Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
- अनुयोगद्वारले संस्थानभेदैः पञ्चविधम् । तत्र वर्णनाम-कृष्णनीललोहितहारिद्रशुक्लनामभेदैः पञ्च विधम् । धूसरारूणरूप कपिशादयस्तु वर्णां संयोगेनैवोत्पयन्ते, नत्वेते तेभ्यो भिन्ना इति न पृथगुपात्ताः। तथा-गन्धनाम-गन्भ्यते-आघ्रायते इति गन्धस्तस्य नामगन्धनाम । तद्धि-सुरभिदुरभिभेदाद द्विविधम् । तत्र-सौमुख्यकृत् सुरभिः, वैमुख्यजीवस्थिकाए, पुग्गलस्थिकाए, अद्धासमए य) धर्मास्तिकाय, अधर्मास्तिकाय, आकाशास्तिकाय, जीवास्तिकाय, पुद्गलास्तिकाय और अद्धा समय । इन सबकी व्याख्या पहिले की जा चुकी है । अतः यहां नहीं की है । (सेतं व्वनामे) इस प्रकार यह द्रव्य नाम है। (से किं तं गुणनामे) वह गुण नाम क्या है ? -
उत्तर-(गुणनामे पंचविहे पण्णत्ते) गुणानाम पांच प्रकार का कहा गया है। (तं जहा) जैसे-- (वण्णणामे, गंधणामे रसणामे, फास णामे, संठाणणामे) वर्णनाण, गंध नाम, रस नाम, स्पर्श नाम, संस्थान नाम । वस्तु जिससे अलंकृत की जाती है वह वर्ण शब्द की व्युत्पत्ति है। इस वर्ण का जो नाम है वह वर्ण नाम है। जो सूंघी जावे वह गंध है। इस गंध का जो नाम है वह गंधनाम है । जो चखा जाता है वह रस है। रस का जो नाम है वह रस नाम है। जो स्पर्श से जाना जाता है वह स्पर्श है। संस्थान नाम आकार का है। इस संस्थान का जो नाम है वह संस्थान नाम है। काए, अद्धासमए य) यस्ताय, अघस्तिय, मस्तिय, वास्तिકાય, પુલાસ્તિકાય અને અદ્ધાસમય (કાળ) આ બધાં પતેની વ્યાખ્યા પહેલાં આપવામાં આવી છે, તેથી અહીં તેમની વ્યાખ્યા આપવામાં આવી नया (से त बनामे) मा नु ते द्रव्यनाम .
प्रश्न-(से कि त गुणनामे?) 8 भगवन् ! सुनाम २ ४३ छ।
उत्तर-(गुणनामे पंचविहे पण्णत्ते-तजहा) गुनाम पाय मारनु ।' छ. ते प्रा। नये प्रमाणे छ-(वण्णणामे, गंधणामे, रसणामे, फासणामे, संठाणणामे) नाम, गधनाम, २सनाम, १५श नाम भने संस्थाननाम વસ્તુને જેના વડે અલંકૃત કરાય છે, તેને વર્ણ કહે છે. તે વર્ણનું જે નામ છે તેને વર્ણનામ કહે છે. સુંઘવાથી જેને અનુભવ થાય છે, તે ગધ છે. આ ગધનું જે નામ છે તેને ગંધનામ કહે છે. ચાખવાથી જેને અનુભવ થાય તે રસ છે. એવા રસનું જે નામ છે, તે રસનામ છે. કઈ પણ વસ્તુને અડકવું તેનું નામ સ્પર્શ છે. આ સ્પર્શનું જે નામ છે તેને સ્પર્શનામ કહે છે. સંસ્થાન એટલે આકાર આ સંસ્થાનના નામને સંસ્થાનનામ કહે છે,
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020966 |
| Book Title | Anuyogdwar Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1967 |
| Total Pages | 864 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_anuyogdwar |
| File Size | 25 MB |