________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir प्रतियत्नः [प्रति+यत्+नङ्ग] 1. प्रयास, उद्योग, चेष्टा | प्रतिवचनम्, प्रतिवचस् (नपुं०) प्रतिवाच (स्त्री०) प्रति 2.तयारी, परिश्रम द्वारा सम्पादन-शि० 3154 3. पूर्ण वाक्यम् [प्रति+व+ल्युट, वच्--णिच् ---क्विप् ] या पूरा करना 4. नया गुण सिखाना-सतो गुणां- उत्तर, जवाब--प्रतिवाचमदत्त केशवः शपमानाय न तराधान प्रतियत्नः-पा० 2 / 3 / 53 पर काशिका चेदिभूभुजे-शि० 16 / 25, परभृतविरुतं कलं यथा 5. अभिलाषा, इच्छा 6. विरोध, मकाबला 7. प्रति- / प्रतिवचनीकृतमेभिरीदृशम् -श० 4 / 9 / हिंसा, प्रतिशोध, बदला 8. बंदी बनाना, कैद करना | प्रतिवर्तनम प्रति-:-वृत+ल्यट | लौटाना, वापिस करना। 9. अनुग्रह। प्रतिवसथः [प्रति+वस - अथच् ] ग्राम, गाँव / प्रतियातनम् [प्रति / यत् + णिच् + ल्युट् ] प्रतिशोध, प्रति- प्रतिवहनम् [प्रति +बह -+ ल्युट् ] वापिस ले जाना, वापिस हिंसा--जैसा कि 'वैरप्रतियातन' में। ले जाने में नेतृत्व करना / प्रतियातना [प्रति यत् +-णिन् +युच+टाप] चित्र, प्रतिवादः [ प्रति –वद्--घन ] 1. उत्तर, प्रत्युत्तर, जवाब प्रतिमा, मति ----शि० 3 / 34 / / 2. इंकार करना, अस्वीकृति / प्रातयानम् [प्रात+या+ल्युट | लोटना, प्रत्यावतन, वापसा। प्रतिवादिन् (पुं०) [प्रति-+ वद्+-णिनि ] 1. विपक्षी प्रतियोगः [प्रति +युज् +घञ ] 1.किसी वस्तु का प्रतिरूप 2. प्रतिपक्षी उत्तरवादी (कानून में)। होना या बनाना 2. विरोव, मुकाबला 3. अन्तर्विरोध, | प्रतिवारः, प्रतिवारणम् [प्रति-!-- घञ प्रति | lवचनविरोध 4. सहयोग 5. विषनिवारक औषधि, | णिच्--ल्युट ] परे रखना, दूर रखना। उपचार / प्रतिवार्ता [प्रा० स०] वर्णन, सूचना, समाचार, संवाद / प्रतियोगिन् (वि.) [प्रति--युज+घिनुण ] 1. विरोध | प्रतिवासिन् (वि.) (स्त्री०-नी) [प्रति---वस्-णिनि ] करने वाला, प्रतीकारक. बाधक 2. संबद्ध या तदनु | निकट रहने वाला, पड़ोस में रहने वाला-पुं० पड़ोसी। रूप, किसी वस्तु का प्रतिरूप बनाने वाला, प्रायः प्रतिविघातः [प्रति ।-वि+हन्- घाप्रहार के बदले न्यायविषयक रचनाओं में प्रयुक्त 3. सहयोग करने | प्रहार करना, बचाव / वाला- (पु.) 1. विरोधी, विपक्षी, शत्रु-दहत्यशेषं | प्रतिविधानम् [प्रति +-बि-धा--ल्युट ] 1. प्रतिकार प्रतियोगिगर्व-विक्रम० 11117 2. प्रतिरूप, जोड़ का। करना, विरोध में काम करना, विफल करना, विरुद्ध प्रतियोड (पुं०) प्रतियोधः [ प्रति+युध+तृच, घा | कार्य करना 2. व्यवस्था,क्रम 3. रोक थाम 4. स्थानावा] शत्रु, विपक्षी। पन्न संस्कार, सहकारी संस्कार / प्रतिरक्षणम्,-रक्षा [प्रति+रक्ष--ल्युट, अङ्टाप् वा] | प्रतिविधिः [ प्रति+वि-धा+कि ] 1. प्रतिशोध 2. उपबचाव, संधारण, रक्षा। चार, प्रतिक्रिया के उपाय / प्रतिरंभः [प्रति-रंभ-+घञ्] क्रोध, रोष / प्रतिविशिष्ट (वि.) [ प्रति+वि--शास्+क्त ] अत्यन्त प्रतिरवः [प्रति+: अच। 1. कलह, झगड़ा 2 गूंज, श्रेष्ठ। प्रतिध्वनि। प्रतिवेशः [ प्रति+विश्+घञ्] 1. पड़ोसी 2. पड़ोसी प्रतिबद्ध (भू० क० कृ०) [प्रति--रुघु+क्त ] 1. अवरुद्ध, __ का वासस्थान, पड़ोस / सम०-वासिन् (वि०) बाधित, विघ्नयुक्त 2. रुका हुआ, अन्तरित 3. क्षति- / पड़ोस में रहने वाला (पुं०) पड़ोसी। युक्त 4. विकलीकृत 5. वेष्टित, घेरा डाला हुआ। प्रतिवेशिन् (वि.) (स्त्री०---नी) [प्रतिवेश--इनि ] प्रतिरोधः [प्रति-रुधु+घञ] 1. अटकाव, रुकावट, / पड़ोसी-दृष्टि हे प्रतिवेशिनि क्षणमिहाप्यस्मद्गृहे विघ्न 2. घेरा, नाकेबंदी 3. विपक्षी 4. छिपाना दास्यसि-सा० दा०, मृच्छ० 3 / 14 / 5. चोरी, डकैती 6. निन्दा, घृणा।। प्रतिवेश्यः [ प्रति विश्+ ण्यत् पड़ोसी। प्रतिरोधकः, प्रतिरोधिन् 10) [प्रति+रुध्-वुल, प्रतिवेष्टित (भू० क० कृ०) [ प्रति / वेष्ट्+क्त ] प्रत्याणिनि वा] 1. विपक्षी 2. लुटेरा, चोर-मालवि० वृत्त विपर्यस्त, पीछे की ओर मुड़ा हुआ / 5 / 10 3. रुकावट / प्रतिव्यूढ (भू० क० कृ०) [प्रति+वि+ऊह+क्त ] प्रतिरोधनम् [प्रति-रुध् ल्युट ] विरोध करना, रुकावट संग्राम--व्यूह रचना में परास्त / डालना। प्रतिव्य हः [प्रति+वि+ऊह+घञ ] 1. शत्रु के विरुद्ध प्रतिलंभः [प्रति+लम्घा ] 1. हासिल करना, सेना की व्यह रचना 2. समुच्चय, संग्रह। प्राप्त करना, ग्रहण करना 2. निन्दा, गाली, खरी- प्रतिशमः [ प्रति-+शम् +धा ] बिश्राम, विराम / / खोटी (सुनाना)। प्रतिशयनम् [प्रति शी+ ल्युट् ] किसी अभीष्ट पदार्थ की प्रतिलाभः [प्रति लभ्+घञ ] वापिस लेना, ग्रहण प्राप्ति के लिए अनशन करके देवता के सामने पड़े करना, हासिल करना। रहना, धरना देना। For Private and Personal Use Only