________________
લોકપ્રિયતા
241
પણ આપની મરજી પડે ત્યારે ઊઠતા હતા. અને ઇચ્છનારો લોકપ્રિયન હોઇ શકે. અને (ક) આટલું પછી સંયમ લઈ કાઉસગ્ગ ધ્યાનમાં જ ઊભા રહી ર્યા પછી પણ જેનામાટે ઘસાઈ છુટ્યા હોઇએ એને તત્ત્વચિંતનમાં જ સદા મસ્ત રહ્યા, એમાં વચ્ચે કોઈ પણ ગમે તેવી એવી સૌમ્યવાણી જ બોલવી. વિકલ્પ-સંકલ્પ પણ નહીં ! ચક્કીના ભોજન કટાક્ષ, કરેલા ઉપકારની યાદ, બીજાના અપરાધ કરનારા આપ, સંયમ લઈને કેવા ઉપવાસો ને બતાવવા વગેરેથી સંકળાયેલા વચનપ્રયોગ અરસ- વિરસ આહારમાં મસ્ત બન્યા! લોકપ્રિયતામાં ખાસ્સો ઘટાડો પહોંચાડી શકે.
વાહ પ્રભુ! આવા આપના મને દર્શન મળ્યા! પાંચમી દષ્ટિને પામેલો જીવ અલૌલ્યવગેરે પ્રભુ આ આર્યક્ષેત્ર-કુળમાં જનમવાનું સૌભાગ્ય ગુણોથી ભરેલો હોવાથી ઉપરોક્ત ત્રણેય બાબતમાં મળ્યું, તો આપના દર્શન મળ્યા! ધન્ય પ્રભુ! વાહ પૂર્ણ હોય છે. તેથી સહજ લોકપ્રિયતા પ્રાપ્ત કરે પ્રભુ! ખરી આપની કૃપા પ્રભુ!
છે. એની પાસે ઉદારતા છે, ગંભીરતા છે, સૌમ્ય દર્શને તો એના એ જ છે, પણ હૈયાને આ મુદ્રા છે, એ પરાર્થકરણરસિક છે. તેથી સહજ રીતે આનંદથી ઉછળતું કરતા જાવ ને આંખને લોકપ્રિય છે. આંસુથી ભરતા જાવ... પરિણતિ સુધરતી જશે, યોગ એ એક અવ્વલ કોટિની સાધના છે. આ વિકસતી જશે! આ છે ઈટલાભ!
સાધનામાં આવ્યા પછી જો આત્માના દેદાર ન ફરે, આમાં છે કમાણી લખલૂટ!પણ મૂરખજીવ તો શું કામનું? આત્માનાકેદારને ફેરવનારા છે ગુણો. આ કમાણીને બાજુએ મુકી થોડી ઘણી બહારથી ગુણો વિનાનો આત્મા મુફલીસ છે. આત્મા કિયા કરી લઇ સંતોષ માની બેસી જાય છે. બાકી ગુણસંપન્ન બનવો જોઇએ, તો દેદાર ફરે. આત્મામાં જો લક્ષ્ય હોય, તો એક-એક કિયામાં પરિણતિ કાયરતા હતી, તે જાય, વીરતા આવે. કર્મો સામે સુધારવાનો લાભ દેખાય. કાજો લેતા લેતા જીવ- લડવાનું જોમ આવે ને સહી લેવાનું બળ આવે. દયાની પરિણતિ ઊભી કરી શકાય. મારા પ્રભુના ઉતાવળિયો આત્માધેર્યવાન બને. અસહિષ્ણુ હતો, વહાલા સંતાનો! ભૂલા તો નથી પડ્યાને! લાવ, હવે સહિષ્ણુ બને. લોભ, કંજૂસાઈ ને તુચ્છતાથી એમને બચાવી લઉં! આ લાભ મને ક્યાંથી ! નિંદનીય હતો, હવે ઉદારતા, સંતોષ ને ગંભીરતાથી દેવવંદન-ચૈત્યવંદન કરતાં કરતાં આ રીતે પ્રભુ- લોકપ્રિય બને. આ આત્માના દેદાર ર્યા ગણાય. ભક્તિની પરિણતી કેળવી શકાય. ગુરુવંદન કરતાં યોગની આ ભૂમિને પામેલાના આરીતે દેદાર કરતાં વિનયની પરિણતિ ઊભી થાયને સુખશાતા ફરી ગયા હોય. લોકપ્રિય બનવામાટે સહિષ્ણુ પૂછતા પૂછતા વૈયાવચ્ચની પરિણતિ ઘડાય. આ બનવું પણ જરૂરી છે. બીજાના જે - તે વર્તાવમાં છે અભીષ્ટ લાભો! યોગની પાંચમી દષ્ટિ પામેલાને લેવાઇ જનારો પ્રિયનબની શકે. ગંભીરને સહિષ્ણુ એ મળ્યા કરતાં હોય છે.
માણસ બીજાના વર્તાવ ગમે તેવા હોય, તો પણ (૧૫) વળી આ યોગદષ્ટિને પામેલાઓ ગંભીરતાન છોડે. લોકપ્રિય હોય છે. લોકપ્રિય થવાના મુખ્ય ત્રણ વઢકણી ડોશીને ગંભીર વહૂ મુદ્દા છે (અ) લોકોમાટે ઘસાઈ છૂટવું, તન-ધન- પેલી વઢકણી ડોસી ! સવાર પડે ને લડવાનું સાધનથી. (બ) ક્યારેય બદલામાં પણ લોકો ચાલુ!નગરની એક વ્યક્તિ એની ઝપટમાંથી બચી તરફથી કશી અપેક્ષા રાખવી નહીં. માંગનારો - નશકે. લડવાના નિમિત્તશોધવા જવાન પડે. બધા