________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुयोगचन्द्रिका टीका सूत्र १३२ क्षेत्रद्वारस्पर्शनाद्वारनिरूपणम्
अथ क्षेत्रद्वारं स्पर्शनाद्वारं च वक्तुमाह
मूलम् - गमववहाराणं आणुपुत्रीदवाई अणाणुपुत्रीदव्वाई अवत्तव्वगदव्वाई लोगस्स किं संखिज्जइभागे होज्जा ? असंखिजड़भागे होज्जा ? संखेज्जेसु भागेसु वा होजा ? असंखेजेसु भागेसु वा होज्जा ? सव्वलोए वा होज्जा ? आणुपुत्रीदवाई एवं दव्वं पडुच्च संखेज्जइभागे वा होज्जा, असंखेज्जइ भागे वा होजा, संखे जेसु वा भागेसु होज्जा, असंखेज्जेसु वा भागेसु होज्जा, देसूणे वा लोए होज्जा ? नाणादव्वाई पडुश्च नियमा सव्वलोए होज्जा । एवं अणाणुपुत्री दव्वाई। आएसंतरेण वा सव्वपुच्छासु
५६३
प्रत्येक में असंख्यातता का कथन विरुद्ध नहीं है। निर्दोष है। तात्पर्य कहने का यह हैं कि लोक में एक समय की स्थितिवाले द्रव्यों को रहने के स्थान असंख्यात है क्यों कि लोकाकाश स्वयं असंख्यात प्रदेशी है। इन द्रव्यों को रहने का एक ही एक प्रदेश रूप या दो प्रदेश रूप आधार स्थान नहीं है । अतः एक प्रदेश रूप और दो आदि रूप आधार अनेक होने के कारण उन असंख्यात आधार रूप स्थानों में ये प्रत्येक द्रव्य असंख्यात रूप में रहते हैं इसलिये ये प्रत्येक असंख्यात ही है अतः भिन्न २ स्थानों में रहे हुवे इन एक समय की और दो समय की स्थिति वाले द्रव्यों में प्रत्येक में असंख्यातता का कथन निर्दोष है | |०१३१ ॥
For Private and Personal Use Only
પડતુ નથી, પણ નિર્દોષ કથન રૂપ જ ગણી શકાય છે. આ કથનને ભાવાચ એ છે કે લેાકમાં એક સમયની સ્થિતિવાળાં દ્રવ્યેાને તથા એ સમયની સ્થિતિવાળાં દ્રન્યાને રહેવાનાં સ્થાન અસખ્યાત છે, કારણ કે લેાકાકારા પાતે જ અસખ્યાત પ્રદેશેાવાળું છે આ દ્રવ્યેને રહેવાનુ એક જ પ્રદેશ રૂપ અથવા એ પ્રદેશરૂપ આધારસ્થાન હતુ નથી તેથી એક પ્રદેશરૂપ અને એ પ્રદેશ આદિ રૂપ આધાર અનેક હાવાને કારણે તે અસખ્યાત આષાર રૂપ સ્થાનામાં તે પ્રત્યેક દ્રવ્ય અસંખ્યાત રૂપે રહે છે. (તેથી તે પ્રત્યેક જ્ગસ ખ્યાત જ છે. આ રીતે સિન્ન ભિન્ન સ્થાનામાં રહેલા એક સમયની અને પ્રેમમયની સ્થિતિવાળાં તે પ્રત્યેક દ્રવ્યમાં ભસ ખ્યાતનું કથન કોષરહિત જ છે.) પસ૧૩૧
