे, खओवसमिए सुयं समोयरइ ।
जं सुयनाणावरणक्खओवसमयं तयं सन् ॥१॥ छाया-पविधनाम्नि भावे क्षायोपशमिके श्रुतं समवतरति ।
यत् श्रुतज्ञानावरण क्षायोपशमजं तकत् सर्वम् ॥इति।। द्रव्यादि भेदभिन्नस्य प्राइनिर्णीतस्य प्रमाणस्य भावप्रमाणनामके भेदे जीवभाव रूपत्वादिदं सामायिकं समातरति । उक्तंच
'दाइ चउम्भेयं पमीयए जेण तं पमाणति ।
इणमज्झयणं भावोत्ति भावपमाणे समोयरइ' । छाया-द्रव्यादि चतुर्भेदं प्रमीयते येन तत प्रमाणमिति ।
इदमध्ययनं भाव इति भावप्रमाणे समवतरति ॥इति। इसमें सामायिक अध्ययन श्रुत ज्ञानरूप होने से क्षायोगशमिक भाव में आता है । इसलिये उसका समवतार क्षायोपशमिक भावरूप नाम में होता है । उक्तंच छह प्रकार के नाम में क्षायोपमिक भाव में श्रुत का समवतार होता है । क्योंकि जितना भी श्रुतज्ञान होता है, वह सष श्रुतज्ञानावरणीय कर्म के क्षयोपशम से जन्य होता है जिसका वर्णन पहिले किया जा चुका है। ऐसे प्रमाण के जिसके द्रव्य आदि अनेक भेद हैं, भावप्रमाण नाम के भेद में यह सामायिक अध्ययन जीव का भावरूप होने के कारण समवतरित होता है। उक्त च-जिसके द्वारा वस्तुका वास्तविक स्वरूप जाना जावे उसका नाम प्रमाण है और वह प्रमाण द्रव्यादिक के भेद से चार प्रकार होता है। यह अध्ययन जीव का भावरूप है इसलिये भावप्रमाण में इसका समवतार होता है। भाव. મૂત્રજ્ઞાનરૂપ હોવા બદલ ક્ષાપશમિક ભાવમાં આવે છે એથી આનો સમવતાર ક્ષારોપથમિક ભાવરૂપ નામમાં હોય છે. ઉકતંગ ૬ પ્રકારના નામમાં ક્ષાપશમિક ભાવમાં શ્રતને સમવતાર થાય છે કેમકે જેટલું પણ શ્રુતજ્ઞાન હોય છે, તે બધું શ્રુતજ્ઞાનાવરણીય કર્મના ક્ષપશમથી જન્ય હૈય છે. જેનું વર્ણન પહેલાં કરવામાં આવેલ છે. એવા પ્રમાણના કે જેના દ્રવ્ય વગેરે ઘણા ભેદે હોય છે, ભાવ પ્રમાણ નામના ભેદમાં આ સામાયિક અધ્યયન જીવ ભાવરૂપ હોવા બદલ સમવતરિત થાય છે. ઉકતંચ જેના વડે વસ્તુના વાસ્તવિક સ્વરૂપનું જ્ઞાન થાય, તેનું નામ પ્રમાણ છે, અને તે પ્રમાણુ દ્રવ્યાદિકના ભેદથી ચાર પ્રકારનાં હોય છે. આ અધ્યયન જીવન
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020967 |
| Book Title | Anuyogdwar Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1968 |
| Total Pages | 928 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_anuyogdwar |
| File Size | 21 MB |