Tulsi Shabda Kosh Part 02

SR No.: 020840
Original Sutra Author: N/A
Author: Bacchulal Avasthi
Publisher: Books and Books
Publication Year: 1991
Total Pages: 612
Language: Hindi
Classification: Dictionary
File Size: 13 MB

Page 88

तुलसो शब्द-कोश
633 पौरुष : सं० (सं.)। (१) पुरुषत्व । 'धिग धिग तव पौरुष बल भ्राता।' मा०
३.१८.२ (२) पुरुषकार, पराक्रम । 'देखि राम पौरुष बल भारी।' मा०
५.६०.७ प्याइ : पूकृ० । पिला कर । 'जे पय प्याइ पोखि कर-पंकज बार-बार चुचकारे।'
गी० २.८७.२ प्याइहौं : आ०भ० उए । पिलाऊँगा-गी । 'चंद्रसुधा छबि नयन चकोरनि प्याइहौं ।'
गी० १.४८.२ प्यारी : प्यारी+ब० । 'बिनु पहिचानि प्रानहुँते प्यारी ।' मा० १.३२२.६ प्यारी : पिआरी। 'प्रक्षन तुम्हारि मोहि अति प्यारी ।' मा० ७.६५.२ प्यारे : पिआरे । 'कृपानिधान प्रान ते प्यारे ।' मा० ७.४७.२ प्यारो : पिआरो। विन० १७४.४ प्यास : पिआस । मा० ६.३३ ख प्यासे : पिआसे । कवि० ७.१४८ प्रकट : वि० (सं०) । स्पष्ट, व्यक्त । हनु० ८ प्रकार : सं०० (सं.)। (१) रोति, ढंग । 'एहि प्रकार बल मनहि देखाई ।'
मा० १.१४.१ (२) शैली, वर्ग भेद । 'रचना बिबिध प्रकार ।' मा० १.१२६
(३) उपाय । 'जेहि प्रकार मोहि बरै कुमारी ।' मा० १.१३१.७ प्रकारा : प्रकार । मा० १.६.१० प्रकाश : सं०० (सं.)। तेज, ज्योति । मा० ७.१०८.६ प्रकास : प्रकाश । (१) तेज+प्रभाव । 'पूरि प्रकास रहेउ तिहुँ लोका।' मा०
७.३१.२ (२) ब्यापक बोध । 'पुरुष प्रसिद्ध प्रकास निधि ।' मा० १.११६ ।। प्रकासक : वि०पू० (सं० प्रकाशक) । (१) प्रकाशित करने वाला । (२) प्रपञ्च
को प्रकट करने वाला (जिसके प्रकाश से सब प्रकाशित हैं) ! 'जगत प्रकास्य
प्रकासक रामू ।' मा० १.११७.७ प्रकासति : वकृ०स्त्री० । प्रकाशित करती। 'मुकुट प्रभा सब भुवन प्रकासित ।'
गी० ७.१७.१५ प्रकासनिधि : ज्ञान तथा प्रकाश का अधिष्ठान =सर्व प्रकाशक । 'पुरुष प्रसिद्ध
प्रकास निधि ।' मा० १.११६ प्रकासरूप : प्रकाशात्मा, ज्ञानस्वरूप, सूर्यवत् जगत् का प्रकाशक । मा० १.११६.६ प्रकासा : (१) प्रकास । 'हृदयँ अनुग्रह इंदु प्रकासा ।' मा० १.१६८.७
(२) भूकृ०० । प्रकट हुआ । 'अवधपुरी यह चरित प्रकासा।' मा० १.३४.५ (३) प्रकासइ । प्रकट होता है । मा० १.२०६.८