Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुयोगचन्द्रिका टीका सूत्र १५२ औदर्यिकादिभावानां स्वरूपनिरूपणम् ६८७ कस्यचित् कर्मण उदये भवन्तीत्येतन्नप्रसिद्धम् , तत् कथमिह कृष्णलेश्यादयः पठयन्ते ? इति चेदाइ-लेश्यास्तु योगपरिणाम: त्रिविधोऽपि योगः कर्मोदयजन्य एव, ततो लेश्यानामपि योगकर्मोदयेत्युभयजन्यत्वं न विरुध्यते इति नास्ति छेश्यानाम पाठे कश्चिद् दोषः। केचित्त्वेवं मन्यन्ते-यथा कर्माष्टकोदयात् संसारस्थत्वमसिद्धत्वं च जायते, तथैव लेश्यावतमपि जायते, इति । प्रकृतमुप संहरन्नाह-स एष जीवोदयनिष्पन्न इति। अथ कोऽसौ अजीवोदयनिष्पन्नः ? में उपन्यास भले रहो, परन्तु लेश्याएँ औदयिक हैं यहबात संभवित नहीं होती, क्योंकि लेश्याएँ किसी कर्म के उदय से होती हों यह बात प्रसिद्ध नहीं है । अतः जब ऐसी बात है, तो फिर सूत्रकार ने औदायिक भाव में इनका पाठ क्यों रखा है ?
उत्तर:-लेश्याएँ योगों के परिणाम-प्रवृत्ति रूप हैं । और तीनों प्रकार का जो योग है वह शरीर नाम कर्मोदय जन्य है। इसलिए लेश्याओं को योग और शरीर नामकर्मोदय इन दोनों द्वारा जन्य के होने के कारण इनका पाठ-औदायिक भाव में रखना निर्दोष है। कोई २ इस विषय में ऐसा मानते हैं-कि जैसे आठ कर्मों के उदय से संसारस्थत्व और असिद्धत्व होता है, उसी प्रकार लेश्यावत्व भी होता है, (से तं जीवोदयनिष्फण्णे) इस प्रकार यह जीवोदय निष्पन्न औदयिक भाव हैं । (से कितं अजीवोदय-निष्फण्णे) हे भदन्त ! अजीवोदयनिष्पन्न औदायिक भाव क्या है ? । સમાવિષ્ટ કરવામાં આવે, પરંતુ લેસ્યાઓ ઔદયિક હેવાનું સંભવી શકતું નથી, કારણ કે વેશ્યાઓને કર્મોદયજન્ય માનવામાં આવતી નથી છતાં પણ સૂત્રકારે શા કારણે ઔદયિક ભાવમાં તેને સમાવેશ કર્યો છે?
ઉત્તર-લેસ્થાએ યોગના પરિણામ-પ્રવૃત્તિ-રૂપ હોય છે અને ત્રણે પ્રકારના યોગ શરીરનામ કમજન્ય હોય છે. તેથી દેગ અને શરીરનામ કર્મોદય આ બને દ્વારા જન્ય હેવાને કારણે વેશ્યાઓને ઉપર્યુક્ત ઔદયિક ભાવમાં સમાવેશ કરવામાં કેઈ દેષ જણાતું નથી કઈ કઈ લેકે એવું માને છે કે-જેવી રીતે આઠ કર્મોના ઉદયથી સંસારીપણાની અને અસિદ્ધ(पनी प्रीति थाय छे, मे२८ प्रमाणे वेश्यायुतत्व ५५ प्रात थाय छे. (से तं जीवोदयनिष्फण्णे) मा प्रा२नु वाय निष्पन्न मोडयिभानु ५१३५. छे.
प्रश्न-(से किं त' अजीवोदयनिष्फण्णे१) मापन् ! सवय નિષ્પન્ન ઔદયિક ભાવનું સ્વરૂપ કેવું હોય છે?
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020966 |
| Book Title | Anuyogdwar Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1967 |
| Total Pages | 864 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_anuyogdwar |
| File Size | 25 MB |