________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
1276
संस्कृत-प्राकृत-हिन्दी एवं अंग्रेजी शब्द कोश
वक्रतुण्डः, वक्कतुंडो, पुं० गणपति, गणेश,Ganesa. वक्रदंष्ट्रः, वक्कदंट्ठा, पुं० सूकर, सूअर, pig. वक्रदृष्टि, वक्कदिट्ठि, स्त्री० तिरछी चितवन वाला,
अँगा, कुटिलता युक्त आंख वाला, moving
crookedly. वक्रदृष्टिः, वक्कदिट्ठि,स्त्री० तिरछी अक्षि, तिर्यग् नेत्र,
___crooked eye. वक्रता, वक्कत्त, वि० कुटिलता, वक्रिम, crooked. वक्रतावस्था, वक्कआवट्ठा, स्त्री० वक्रिमक्षण, कुटिल
भाव की स्थिति, crook nature. वक्रत्व, वक्कत्त, वि० कुटिलता, तिर्यग् गति युक्त, •
कौटिल्यक, crooked gait. वक्रनकः, वक्कणगो, पुं० शुक, तोता, parrot. वक्रनासिकः, वक्कणासिगो, पुं० उल्लू, owl. वक्रपुच्छ:/वक्रपुच्छकः, वक्कपुच्छो/वक्कपुच्छगो,
पुं० श्वान, कुत्ता, dog. वक्रपुष्पः, वक्कपुष्फो, पुं० ढाक, वृक्ष,dhak tree. वक्रबालधिः, वक्कबालहि, पुं० श्वान, कुत्ता, dog. वक्रभावः, वक्कभावो, पुं० टेढ़ापन, कुटिलभाव,
crook ful. वक्रभू, वक्कभू, पुं० कुटिल भौंह, crookeye. वक्रलता, वक्कलया, स्त्री० झुकी हुई लता, मण्डलाकार
बल्लरी, crook creeper. वक्रलांगूलः, वक्क-लंगूल, पुं० कुत्ता, कुक्कुट, श्वान,
dog. वक्रवक्रः, वक्कवक्को, पुं० सूकर, सूअर, pig. वक्रवाक्यं, वक्कवक्कं, नपुं० कुटिलवाक्य, घुमावदार,
कथन, ingenious, speech. वक्रिन्, वक्कि, वि० [वक्र + इनि] कुटिल, (जयो०
11/96) कुटिल गामी, वक्रता, crooked
curvature. वक्रिमन्, वक्किम, पुं० [वक्र + इमनिच्] • कुटिलता,
वक्रता, टेढ़ापन, • चक्कर, घुमाव, crookedness, curvature, • धूर्तता, चलाकी,
ठगी, छलभाव, Jackaed, wicked. वक्रिमक्षणं, वक्किमक्खणं, नपुं० वक्रतावस्था,
कुटिलता का समय, crook time. वक्रिमकल्पः, वक्किम-कप्पो, पुं० कुटिल विचार,
'वक्रस्य भावो वक्रिमा - तस्य कल्पः समुत्यादः' । crook thought.
वक्रोष्टिः/वक्रोष्टिका, वक्कोट्ठि, स्त्री० [वक्र ओष्ठो
यस्याम्] मृदु मुसकान, मन्द-मन्द हास्यता, a
gentle smile. वक्रोक्ति, वक्कुत्ति, स्त्री० [वक्र: उक्ति यस्याम्] •
वक्रकथन, कुटिल, प्रतिपादन, ingenious speech, • वक्रोक्ति नामक अलंकार। जिसमें टालमटोल युक्त कथन श्लेष के साथ कहा जाता है। प्रस्तुतादपरं वाच्यमुपादायोत्तरप्रदः। भङ्गश्लेषमुखेनाह यत्र वक्रोक्तिरेव सा।
(वाग्भट्टालंकार 4/14) वक्रोक्तिश्लेषः, वक्कुत्ति-सिलेसो, पुं० वक्रोक्ति युक्त
श्लेष, crooked speech. वक्रोक्तिर्दृष्टान्तः, वक्कुत्तिदिटुंतो, पुं० वक्रोक्ति पूर्ण
दृष्टान्त। रजो यथा पुष्पसमाश्रयेण किलाऽऽबिलं मद्वचनं च येन। वीरोदयोदारविचारचिह्नं सतां
गलालाङ्करणाय किन्न ।। crooked specch वक्रोडुपः, वक्कोडुवो, पुं० स्वकीय मुखचन्द्र मुख।
वक्रोडुपे किंपुरुषाङ्गनाभिः क्लुप्तावलोक्याथ च
TEUTT Pft: I mouth of moon. वक्ष, वक्ख, अक० वृद्धि को प्राप्त होना, बढ़ना, कहना,
(जयो० 3/55), शक्तिशाली होना, to grow, best strong, • क्रुद्ध होना, to be angry,
• संचित होना, to collect. वक्षस्, वक्खं,नपुं० [वह + असुन् + मुच च] छाती,
वक्षस्थल, हृदय,सीना। वक्षसो हृदयस्य स्फुरणं,
breast. वक्षजा, वक्खआ, स्त्री० स्त्री का वक्षस्थल, breast
____of woman. वक्षरुहा, वक्खरुहा, स्त्री० देखो ऊपर, breast of
woman. वक्षणं, वक्खणं, नपुं० सम्पत्तिकर। पूर्णकलश,
मंगलकलश। वक्षस्थलं, वक्खत्थलं, नपुं० छाती, उरस्थल, breat,
bosom. वक्षस्फरणं, वक्खप्फरण,नपुं० हृदय स्फुरण,breast,
throbbing. वक्षारः, पुं. वक्षारपर्वत, aname of mountain. वक्षागिरि, पुं० वक्षारपर्वत। वख्, वह, सक० जाना, पहुंचना, to go.
For Private and Personal Use Only