SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 664
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir प्रतियत्नः [प्रति+यत्+नङ्ग] 1. प्रयास, उद्योग, चेष्टा | प्रतिवचनम्, प्रतिवचस् (नपुं०) प्रतिवाच (स्त्री०) प्रति 2.तयारी, परिश्रम द्वारा सम्पादन-शि० 3154 3. पूर्ण वाक्यम् [प्रति+व+ल्युट, वच्--णिच् ---क्विप् ] या पूरा करना 4. नया गुण सिखाना-सतो गुणां- उत्तर, जवाब--प्रतिवाचमदत्त केशवः शपमानाय न तराधान प्रतियत्नः-पा० 2 / 3 / 53 पर काशिका चेदिभूभुजे-शि० 16 / 25, परभृतविरुतं कलं यथा 5. अभिलाषा, इच्छा 6. विरोध, मकाबला 7. प्रति- / प्रतिवचनीकृतमेभिरीदृशम् -श० 4 / 9 / हिंसा, प्रतिशोध, बदला 8. बंदी बनाना, कैद करना | प्रतिवर्तनम प्रति-:-वृत+ल्यट | लौटाना, वापिस करना। 9. अनुग्रह। प्रतिवसथः [प्रति+वस - अथच् ] ग्राम, गाँव / प्रतियातनम् [प्रति / यत् + णिच् + ल्युट् ] प्रतिशोध, प्रति- प्रतिवहनम् [प्रति +बह -+ ल्युट् ] वापिस ले जाना, वापिस हिंसा--जैसा कि 'वैरप्रतियातन' में। ले जाने में नेतृत्व करना / प्रतियातना [प्रति यत् +-णिन् +युच+टाप] चित्र, प्रतिवादः [ प्रति –वद्--घन ] 1. उत्तर, प्रत्युत्तर, जवाब प्रतिमा, मति ----शि० 3 / 34 / / 2. इंकार करना, अस्वीकृति / प्रातयानम् [प्रात+या+ल्युट | लोटना, प्रत्यावतन, वापसा। प्रतिवादिन् (पुं०) [प्रति-+ वद्+-णिनि ] 1. विपक्षी प्रतियोगः [प्रति +युज् +घञ ] 1.किसी वस्तु का प्रतिरूप 2. प्रतिपक्षी उत्तरवादी (कानून में)। होना या बनाना 2. विरोव, मुकाबला 3. अन्तर्विरोध, | प्रतिवारः, प्रतिवारणम् [प्रति-!-- घञ प्रति | lवचनविरोध 4. सहयोग 5. विषनिवारक औषधि, | णिच्--ल्युट ] परे रखना, दूर रखना। उपचार / प्रतिवार्ता [प्रा० स०] वर्णन, सूचना, समाचार, संवाद / प्रतियोगिन् (वि.) [प्रति--युज+घिनुण ] 1. विरोध | प्रतिवासिन् (वि.) (स्त्री०-नी) [प्रति---वस्-णिनि ] करने वाला, प्रतीकारक. बाधक 2. संबद्ध या तदनु | निकट रहने वाला, पड़ोस में रहने वाला-पुं० पड़ोसी। रूप, किसी वस्तु का प्रतिरूप बनाने वाला, प्रायः प्रतिविघातः [प्रति ।-वि+हन्- घाप्रहार के बदले न्यायविषयक रचनाओं में प्रयुक्त 3. सहयोग करने | प्रहार करना, बचाव / वाला- (पु.) 