Page Text
________________
206
तुलसी शब्द-कोश
खलतो : क्रियाति.पु०ए० । खरल करता, घोटता, पीस कर मिलाता । (जो...
तो) रावन सो रसराज सुभट रस सहित लंक खल खलतो।' गी० ५.१३.२ खलनि, न्ह : खल+संब० । दुष्टों (के) । 'खलन्ह हृदय परिताप विसेषी।' मा०
७.३६.३ खलता : सं०० (अरबी-खलल) । बाधा, प्रत्यवाच, छलप्रपञ्च । 'देखि खलल
अधिकार प्रभू सो भूरि भलाई भनि हैं।' विन० ६५.२ खललु : खलल+कए । 'कियो कलिकाल कुलि खलल खल कहीं।' कवि० ७.६८ खलहु : खल+सम्बोधन ब०। ऐ दुष्टो ! 'खलहु जाहु कहँ मोरे आगे।' मा०
६.६७.७ खलाइ : (दे० खलाय) पूकृ० । नीचा करके, खाली करके । खलाईं। खलाई से, दुष्टतावश । 'गए खल खेचर खीस खलाई।' कवि० ७.१३१ खलाई : (१) खलई (दे० खलाई)। (२) पूकृ० । खल कर, भीतर को झुका
कर, नीचा कर । 'प्रभु सों कह्यो बारक पेटु खलाई।' कवि० ७.५७ । खलाए : भूकृ० । भीतर धंसाए हुए, गर्ताकार किए हुए । 'फिरते पेट खलाए।'
विन० १६८.३ खलानां : (सं.)= खलन्ह । मा० ६ श्लोक ३ । खलाय : खलाइ । धंसा कर । 'फिरत पेटी खलाय ।' कवि० ७.१२५ बलायो : भूकृ००कए० । गर्ताकार बनाया, धंसाया। खिन खिन पेट खलायो।'
विन० २७६.३ खलु : (१) अव्यय (सं०) । निश्चय ही । 'आजु करउँ खलु काल हवालो।' मा०
६.९०.८ (२) तो, वस्तुतः । 'माया खलु नर्तकी बिचारी । मा० ७.११६.४ । खलेल : सं०० (सं० खलतल>प्रा. खलेल्ल)। खलीमिश्रित तेल; तेल का
तलछटा । गी० १.४.१३ । खलो : खलउ । दुष्ट भी। तरि गयो अजामिल सो खलो।' गी० ५.४२.३ खवासु : सं००कए० (अरबी-खबास = खिदमतगार+मुसाहब)। परिचारक
या सभासद् । 'खोजि के खवासु खासो कुबरी सी बाल को । कवि० ७.१३५ खस : सं० (सं०) । जाति विशेष । मा० २.१९४ खस, खसइ : (सं० कसति-कस गती>प्रा० खसइ-खिसकना, गिरना) आ.
प्रए । खिसकता है, खिसके, गिरे । 'न्हात खस जनि बार ।' जा०म० २६ खसत : वकृ०० (सं० फसत्>प्रा० खसंत)। खिसकता-ते । 'पट उड़त भूषन
खसत ।' गी० ७.१९.४ खसम : सं०पू०-पति, स्वामी। 'राम के प्रसाद गुरु गौतम खसम भए ।' गी०
१.६७.३ .
| SR No. | 020839 |
| Book Title | Tulsi Shabda Kosh Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bacchulal Avasthi |
| Publisher | Books and Books |
| Publication Year | 1991 |
| Total Pages | 564 |
| Language | Hindi |
| Classification | Dictionary |
| File Size | 32 MB |