________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
संस्कृत-प्राकृत-हिन्दी एवं अंग्रेजी शब्द कोश
1275
वंश्य, वस्स, वि० [वंशे भवः यत्] कुल परम्परा से
सम्बन्धित, मेरुदण्ड से सम्बन्धित, genea___logical. वंश्यः, वस्सो, पुं० पूर्वज, कुलज, वंशत, born in __lineage, • परिवार का सदस्य, increas
ing a family further, • शहतीर। वकुशः, वउसो, पुं० वकुशमुनि, जो उत्तरगुणों को भी
अच्छी तरह नहीं समझ पाया,asaint, name
of a sage. वकः, वगो, पुं० बगुला, crane,• ठग, धूर्त, false,
devotee, . एक राक्षस, बकासुर, a de-
mon killed by Krishna. वक्कू, वक्क, सक० जाना, पहुंचना, to said, to
go. वक्तव्य, वत्तव्व, स०कृ०, [वच्+तव्यत्] कहे जाने
योग्य, कहने योग्य, प्रकथन योग्य, to be said, to be spoken, • गर्हणीय, निन्दनीय, दूषणीय, censurable inferior, • नीच, दुष्ट, low man, • कवित्वसामर्थ-
'वक्तव्यतोऽलंकृति दूरवृत्ते' (वीरो० 1/26) । वक्तव्यं, वत्तव्वं, नपुं० भाषण, कथन, प्रतिपादन,
saying, speaking, • विधि, नियम, सिद्धान्त, वाक्य, 'सज्ज्ञानैकविलीयन । वक्तव्यं श्रीमता च तद्भवता।' injunction, order,
आरंभ, undertaking, effrot, • बाण की
नोंक, edge of an arrow. वक्त्रखुरः, वत्तखुरो, पुं० दन्त, दांत, teeth. वक्त्रजः, वत्तओ, पुं० ब्राह्मण, विप्र, Brahman,
vipra. वक्त्रतालं, वत्तयालं,नपुं० मुख से बजाया जाने वाला
वाद्ययन्त्र, A musical instrument
played with the mouth. वक्त्रदलं, वत्तदलं, नपुं० तालु, palate. वक्त्रपटः, वत्तपडो, पुं० परदा, आच्छादन, veil. वक्त्ररन्ध, वत्तरंधो, नपुं० मुखछिद्र, मुख विवर,
___mouth hole. वक्त्रभेदिन, वत्तभेइ, वि० चरपरा, तीक्ष्ण, bitter. वक्त्रवासः, वत्तवासो, पुं० संतरा, मौसमी, orange. वक्त्रशोधनं, वत्त-सोहणं, नपुं० मुख साफ करना,.
नींबू, चकोतचरा, citron fruit. वक्त्रशोधिन्, वत्त-सोहि, पुं० नींबू, चकोतरा, cit
ron fruit. वक्वेन्द्र, वत्तिंद, स्त्री० मुखेन्द्र, face of moon. वक्र, वक्क, वि० [वङ्क+रन्] • कुटिल, तिर्यग,
crooked, • टेढ़ा, झुका हुआ, चक्करदार,. गोलमोल, मण्डलाकार, the bend of
stream, • कूट, घातक, नाशक, विध्वंसक। वक्रः, वक्को, पुं० शनिग्रह, मंगलग्रह, saturn,
__mars. वक्र, वक्कं नपुं० नदी का मोड़, the bend of
stream, • प्रतिगमन, बहाव। वक्रकण्टः , वक्ककंटो, पुं० बेर का पेड़, jujube
tree. वक्रकण्टकः, वक्ककंटगो, पुं० खैर, तरु, a
Khadira tree. वक्रखङ्गः, वक्कखग्गो, पुं० कटार,तलवार,sword. वक्रगति, वक्कगइ, स्त्री० टेढ़ी चाल, तिर्यक् गति,
crooked gait. वक्रगामिन्, वक्कगामि, वि० कुटिल गति वाला, टेढ़ी
चाल चलने वाला, जालसाज, बेईमान, mov
ing crookedly. वक्रग्रीवः, वक्कगीवा, पुं० ऊँट, उष्ट्र, camel. वक्रचञ्च, वक्कचंचु, स्त्री० तोता, शुक्र, parrot.
rule.
वक्ता, वत्ता, वि० बोलने वाला, (समु० 3/22) say-
ing. वक्तु, वत्तु, वि० वक्ता, कहने वाला, (समु० 9/31),
____speaker. वक्ति, वत्ति, सूचक, (जयो० 3/106) speaker. वक्त, वतु, वि० [वच्+तृच्] वक्ता, बोलने वाला,
कहने वाला, वाक्पटु, प्रवक्ता, speaker, ora
tor, teacher. वक्त, वत्तु, पुं० विद्वान् पुरुष, अध्यापक, व्याख्याता,
orator,'सत्यमसत्यं ब्रवीतीति वक्ता' (धव०
9/220) वक्त्रं, वत्तं, नपुं० [वक्ति अनेन वच् करणे ष्ट्रन्] •
मुख, मुह, बदन, mouth, face, • थूथन, nuzzle, • प्रोथ, चोंच, nuzzle, beak,.
For Private and Personal Use Only