________________
तुलसी शब्द-कोश
69
प्रादिसक्ति : सं० स्त्री० (सं० -आदिशक्ति) (१) (ब्रह्म की सनातन शक्ति
महामाया अथवा मूल प्रकृति जो विश्वसष्टि का आदि कारण है । (२) राम
ब्रह्म की परमाशक्ति=सीता। 'आदिसक्ति छबिनिधि जगमूला।' मा० १.१४८.२ प्रादि-सृष्टि : विश्व की प्रथम उत्पत्ति, प्रलय के अनन्तर विश्व का आविर्भाव ।
मा० १.१६२ आदेस : आयस । आज्ञा । कवि० ७.१४० आध : वि० (सं० अर्ध>प्रा० अद्ध)। आधा-आधी । 'कपूत कौड़ी आध को।' ___ कवि० ७.६८ प्राधा : आध । मा० ६.४८.४ आधार : सं०पु० (सं.)। आश्रय, अधिष्ठान, अधिकरण कारक, अपने में आधेय
वस्तु को धारण करने वाला । सकल जगत आधार ।' मा० १.१६७ ।। आधारा : आधार । मा० ३.१२.७ आधीन : वि० (सं० अधीन) । परवश, परतन्त्र । 'अंब ईस अधीन जगु ।' मा०
२.२४४ आधीना : आधीन । 'देखिअहिं रूप नाम आधीना ।' मा० १.२१.४ आधु : आध+कए । एक खण्ड, एक द्वितीयाशमात्र । 'सुधरत पल लगै न आधु ।' .
विन० १६३.३ आधे : 'आधा' का रूपान्तर (सं० अर्धक>प्रा० अश्वय) । 'उमय भाग आधे कर
कीन्हा ।' मा० १.१६०.२ आनंद : आनंद । मा० १.२३.६ 'सत चेतन धन आनंद रासी ।' मा० १.२३.६ आनंदमई : वि० स्त्री० (सं० आनन्दमयी.>प्रा० आनंदमई)। अग्नन्दपूर्ण । 'सकल _ दिसि आनंदमई ।' मा० १.३२१ छं० प्रानंदु : आनंदु । मा० १.३२३.४ पान : (१) वि० (सं० अन्य>प्रा० अन्न) । इतर, दूसरा । 'हृदय धरहिं कछु
आन ।' मा० १.४६ (२) सं. स्त्री० । शपथ । 'मोहि राम राउरि आन।' मा० २.१०० छं० (३) दुहाई । 'विश्वनाथपुरी फिरी आन कलिकाल की।'
कवि० ७.१६६ प्रानंद : सं०पू० (सं.)। अखण्ड मुख । 'दिए दान आनंद समेता।' मा० २.२६५.८
परमात्मा का कल्याणकारी गुण । दे० सच्चिदानंद । आनंदकंदु : आनन्द का एकमात्र मूलकारण । मा० १.३१८ छं० आनंदघन : (१) आनन्द की वर्षा करने वाला (२) धनीभूत आनन्द-आनन्दरूप ___ कल्याण गुण का आगार । विन० ४७.१ आनंद-द : आनन्द-दायक । मा० ३ श्लो०१ आनंदित : वि० (सं०) । परमसुख से युक्त । गी० १.६ ६