Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www. kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुयोगद्वारसूत्र स्थलादीनां तीर्थकराविनाभूतत्वात्ते मितेषु तीर्थकरा अयुषभिता एव भवन्ति, अतएव 'संता अरिहंता संतरहि-पुरवरेहि' इत्याधुक्तम् । इत्थं चात्र उपमेयभूतानां तीर्थकृतामुपमानेन संख्या निश्चयो भवतीयोपभ्यसंख्यात्वं बोध्यम् । इति पथमो भङ्गः । अथ द्वितीय भङ्गं निरूपयति-सद् वस्तु असता वस्तुना उपमीयते । स्थल को उपमित किया गया है। यहाँ कपाट उपमानभूत हैं। और अहंत भगवंतों का वक्षस्थल उपमेयभूत है। इसी प्रकार से ऐसा कहना कि इन अहंत भगवंतों के भुज परिघा के आकार जैसे होते हैं। इनका वक्षःस्थल श्रीवत्स से अङ्किा होता है। दुदुभि के स्वर जैसा इनका निर्घोष होता हैं । इसका तात्पर्य यह है कि जो व्यक्ति तीर्थ करों के वक्षस्थल आदि कैसे होते है ? इस बात को जानना चाहता है, वह पुरवर कपाट आदि उपमानों से उन्हें जान लेता है। इस प्रकार यद्यपि उपमानभूत पुरवर कपाट आदिकों से उपमेयभूत ये वक्षः स्थल आदि हैं-फिर भी ये तीर्थंकर के अविनाभावी होने से उनके उपमित होने पर तीर्थंकर भी उपमित हो जाते है । इसलिये 'संता अरिहंता, संतएहिं पुरवरे हिं' 'इत्यादिरूप से सूत्रकार ने कहा है। इस प्रकार यहां उपमेयभूत तीर्थंकरों का उपमानभूत पुरवर कपाटादिकों से संख्या निश्चय-हो जाता है । यह औपम्यसंख्या का प्रथम प्रकार है। औपम्पसंख्या का जो 'संतयं असंनए णं उमिज्जई' यह द्वितीय છે. અહીં કપાટ ઉપમાન ભૂત છે અને અહંત ભગવંતેનું વક્ષસ્થળ ઉપમેય ભૂત છે. આ પ્રમાણે જ એમ કહેવું કે આ અહંત ભગવતેની ભુજાઓ પરિધાને આકાર જેવા હોય છે. એમનું વક્ષસ્થળ શ્રીવલ્સથી અંકિત હોય છે. દુંદુભિના સ્વર જે એમને નિર્દોષ હોય છે. આનું તાત્પર્ય આ પ્રમાણે છે કે જે વ્યક્તિ તીર્થકરોના વક્ષસ્થળે વગેરે કેવાં હોય છે? આ વાત જાણવા ઈચ્છતા હોય, તે પુરવાર, કપાટ વગેરે ઉપમાનથી જાણી લે છે આ પ્રમાણે જે કે ઉપમાન ભૂત પુરવાર, કપાટ વગેરેથી ઉપમેયભૂત આ વક્ષસ્થળ વગેરે છે, છતાં એ એઓ તીર્થંકરના અવિનાભાવી હોવાથી तमना अपमित पाथी तीय ३२ ५५५ ५मित थ य छ. मेथी (संता अरिहंता, संतएहिं पुरवरेहिं) त्या ३५थी सूत्रारे उखु छे. मा प्रभारी અહી ઉપમેય ભૂત તીર્થકરોના ઉપમાનભૂત પુરવર કપાટાદિકથી સંખ્યા નિશ્ચિત થઈ જાય છે આ ઔપભ્ય સંખ્યાને પ્રથમ પ્રકાર છે. પમ્ય સંખ્યાને रे 'संतयं असंतए णं उवमिज्जई' मा पीने २ छ, ते या प्रमाणे छ
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020967 |
| Book Title | Anuyogdwar Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1968 |
| Total Pages | 928 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_anuyogdwar |
| File Size | 21 MB |