________________
પાપીના દ્વેષથી પોતાને નુકસાન
207
વાત નહીં કરી, બલ્ક કરુણાદષ્ટિથી ખૂબખૂબ ભવાંતરમાં દુર્લભબોધિ થાય. અનુકમ્પા જ કરવાની કહી, કેમકે દ્વેષની જેમ મેતારક મુનિનું પૂર્વભવમાં ધર્મદેનારા ધર્મઉપેક્ષામાં પણ અરુચિ સૂગ આવી જવાની ગુરુપર મન બગડ્યું. તો સુંદર સાધુપણું પાળવા સંભાવના છે. અને જીવો પ્રત્યે જરા પણ અરુચિકે છતાં મેતારક મુનિના ભવમાં દુર્લભબોધિ થયા. દ્વેષ આવે, તે પણ મહાપુરુષોને માન્ય નથી. વચ્ચેના દેવભવમાં જ કેવળજ્ઞાની ભગવાનદ્વારા
પાપીપર દ્વેષ કે અરુચિ દૂર કરવા વિચારો કે ખબર પડી ગઈ, કે હવે પછીના ભાવમાં હું દુર્લભએમાં એનો શો વાંક? બિચારો, કર્મોના માર ખાઈ બોધિ થવાનો છું. તો પાણી પહેલા પાળ બાંધવા રહ્યો છે, કર્મ નચાવે તેમ નાચી રહ્યો છે, કર્મોની મિત્રદેવની પાસે વચન લઇ લીધું, કે તમે મને કોઈ જોર જુલમી સહન કરી રહ્યો છે. કર્મોના ઇશારે પણ હિસાબે ધર્મ પમાડજો. મિત્રદેવ કહે- પણ બિચારો પાપ કરે, એમાં એનાપર દ્વેષ કરીને ઘા તું ધર્મ ન પામે તો? મેતારજનાજીવ દેવે કહ્યું- તો પર મીઠું ક્યાં ભભરાવવું? બીજા બળવાનના હાથે દંડા મારીને પણ ધર્મ પમાડજે. કારણકે દુનિયાના માર ખાતો માણસ માર ખાતાં ખાતાં ગબડે અને બીજા બધા માન-પાન-સુખ-સગવડ – સાધનો તમને એનોઠેબો લાગે, અને તમે પણ એને મારવા સંસારમાં ભમાડનારા છે. આ પ્રમાણે સાવચેતી બેસી જાવ, એ તમારી સજ્જનતાનથી. બળવાનનો લીધેલી, તો દુર્લભબોધિથવા છતાં અંતે ધર્મ પામ્યા માર ખાઈ રહેલાને મારનાર કંઈ બહાદૂર નથી. અને કેવળજ્ઞાન-મોક્ષ પામ્યા. બાકીદુર્લભબોધિ કર્મસત્તાનો માર ખાઈ રહેલા અને તેથી જ પાપમાં થનારને ભવાંતરમાં જલ્દી ધર્મ નથી મળતો. ગબડી રહેલાથી તમને કાં'ક નુકસાન થતું દેખાય, પાપીના ષથી પોતાને નુકસાન અને તમે પણ એનાપર જુલમ ગુજારવા બેસી જાવ, અહીં પ્રશ્ન થાય કે ઠીક છે, પાપી જીવપર તે તમારી સજ્જનતાનથી. બળવાનકર્મથી પીડાઈ દ્વેષ કરીએ અને એનું મન બગડે, તો એ ધર્મપર રહેલાને પીડવામાં બહાદૂરી નથી. બહાદૂરી તો એની ઠેષ કરી દુર્લભબોધિ થાય. પણ અમને તો કશું દયા ચિંતવવામાં છે, એના તમારાતરફ થયેલા નુકસાન થતું નથી ને? અમને તો પાપીપરના ઠેષ અપરાધોને નજરમાં ન લઈ એના પ્રત્યે કરુણા દ્વારા પાપપર દ્વેષનો ફાયદો જ છે ને ! અહીં વરસાવવામાં છે. આ મહાપુરુષોનો માર્ગ છે. સમાધાન છે, કે જો કોઈ તમારા નિમિત્તે દુર્લભ
વળી પાપીપર ભાવદયા ચિંતવવી જોઇએ. બોધિ થાય, તો તમે પણ એમાં નિમિત્ત બનવાથી વિચાર કરો, એ પાપી છે, તમે ધર્મી છો. હવે તમે દુર્લભબોધિ બનો છો. મરીચિના ઉપદેશથી કપિલે એ પાપીપર દ્વેષ કરો, તો તમારાપર પાપીનું મન મિથ્યાધર્મ પકડ્યો. એથી કપિલ તો દુર્લભબોધિ બગડશે. એને થશે, આધક્ષ્મજીવો? શું એ જ સારા બન્યો જ. પણ એમાં નિમિત્ત બનવાથી મરીચિને છે, અને અમે બધા ખરાબ-માત્ર તિરસ્કારપાત્ર પણ પછી સોળમાં ભવ સુધી જૈનધર્મ મળ્યોનહીં. જ? શું ધર્મ બીજાનો તિરસ્કાર શીખવાડે છે? આ આમ બીજાને દુર્લભબોધિ બનવામાં નિમિત્ત ધર્મ કરનારા આવા? બળ્યો એમનો આધર્મ!... બનનાર પણ દુર્લભબોધિ બને છે. અલબત્ત સામી પાપીનું માત્ર તમારા પર જ મન બગડે, તો તો વ્યક્તિ પોતાની જ અધુરી સમજ કે ધર્મદ્રોહ સમજ્યા, પણ ભેગું ભેગું તમારા ધર્મપર પણ મન ઈત્યાદિ બુદ્ધિથી ધર્મષ કરે, તો વાત જુદી છે. બગડવાનું! અને ધર્મપર મન બગડે, તો બિચારો બાકી આપણે પાપીને તિરસ્કારાદિ કરવા દ્વારા