________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
५५६
अनुयोगद्वारसूत्र निरतिचारभेदाद् द्विविधम् । तत्र सातिचारम्-मूलघातिनो यत्पुर्वतारोपणं तद् बोध्यम् । तथा-इत्वरसामायिकस्य शैक्षकस्य यदारोप्यते, तीर्थान्तरं वा संक्रामतः साधोः-यथा पार्श्वनाथतीर्थान्महावीरनीर्थ संक्रामतः साधोः-यदारोप्यते तन्निरतिचारम् । तृतीयं परिहारविशुद्धिकचारित्रगुणममाणम्-परिहार: तपोविशेषस्तेन विशुदम् परिहारविशुद्धम् , यद्वा-परिहारः = भनेपणीयादेः परित्यागो विशेषणपर्याय का छेदन कर पुनः महाव्रतों की उपस्थापना की जाती है, उसका नाम छेदोपस्थापन चारित्र हैं। यह चारित्र भरत ऐश्वत क्षेत्र के प्रथम तथा अन्तिम तीर्थंकर के तीर्थ में ही होता है। अन्यत्र नहीं होता है। (माइयारे य निरहयारे य ) यह सातिचार और निरतिचार के भेद से दो प्रकार होता है । सातिचार छेदोपस्थापन चारित्र वह है, जो मूलगुणों का घात करने वाले साधु के लिये पुन: वन प्रदान किये जाते हैं । तथा इत्वरिक सामायिक चारित्र पालन करने वाले शिष्य को जो चारित्र दिया जाता है वह अथवा एक तीर्थंकर के तीर्थ से दूसरे तीर्थ कर के तीर्थ में संक्रमण करनेवाले जैसे पार्श्वनाथ के तीर्थ से महावीर के तीर्ध में जाने वाले-साधु कोजो चरित्र दिया जाता है वह निरतिचार छेदोपस्थापनचारित्र है। (परिहारविस्तुद्धिय च०) तीसरा जो परिहार विशुद्धिक चारित्रगुण प्रमाण है, वह इस प्रकार से है-तप विशेषता का नाम परिहार है, इस परिहार से जो चारित्र विशुद्ध होता है, उसका नाम परिहारविशुद्धिक ચારિત્રમાં પૂર્વ પર્યાયનું છેદન કરીને ફરી મહાવ્રતની ઉપસ્થાપના કરવામાં આવે છે, તેનું નામ છેદો પસ્થાન ચારિત્ર છે. આ ચારિત્ર ભરત અરવત ક્ષેત્રના પ્રથમ तमा मतिम तीर्थ ४२ना तीथ भांग डाय छे भन्यत्र नलि-(साइयारे य निरझ्यारे य) मा सातियार अन नितियाना मेथी म प्रा२नु डाय छे. સાતિચાર છેદેપસ્થાપનચારિત્ર તે છે કે જે મૂળ ગુણેના વિઘાતક સાધુઓ માટે પુનઃવૃતપ્રદાન કરવા રૂપ હોય છે. તેમજ ઈત્વરિક, સામાયિક, ચારિત્રનું પાલન કરનાર શિષ્યને જે ચારિત્ર અપાય છે, તે અથવા એક તીર્થકરના તીર્થથી બીજા તીર્થંકરના તીર્થમાં સંક્રમણ કરનારા, જેમકે પાર્શ્વનાથના તીર્થથી મહાવીરના તીર્થમાં જનારો-સાધુઓને જે ચારિત્ર આપમાં આવે છે,
नतिरछेही स्थापन यात्रिछे. (परिहारविमुद्धिय च.) श्री परिहार વિશુદ્ધિક રૂપ ચારિત્ર ગુણ પ્રમાણ છે, તે આ પ્રમાણે છે, તપ વિશેષનું નામ પરિહાર છે, આ પરિહારથી જે ચરિત્ર વિશુદ્ધિક હોય છે, તેનું નામ પરિહાર વિશુદ્ધિક ચારિત્ર છે. અથવા જે ચારિત્રમાં અનેકણીય વગેરેને
For Private And Personal Use Only