________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
398
संस्कृत-प्राकृत-हिन्दी एवं अंग्रेजी शब्द कोश
गांधर्ववेद, स्थापत्यवेद। Class of works
subordinate, to the four vedas उपवेशनम्-उववेसणं (नपुं०) पास बैठना। Sitting उपवेष्टनम्-उववे?णं (नपुं०) लपेटना, लपेटने का वस्त्र,
परिधान। Cover, the actof wrapping
up, dress उपवेष्ठित-उववेटिअ (वि०) कटि भाग का वस्त्र।
With loin, covered with a cloth उपवैणवम्-उववेणवं (नपुं०) दिवसं भाग, तीन भाग,
Day part, three periods of the day,
morning, midday and evening उपशम-उवसमो (पु०) इंद्रिय विरोध, वासना दूर होना,
शान्ति Control of the senses. Pecification of passions, pacification समाप्ति, Cessation आराम Delight प्रसन्नता Pleasure • उपशान्ति रूपशम • कर्मणोऽनुदयस्वरूपः उपशमः (जै०
272) उपशमक-उवसमग (वि०) उपशमन करने वाला।
• अपूर्वकस्ण, अनिवृत्तिकरण और सूक्ष्मसाम्पराय गुणस्थानवर्ती उपशमक कहलाते
शान्त होना, Kashaya calmed उपशान्तः कषायो येषां ते उपशान्तक षायाः। • उवसंतो
कसाओ त्ति उवसंतकसाओ। उपशान्तमोहः-उवसंत-मोहो (पु०) मोह का शान्त
होना। Stupefaction of calmed उपशान्तिः-उवसंति (स्त्री०) शान्ति, आश्वासन।
Calme, cessation, allaying उपशामक-उवसामग (वि०) सान्त्वना देने वाला।
One who assuages उपशाय:-उवसाओ (पु०) शयनक्रम Rotation
for sleeping उपशायिका-उवसाइगा (स्त्री०) शयन स्थान। a
sleeping seat उप+शिक्ष-उवसिझव (सक०) सीखना, इच्छा करना।
Desire to learn help उपशिक्षमाण-उपसी/उवसय (अक०) समीप सोना।
To lie near उपशोभित-उवसोहिअ (वि०) अलंकृत Adorned उपशोषणम्-उवसोसणं (नपुं०) सूख जाना। Drying
up उपशोषित-उवसोसिअ (वि०) सुखाया गया। Dried
__up मेल, सेवा, दान, मिलन। उपसद्-उवसअ (वि०) समीप, पास, निकट,
आक्रमण। Contact, attack उपसदः-उवसओ (पु०) दान, स्वीकृति। A gift.
Donation, conceding उपसदनम्-उवसयणं (नपुं०) पास जाना, शिष्य बनाना,
आक्रमण, सेवा, पड़ोस। Contact,attack,
service, come near उपसन्ध्य-उवसंझ (वि.) सन्द या के समीप।
Towards evening उपसंधानम्-उवसंहाणं (नपुं०) जोड़ना, मिलाना। To
join, to annex उपसंहित-उपसंहिअ (वि०) जोड़ा गया, मिलाया गया। Connected,
accompained, annexed उपसन्न-उपसण्ण (वि०) समीप, निकट, पूजित,
सेवित, प्राप्त Approached, near, worshipped, served, obtained
हैं।
उपशमनम्-उवसमणं (नपुं०) शान्ति, शान्त करना,
चुप करना। Appeasing, assuaging उपशयः-उवसओ (पु०) व्याघ्र का छुपकर बैठने का
स्थान। Hiding place for the hunter उपशयस्थ-उवसयत्थ (वि०) बैठा हुआ, मंचित,
आरोपित Mountated sited. Hiding on
the layer उपशल्यम्-उवसल्लं (नपुं०) समीपवर्ती, ग्राम, खुला
स्थान। Open space in the vicinity of
a village or town उपशान्त-उवसंत (वि०) शान्त, समाप्त, Calmed,
ceased • जो कर्म उदयावली में न दिया जा सके। • जंकम्मं उदए दाईं णो सक्कं तमुवसंतं । • उदए संकम उदएं चदुसु वि दादुं कमेण णो
सककं। Karma's no calmed उपशान्त-कषायः-उपसंत-कसाओ (पु०) कषाय का
For Private and Personal Use Only