1. विरोधी, विपक्षी, शत्रु-दहत्यशेषं | प्रतिविधानम् [प्रति +-बि-धा--ल्युट ] 1. प्रतिकार प्रतियोगिगर्व-विक्रम० 11117 2. प्रतिरूप, जोड़ का। करना, विरोध में काम करना, विफल करना, विरुद्ध प्रतियोड (पुं०) प्रतियोधः [ प्रति+युध+तृच, घा | कार्य करना 2. व्यवस्था,क्रम 3. रोक थाम 4. स्थानावा] शत्रु, विपक्षी। पन्न संस्कार, सहकारी संस्कार / प्रतिरक्षणम्,-रक्षा [प्रति+रक्ष--ल्युट, अङ्टाप् वा] | प्रतिविधिः [ प्रति+वि-धा+कि ] 1. प्रतिशोध 2. उपबचाव, संधारण, रक्षा। चार, प्रतिक्रिया के उपाय / प्रतिरंभः [प्रति-रंभ-+घञ्] क्रोध, रोष / प्रतिविशिष्ट (वि.) [ प्रति+वि--शास्+क्त ] अत्यन्त प्रतिरवः [प्रति+: अच। 1. कलह, झगड़ा 2 गूंज, श्रेष्ठ। प्रतिध्वनि। प्रतिवेशः [ प्रति+विश्+घञ्] 1. पड़ोसी 2. पड़ोसी प्रतिबद्ध (भू० क० कृ०) [प्रति--रुघु+क्त ] 1. अवरुद्ध, __ का वासस्थान, पड़ोस / सम०-वासिन् (वि०) बाधित, विघ्नयुक्त 2. रुका हुआ, अन्तरित 3. क्षति- / पड़ोस में रहने वाला (पुं०) पड़ोसी। युक्त 4. विकलीकृत 5. वेष्टित, घेरा डाला हुआ। प्रतिवेशिन् (वि.) (स्त्री०---नी) [प्रतिवेश--इनि ] प्रतिरोधः [प्रति-रुधु+घञ] 1. अटकाव, रुकावट, / पड़ोसी-दृष्टि हे प्रतिवेशिनि क्षणमिहाप्यस्मद्गृहे विघ्न 2. घेरा, नाकेबंदी 3. विपक्षी 4. छिपाना दास्यसि-सा० दा०, मृच्छ० 3 / 14 / 5. चोरी, डकैती 6. निन्दा, घृणा।। प्रतिवेश्यः [ प्रति विश्+ ण्यत् पड़ोसी। प्रतिरोधकः, प्रतिरोधिन् 10) [प्रति+रुध्-वुल, प्रतिवेष्टित (भू० क० कृ०) [ प्रति / वेष्ट्+क्त ] प्रत्याणिनि वा] 1. विपक्षी 2. लुटेरा, चोर-मालवि० वृत्त विपर्यस्त, पीछे की ओर मुड़ा हुआ / 5 / 10 3. रुकावट / प्रतिव्यूढ (भू० क० कृ०) [प्रति+वि+ऊह+क्त ] प्रतिरोधनम् [प्रति-रुध् ल्युट ] विरोध करना, रुकावट संग्राम--व्यूह रचना में परास्त / डालना। प्रतिव्य हः [प्रति+वि+ऊह+घञ ] 1. शत्रु के विरुद्ध प्रतिलंभः [प्रति+लम्घा ] 1. हासिल करना, सेना की व्यह रचना 2. समुच्चय, संग्रह। प्राप्त करना, ग्रहण करना 2. निन्दा, गाली, खरी- प्रतिशमः [ प्रति-+शम् +धा ] बिश्राम, विराम / / खोटी (सुनाना)। प्रतिशयनम् [प्रति शी+ ल्युट् ] किसी अभीष्ट पदार्थ की प्रतिलाभः [प्रति लभ्+घञ ] वापिस लेना, ग्रहण प्राप्ति के लिए अनशन करके देवता के सामने पड़े करना, हासिल करना। रहना, धरना देना। For Private and Personal Use Only
SR No.020643
Book TitleSanskrit Hindi Kosh
Original Sutra AuthorN/A
AuthorVaman Shivram Apte
PublisherNag Prakashak
Publication Year1995
Total Pages1372
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationDictionary
File Size37 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy