Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुयोगचन्द्रिका टोका सूत्र १३२ क्षेत्रद्वारपर्शनाद्वारनिरूपणम् ५७३
भत्रेदमनुसन्धेयम्-किमपि द्विसमयस्थितिकं द्रव्यं लोकस्य संख्येयतमभागमवगाहते, किमप्यसंख्येयतमभागम् किमपि संख्येयान् भागान् , किमपि तु असंख्येयान भागान् न तु सर्वलोकमवमाइते । सर्वलोक व्यापित्वं तु महास्कन्धस्य । स चाष्टसमयै निष्पयते, न तु द्वाभ्यां समयाभ्याम् । अतो द्विसमयस्थितिकत्वाभावेन महास्कन्धस्यावक्तव्यकत्वामावादवक्तव्यकद्रव्य विषये पञ्चमपृच्छा न भवति । अत एव-' महाखंधवग्नं' इत्युक्तम् । नानाद्रव्याणि तु सर्वलोकव्यापीनि भवन्तीति । इति क्षेत्रद्वारम् । स्पर्शनाद्वारं निरूपयितुमाह-'फुसणा' इत्यादि। स्पर्शनाशारमपि तथैव-क्षेत्रानुपूर्वी वदेव विज्ञेयम् ।।मू०१३२॥ वह व्याप्त नहीं करता है। तथा-"आदेशान्तरेण वा-महाखंधवज्जमन्न. दव्वेसु आइल्लचर पुच्छासु होज्जा" ऐसा जो कहा है उसका भाव इस प्रकार से है-कि दो समय की स्थितिवाला कोई एक अवक्तव्यक
व्य लोक के संख्यातवें भाग में अवगाढ होता है कोई असंख्यातवें भाग में अवगाढ होता है, कोई संख्यात भागों में अवगाढ होता है, और कोई असंख्यात भागों में अवगाढ होता है परन्तु सर्वलोक में अवगाढ नहीं होता है । सर्वलोक में अवगाढतो महास्कंध होता है। यह महास्कंध आठ समयों से निष्पन्न होता है। दो समयों से नहीं। इस. लिये इस महास्कंध में हिसमयस्थितिकता का अभाव होने से अवक्तव्यकद्रव्यत्व का अभाव है। इसलिये अवक्तव्यक द्रव्य के विषय में पांचर्चा प्रश्न नहीं होता है। इसीलिये "महाखंधवज्ज" ऐसा कहा है। तथा नाना अवक्तव्यक द्रव्यों की अपेक्षा करके नाना अवक्तव्यक द्रव्य सर्व
तथा-" आदेशान्तरेण .. वा-महाखंघवज्जमन्नव्वेसु आइल्लचउपुच्छासु होजा" । प्रभारी २ ४ह्यु छ तर मापा नीय प्रभार छ-समयनी રિથતિવાળું કેઇ એક અવક્તવ્યક દ્રવ્ય લેકના સંખ્યાત ભાગમાં અવગાઢ (રહેલું) હોય છે, કોઈ અસંખ્યાતમાં ભાગમાં અવગાઢ હોય છે, કોઈ સંખ્યાત ભાગમાં અવગાઢ હોય છે, કોઈ અસંખ્યાત ભાગોમાં અવગાઢ હોય છે, પરન્તુ કઈ પણ અવક્તવ્યક દ્રવ્ય સમસ્ત લેકમાં અવગાઢ હોતું નથી. મહસ્કિન્ય જ સર્વલેકમાં અવગાઢ હોય છે. આ મહાસ્કન્ધ આઠ સમયમાં નિષ્પન્ન થાય છે એ સમયે માં નિષ્પન્ન થતું નથી આ રીતે આ મહાસ્ક ધમાં એ સમયની સ્થિતિને અભાવ હોવાને કારણે તેને અવક્તવ્યક દ્રવ્ય રૂપ ગણી શકાય નહીં. આ રીતે અવક્તવ્યક દ્રવ્યની અવગાહનાની બાબતમાં પાંચમી पात (Kasetual) सलवी शती नी तेथी । “महाखंधवजं" આ સૂત્રાંશ મૂકવામાં આવ્યો છે. અનેક અવક્તવ્યક દ્રવ્યોની અપેક્ષાએ વિચાર કરવામાં આવે તે એવ' કથન ગ્રહણ કરવું જોઈએ કે
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020966 |
| Book Title | Anuyogdwar Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1967 |
| Total Pages | 864 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_anuyogdwar |
| File Size | 25 MB |