Tulsi Shabda Kosh Part 01

SR No.: 020839
Original Sutra Author: N/A
Author: Bacchulal Avasthi
Publisher: Books and Books
Publication Year: 1991
Total Pages: 564
Language: Hindi
Classification: Dictionary
File Size: 32 MB

Page 279

तुलसी शब्द-कोश
267
चंग : सं० स्त्री० ( फा० चंग = पन्ज:, हाथ ) | पतंग, कनकोआ । 'चढ़ी चंग जनु खैच खेलारू ।' मा० २.२४०.६ (सं० 'चङ्ग' दक्ष तथा उत्तम का वाचक है जो यहाँ अभिप्रेत नहीं)
चंगु : सं०पु० ( फा० चंग = पन्जा) । हाथ की पकड़, चंगुल । 'चरग चंगु गत चातकहि ।' दो० ३०१
चंगुल : चंगु । पन्जा, पकड़ । दो० ३०३
चंचरीक : सं०पु० (सं० ) । भ्रमर । मा० ५.३.६
चंचल : वि० (सं०) । (१) चपल, निरन्तर गतिशील । 'चंचल तुरग मनोहर चारी ।' मा०६.८६.४ (२) अस्थिर, अधीर । 'कपि चंचल सबहीं बिधि होना । "
मा० ५.७.७
चंचलता : सं० स्त्री० (सं० ) । चपलता, अस्थिरता । विन० ८३.४ चंचलताई : चंचलता । विन० ६२.१०
चंड : वि०पु० (सँ०) । (१) तीक्ष्ण, तीव्र । 'चंड सर मंडन मही ।' मा० ३.३२ छं० १ (२) उग्र, भयानक । 'कोदंड धुनि अति चंड ।' मा० ६.६१ छं० (३) उष्ण, गरम । दे० चंडकर । (४) सं०पु० (सं० ) । असुर विशेष जिसे दुर्गा ने मारा था । 'चंड भुजदंड खंडनि ।' विन० १५.४
चंडकर : सं०पु० (सं० ) । उष्ण किरणों वाला = सूर्य । 'चंदिनि कर कि चंडकर
चोरी ।' मा० २.२६५.६
चंडा : (१) सं०पु० (सं० चाण्डाल ) । शूद्र जाति विशेष । (२) वि०पुं० धूर्त, नीच, क्रूर । 'सपदि होहि पच्छी चंडाला ।' मा० ७.११२.१५ चंडिका : सं० [स्त्री० (सं० ) । दुर्गा, पार्वती । कवि० ६.४१
चंडीपति : सं०पु० (सं० ) । पार्वतीपति = शिव । कवि० ६.४१
चंडीस : चंडीपति (सं० चण्डीश ) । शिव । कवि० १.१८
चंडी : चंडीस + कए० । कवि० ६.४५
चंद : चंद्र ( प्रा० ) । (१) चन्द्रमा । मा० १.१०६.८ (२) मोर पंख का चन्द्रक 'मोर के चंद की झलकनि ।' गी० १.२२.३
चंदन : सं०पु० (सं०) । मा०१.१९४.८
चंदनु : (१) चंदन + कए० । चन्दन के समान शीतल । 'धीर कृपाल भगत उर चंदनु ।' मा० २.१४१.७ (२) चंदन | मा० २.१७६ ७
चंदबदन : वि०स्त्री० (सं० चन्द्रवदनी) । चन्द्रमा के समान आह्लादक मुख वाली,
चन्द्रमुखी । मा० २.६३.८
चंदबदनियाँ : चंदबदन + ब० । चन्द्रमुखियाँ, सुन्दरियाँ । गी० १.३४.६