Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुयोगवन्द्रिका टीका सूत्र १२० धौपनिधिको क्षेत्रानुपू/निरूपणम् ५९ स्तिकायादीनि द्रव्याणि पूर्वानुपूर्यादित्वेन ९८ अष्टनवति सूत्रे उदाहतानि । अत्र तु क्षेत्रानुपूर्व्याः प्रस्तावात् अधोलोकादयः पूर्णनुपूादित्वेनोक्ताः। अधोकोकादिविभागास्तु-अधिश्चतुर्दशरज्ज्वायतस्य अनियतविस्तारस्य पश्चास्तिदो भंग कम कर ने पर अनानुपूर्वी बन जाती है। यही अनानुपूर्वी है । इस सत्र की व्याख्या के लिये ९८ वां सूत्र देखो। ऊर्ध्वलोक आदि जो तीन लोक हैं, उनके विषय में यहां कुछ-कहा जाता है।-औपनिधिकी द्रव्यानुपूर्वी के प्रकरण में द्रव्यानुपूर्वी का अधिकार होने से वहां धर्मा. स्तिकाय आदि द्रव्यों को पूर्वानुपूर्वी आदिरूप से उदाहृत किया गया है। परन्तु यहां क्षेत्रानुपूर्वी का प्रकरण चल रहा है इसलिये अधोलोक
आदि पूर्वानुपूर्वी आदि रूप से उदाहृत हुए हैं। लोक के ये जो ऊर्ध्वलोक अधोलोक आदि तीन विभाग किये गये हैं सो उसका कारण यह है कि मध्यलोक के बीचोंबीच मेरु पर्वत है। इसके नीचे का भाग अधोलोक और ऊपर का भाग ऊर्ध्वलोक है। तथा परायर रेखा में तिरछा फैला हुआ मध्यलोक है। मध्यलोक का तिरछा विस्तार अधिक है इसलिये इसे तिर्यग्लोक भी कहते हैं। लोक ऊपर से नीचेतकलंबाई में १४ राजू है । विस्तार इसका अनियत है। यह पांच अस्ति.
અન્તના બે સંગે આછાં કરી નાખવાથી અનાનુપવી બની જાય છે. અનાનવનું આ પ્રકારનું સ્વરૂપ છે. આ સૂત્રની વ્યાખ્યા સમજવા માટે ૯૮મું सूत्र in n.
ઉર્વક આદિ જે ત્રણ લોક છે તેમના વિષે હવે અહીં થે કથન કરવામાં આવે છે
ઔપનિષિકી દ્રવ્યાનપૂર્વના પ્રકરણમાં દ્રવ્યાનુપૂવને અધિકાર હેવાથી ત્યાં ધર્માસ્તિકાય આદિ દ્રવ્યનું પૂર્વાનુમૂવી આદિ રૂપે કથન કરવામાં આવ્યું હતું. પરંતુ અહીં ક્ષેત્રાનુપૂવને અધિકાર ચાલી રહ્યો છે તેથી અહીં અલક આદિ ક્ષેત્રનું પૂર્વાનુપૂવ આદિ રૂપે કથન કરવામાં આવ્યું છે. લેકના ઉષ્પલેક અધોલેક (
તિક) આદિ જે ત્રણ વિભાગ કરવામાં આવ્યા છે તેનું કારણ એ છે કે મધ્યલકની વચ્ચે વચ મેરુપર્વત છે. તેની નીચેના ભાગને અલેક અને ઉપરના ભાગને ઉલક કહે છે તથા બરાબર રેખામાં તિરછી ફેલાયેલે મધ્યક છે. મલેકને તિરછો વિસ્તાર અધિક હેવાને કારણે તેને તિર્યશ્લેક પણ કહે છે લેકની ઉપરથી નીચે સુધીની લંબાઈ ૧૪ રાજુ પ્રમાણ છે. અને તેને વિસ્તાર અનિયત છે તે પાંચ અસ્તિકાથી
For Private and Personal Use Only
| SR No. | 020966 |
| Book Title | Anuyogdwar Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1967 |
| Total Pages | 864 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_anuyogdwar |
| File Size | 25 MB |