Sutrakritanga Sutram Part 02

SR No.: 020779
Original Sutra Author: N/A
Author: Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year: 1969
Total Pages: 729
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & agam_sutrakritang
File Size: 14 MB

Page 240

२२८
सूत्रकृताङ्गसूत्रे
विषविषययोरेतावदन्तरं यत् विषं तु शरीरसंबद्धं सत् इन्ति विषयास्तु स्मर
णादेव नाशयन्ति । उक्तं च
'विषस्य विषयाणां च दूरमश्यन्तमन्तरम् । उपभुक्तं विषं हन्ति विषयाः स्मरणादपि ॥ १ ॥ '
तथा 'ओए' ओजः - एकः = असहायः 'वसवत्ती' स्त्रीणां वशवर्त्ती 'कुलाणि' कुलानि geerकुलानि गत्वा धर्मस्योपदेशं करोति यः सोऽपि न 'निम्गंधे' निर्ग्रन्थः
कर होता है जब शरीर के साथ उसका सम्पर्क हो, मगर स्त्रियां तो स्मरण मात्र से ही दुःख उत्पन्न करने वाली हैं । अतएव इन दोनों में किंचित् समानता होने पर भी इस दृष्टि से बहुत अन्तर भी है। विष और विषय में यह अन्तर है कि विष शरीर के साथ सम्पर्क होने पर विनाश करता है जब कि विषय स्मरण मात्र से ही विनाश का कारण बन जाता है। कहा भी है- 'विषस्य' इत्यादि ।
'विष और विषयों में बहुत अधिक असर है। विष तब ही प्राणघात करता है जब उसका भक्षण किया जाय किन्तु विषयों की विशेपता यह है कि वे स्मरण से ही विनाश करते हैं ।'
जो अकेला ही स्त्रियों के अधीन होकर गृहस्थ के घरों में जाकर धर्म का उपदेश करता है, वह निर्ग्रन्थ साधु नहीं है । साधु को ऐसा છે, એજ પ્રમાણે સ્ત્રિઓ પશુ અનથ જનક છે. વિષલિસ કટક તે ત્યારે જ અનથ જનક અને છે કે જ્યારે તે શરીરના સ'પર્કમાં આવે છે, પરન્તુ સિએના સપક' તે શુ, સ્મરણ પણ દુ:ખજનક છે! આ પ્રકારે વિષ અને વિષયમાં દેખીતી સમાનતા હૈાવા છતાં વિષ કરતાં વિષય વધારે અનથ કારી છે. વિષને શરીરની સાથે સ`પર્ક થાય ત્યારે જ તે વિનાશનુ' કારણ બને છે, વિષય તા સ્મરણમાત્રથી જ વિનાશનું કારણ અને છે. કહ્યુ પણ છે કે—
4
विषस्य ' इत्याहि
વિષ અને વિષયે વચ્ચે ઘણુંા માટો તફાવત છે. વિષ તે ત્યારે જ પ્રાણાને વિનાશ કરે છે કે જ્યારે તેનું ભક્ષણ કરવામાં આવે છે, પરન્તુ વિષયની તા એ વિશેષતા છે કે તેમનુ સ્મરણુ જ કરવામાં આવે તે પશુ સ્મરણકર્તા પેાતાના વિનાશ વહેારી લે છે.’
તેથી સાધુએ સિએના સ ́પકથી દૂર રહેવુ' ોઇએ. જે સાધુ અએમાં આસક્ત થઈને, કોઇ ઘરમાં એકલા દાખલ થઈ ને કોઈ સ્ત્રીને એકાન્તમાં ધર્માદેશ આપે છે, તેને નિગ્રન્થ કહી શકાય નહીં'. સાધુએ કદી પણ સ્ત્રીને