Tulsi Shabda Kosh Part 01

SR No.: 020839
Original Sutra Author: N/A
Author: Bacchulal Avasthi
Publisher: Books and Books
Publication Year: 1991
Total Pages: 564
Language: Hindi
Classification: Dictionary
File Size: 32 MB

Page 360

348
तुलसी शब्द-कोष
जामबंतु : जामवंत+कए । रा०प्र० ३.७ २ जामहिं : आ०प्रब० (सं० जायन्ते, जायन्ताम् >प्रा. जम्मंति, जम्मंतु>अ०
जम्महिं) (१) उगते हैं। 'बए न जामहिं धान । मा० ७.१०१ (२) चाहे
उगें । 'कमठ पीठ जामहिं बरु बारा।' मा० ७.१२२.१७ जामा : (१) जाम । पहर । 'बैठहिं बीति जात निसि जामा।' मा० ५.८.७ . (२) भूकृ.पु । जमा, उगा, अङ कुरित हुआ। 'पाइ कपट जलु अंकुर
जामा।' मा० २.२३.६ जामाता : सं०० (सं० जामात) । जमाई, पुत्री का पति, दमाद । मा० १.३४१.२ जामिक : सं०० (सं० यामिक) । प्रहरी (रक्ष क) । मा० २.३१६.५ जामिनि, नी : सं०स्त्री० (सं० यामिनी>प्रा० जामिणी>अ० जामिणि)। रात ।
मा० १.३३०.१; २.५० छं० जामी : भूकृ०स्त्री०। (सं० जाता>प्रा. जम्मिआ)। अङ कुरित (उत्पन्न)
हुई । 'काहू सुमति कि खल सँग जामी।' मा० ७.११२.४ जामु : जाम+कए । एक पहर मात्र । 'दिस रहा भरि जामु ।' मा० १.२१७ जामो : भूकृ.पु०कए० (सं० जातः, जातम् >प्रा. जम्मिओ, जम्मिश्र>अ०
जम्मिय उ>जामियउ>जामेउ>जाम्यो)। उगा। 'सिला सरोरुह जामो।'
विन० २२८.३ जायँ : अव्यय । वृथा। 'नतरु जनम जग जायें ।' मा० २.७० जाय : (१) जायें । वथा । 'जाय जोग बिन छेम ।' दो० १०४ (२) जाइ । जाता
है । 'जाय जीव जंजाल ।' रा०प्र० ६.३.६ (३) जाइ। जाकर । 'जाय माय पायें परि कथा सो सुनाई है।' गी० ५.२६.१ (४) जाहि । तू जा । 'तू कहूं जाय, तिहूँ ताप तपिहै ।' विन० ६८.१ (५) भूकृ०० (सं० जात>प्रा०
जाय) । उत्पन्न । दे० जायऊँ आदि । जायउँ : आ० - भूकृ.पु+उए । मैं उत्पन्न हुआ। 'अहह देव मैं कत जग
जायउँ । मा० ६.६०.३ जायउ, ऊ : (१) सं०पु०कए० (सं० जातक:>प्रा० जायओ>अ० जायउ) । पुत्र
(२) वि० भूक०० (सं० जातः>प्रा० जाओ>अ० जायउ) । उत्पन्न हुआ (३) संपु०कए० (सं० याचकः =जातक::>प्रा० जायओ>अ० जायउ)
भिखारी । 'तुलसी तिहारो घर, जायऊ है घर को।' कवि० ७.१२२ जायगो : आ०भ०० (१) प्रए । वह जायगा (२) मए । तू जायगा । 'छु टिबे
के जतन बिसेष बाँधो जायगो।' विन० ६८.४ जायहु : आ०-भूक०पु०+मब० । तुम उत्पन्न हुए, तुमने जन्म जिया। गर्भ न
गयहु ब्यर्थ तुम्ह जायहु ।' मा० ६.२१.६