________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
संस्कृत-प्राकृत-हिन्दी एवं अंग्रेजी शब्द कोश
1431
speaking, . संकेतित, सूचित करने वाला,
indicating. शक, सग, अक० सक्षम होना, समर्थ होना. योग्य
होना, संभव होना, शक्यते शक्नोति, to be have power to be able, to be possible, • सहन करना, सहना, अमल करना,
to endure. शकः, सगो, पुं० [शक् + अच्] एक राजा,aking,
• शक संवत्, year of the saka era. शकटः, सगडो, पुं० गाड़ी, छकड़ा, भारी बोझ ले जाने
में समर्थ, a cart, carriage, waggon. शकटः, सगुडो, पुं० सैनिक व्यूह, सैन्य रचना, a
form of military,• एक तौल विशेष, . एक राक्षस, array resembling,a mea
sure, a demon. शकटकर्मन्, सगडकम्म, पुं० गाड़ी चलाकर जीविका
चलाना, business of cart. शकटाङ्ग, सगडंग, नपुं० चक्रवाक पक्षी, a bird. शकटजीविका, सगडजीविजा, स्त्री० गाड़ी बनाकर
जीविका चलाना, business of cart. शकटिका, सगडिगा, स्त्री० [शकट + ङीष् + कन् +
टाप्], छोटी गाड़ी, बाल गाड़ी, मृच्छकटिका,
मिट्टी की गाड़ी,a small cart, toy cart. शंकटी, संगडी, स्त्री० गौड़ी, cart. शकन्, सकं, नपुं० मल, विष्ठा, गोबर, faeces, or
dure. शकनाभिमान, सगणाहिमाण, वि० शक्ति का अभिमान
करने वाला, सामर्थ्य का अहंकारी, selfishness of power, तत्याज शक्रःशकनाभिमानं, पुनीत यावत्तव कीर्तिगानम्। शकनस्याभिमानं
शक्रोऽपि शकनार्थनामधरोऽपि। शकलः, सयलो, पुं० [शक् + कलक] भाग, अंश,
खण्ड, part, portion, piece, • हिस्सा,
टुकड़ा, • परत, छिलका, bit, fragment. शकलित, सगलिअ, वि० [शकल + इतच्]
खण्ड-खण्ड किया हुआ, reduced to frag
ments, shattered to pieces. शकलिन्, सगलि, वि० [शकल + इनि] मछली,
scale of fish.
शकारः, सगारो, पुं० एक आदिवासी जाति,acaste
of the brother of king's concubine, • शूद्रक द्वारा रचित मृच्छकटिकम । नाटक का
पात्र। शकुनः, सगुणो, पुं० [शकृ + उनन्] पक्षी, गिद्ध,
चील, बाज, a bird. शकुनं, सगुणं, नपुं० सगुन, शुभ-अशुभ संकेत, चिह्न,
शंका युक्त कारण, anomen,goodomne,
a prognostic. शकुनज्ञ, वगुपाण्हु, वि० सगुन जानने वाला, शकुन
विशेषज्ञ, knowing omens. शकुनज्ञानं, सगुण-णाणं, नपुं० भवितव्यता का बाध,
भविष्य ज्ञान, दृश्यगत वस्तु से भविष्य का
आंकलन, knowledge of omen, as
trologer. शकुनशास्त्र, सगुणसत्थ, नपुं० शुभाशुभ शकुन का
विवेचन करने वाला शास्त्र, Astrologer, the
science of omens. शकुनिः, सगुणि, पुं० धृतराष्ट्र की पत्नी गान्धारी का
भ्राता। दुर्योधन का मामा, son of subala, king of Gandhari, maternal uncle
of Duryodhana. शकुनिः, सगुणि, सउणि स्त्री० पक्षी, a bird. शकुनिप्रण, सगुणिपण, स्त्री० पक्षियों की प्याऊ,
trough for giving water to birds. शकुनिवादः, सगुणिवादो, पुं० पक्षी कलरव, खग
गुंजन, sound of bird. शकुनिशास्त्र, सगुणिसत्थं, नपुं० पक्षी शास्त्र, sci
__ence of bird. शकुनि समूहः, सगुणि-समूहो, पुं० पक्षी समूह,
खगकुल, group of bird. शकुनी, सगुणी, सउण्ण स्त्री० गैरेया, एक पक्षी विशेष,
a hen sparrow, a kind of bird. शकुन्तः, सगुंतो, पुं० पक्षी नीलकण्ठ, a kind of
bird. शकुन्तकः, सगुंतगो, पुं० [शकुन्त + कन् + घञ्]
eft, bird. शकुन्तगणः, सगुंतगणो, पुं० पक्षी समूह, सूक्ति
प्रकुर्वति, शकुन्तगणेऽर्हतीव, bird group.
For Private and Personal Use Only