Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
सूत्रकृताङ्गसूत्रे वासाभ्यासादिविविधोपायैः 'जिणवयणेण' जिनवचनेन 'कोविए' कोविदःअभ्यरतजिनमणीतागमः 'सूरोदए' सूर्योदये सति निरस्ताऽन्धकारः 'चक्खुणेव' चक्षुषेव 'पासई' पश्यति-सर्वान् जीवादि पदार्थान् । यथा आलोकादिसहकारिसहकृतसनिकृष्टकारणेन स्पष्टं पश्यति रूपादिकम् । तथा जिनवचनाऽभ्यासादिततत्वज्ञानेन सर्वान् पदार्थान् जीवादीन् पश्यति । ___ अयं भावः-इन्द्रियार्थसनिकर्षात् साक्षात्कारितया परिस्फुटा घटादयः प्रतीयन्ते एवं सर्वज्ञप्रणितागमेनापि सूक्ष्मव्यवहित विप्रकृष्टस्वर्गापवर्गदेवादयः परिस्फुटाः निश्शङ्क प्रतीयन्ते । अपि च कदाचित् चक्षुषा अन्यथाभूतोऽप्यर्थः अन्यथा अभ्यास आदि विविध उपायों से जिनवचन में कुशल हो जाता है। जैसे सूर्योदय होने पर चक्षु से सब कुछ दृश्य दिखाई देने लगता है। उसी प्रकार वह भी जीवादिपदार्थों को हस्तामलकवतू जानने लगता है।
आशय यह है कि जैसे इन्द्रिय और पदार्थके सन्निकर्ष से अर्थात् यथायोग्य सम्बन्ध से घट आदि पदार्थ स्पष्ट एवं साक्षात् दिखाई देने लगते हैं। इसी प्रकार सर्वज्ञ प्रणीत आगम से भी सूक्ष्म (परमाणु आदि) व्यवहित (देश से दूरवर्ती सुमेरु आदि) और विप्रकृष्ट (काल से व्यवहित राम एवं पद्मनाभ आदि) परिस्फुट एवं असंदिग्ध रूपमें प्रतीत होने लगते हैं। चक्षु से तो कभी कभी पदार्थ जैसा होता है। बैसा ने दिखाई देकर अन्यथा रूपमें भी दिखाई देता है। जैसे रस्सी सर्प के रूपमें और किंशुक (पलाश) पुष्पों का समूह अग्नि रूप में છે. પરંતુ તે પછી ગુરૂકુલવાસ, અભ્યાસ વિગેરે જુદા જુદા અનેક ઉપાયથી જન વચનમાં ચતુર થઈ જાય છે. જેમ સૂર્યોદય થવાથી નેત્રથી સઘળા પદાર્થો સ્પષ્ટ દેખાવા લાગે છે, એ જ પ્રમાણે તે પણ જવાદિ પદાર્થોને હસ્તામલકવત્ જાણવા લાગે છે.
કહેવા આશય એ છે કે–જેમ ઈન્દ્રિય અને પદાર્થના સંનિકર્ષથી અર્થાત યથગ્ય સંબથી ઘટ વિગેરે પદાર્થ સ્પષ્ટ અને સાક્ષાત દેખાવા માંડે છે, એજ પ્રમાણે સર્વજ્ઞ પ્રણીત આગમથી પણ સૂફમ, (५२मा, विणे३) व्यवहिन (देशथी (२ सुभे३ (पणे३) भने विप्रष्ट (४थी વ્યવહિત રામ અને પદ્મનાભ વિગેરે) પરિફુટ અને અસંદિગ્ધ રૂપમાં પ્રતીત થવા લાગે છે, નેત્રથી તે કઈ કઈ વાર પદાર્થ જે હોય છે તે ન દેખાતાં અન્યથા રૂપથી જુદા પ્રકારથી) પણ દેખાય છે, જેમકે-રરસી-દેરી સાપના રૂપમાં અને કિશુક (પલાશ ખાખરાના ફલે) પૂપિને સમૂહ અગ્નિના
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020780 |
| Book Title | Sutrakritanga Sutram Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1970 |
| Total Pages | 596 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sutrakritang |
| File Size | 11 MB |