SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 164
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir रको गया आना अतः आमलकः,-को [आ+मल+बुन्-स्त्रियां डीप् ] आंवले | आमोदन (वि.) [ आ+मुद्+ल्युट् ] खुश करने वाला का वृक्ष,-कम् आँवला (फल),-बदरामलकाम्रदाडि- प्रसन्न करने वाला-नम् 1. खुशी, प्रसन्नता 2. मानां-भामि० २।८। सुगन्धित करना। आमात्यः [अमात्य+अण् ] मंत्री, परामर्शदाता—दे० आमोदिन् (वि०) [ आ+मुद्+णिनि ] 1. प्रसन्न, 2. 'अमात्य'। ___सुगन्धित - भर्तृ० ११३५ । आमानस्यम् [अमानस+ष्या 1 पीड़ा, शोक । आमोषः [ आ+मुष-घन | चोरी, डाका । आमिक्षा [आमिष्यते सिच्यते-मिष्+सक्-तारा०]| आमोषिन् (पुं०) [आ+मुष्-+णिनि ] चोर । जमा हुआ दूध व छाछ, उबले और फटे दूध का | आम्नात (भू० क० कृ०) [आ+ना+क्त ] 1. विचार मिश्रण, छेना। किया हुआ, सोचा हुआ, कथित-समो हि शिष्टंराम्नाती आमिषम् [अम+टिषच्, दीर्घश्च] 1. मांस-उपानयत् पिंड वय॑न्तावामयः स (शत्रुः) च-शि०२।१०,2. अधीत, मिवामिषस्य-रघु० २०६९ 2. (आलं०) शिकार, आवृत्त 3. प्रत्यास्मृत 4. परम्पराप्राप्त,-तम् अध्ययन । बलि, उपभोग्य वस्तु (राज्यम)..-रन्ध्रान्वेषणदक्षाणां | आम्नानम् [आ+ना+ल्युट) 1. वेद या धर्म ग्रंथों का द्विषामामिषतां ययो-रघु० १२।११ शिकार को गया, सस्वर पाठ या अध्ययन 2. उल्लेख, आवत्ति। दश० १६४, 3. आहार, शिकार के लिए चारा 4. | आम्नायः [आ+म्ना+घञ ] 1. (क) पुण्य-परम्परा रिश्वत, 5. इच्छा, लालसा 6. उपभोग, सुखद और (ख) अतः वेद, सांगोपांग वेद (ब्राह्मण, उपनिषद् प्रिय वस्तु । तथा आरण्यक सहित)-अधीती चतुम्निायेषु–वश० आमीलनम् [ आ+मील+ल्युट् ] आँखों का बन्द करना १२०, आम्नायवचनं सत्यमित्ययं लोकसंग्रहः, आम्नाया मूंदना। येभ्यः पुनर्वेदाः प्रसृताः सर्वतोमुखाः । महा० 2. परआमुक्तिः (स्त्री०) [आ+मुच्+क्तिन् ] पहनना, धारण । म्परा प्राप्त प्रचलन, कुल या राष्ट्रीय प्रथाएँ 3. आदत्त करना (वस्त्र, कवचादिक)। सिद्धान्त, 4. परामर्श या शिक्षण । आमुखम् [प्रा० स०] 1. आरंभ 2. (नाटकों में) प्राक्क- आम्बिकेयः [ अम्बिका-+-ढक्+] धृतराष्ट्र और कार्तिकेय थन, प्रस्तावना (संस्कृत का प्रत्येक नाटक 'आमुख' से | की उपाधि । आरंभ होता है। सा०६० में दी गई परिभाषा-नटो | आम्भसिक (वि.)(स्त्री०-की) जलीय,-क: मछली। विदूषको वाऽपि पारिपार्श्वक एव वा, सूत्रधारेण सहिताः आम्रः [अम्+रन्, दीर्घः ] आम का वृक्ष-म्रम् आम संलापं यत्र कुर्वते। चित्रक्यैिः स्वकार्योत्थैः प्रस्तुता का फल। सम०---कूट: एक पहाड़का नाम-सानुक्षेपिभिमिथः, आमुखं तत्तु विज्ञेयं नाम्ना प्रस्तावनाऽपि मानाम्रकूट:-मेघ० १७,-पेशी अमचूर, अमावट, सा ॥ २८७,-खम् (अव्य०) मुंह के सामने। --वणम् आमों का बाग, अमराई- सोहमाम्रवणं आमुष्मिक (वि.) (स्त्री०-की) परलोक से संबंध रखने छित्त्वा-रामा। वाला-आमुष्मिकं श्रेयः--सुश्रुत, नैवालोच्य गरीयसी आम्रातः [आनं आम्ररसं अतति–अत्+अच् तारा०] रपि चिरादामुष्मिकीर्यातनाः-सा० द० । 1. अमरे का पेड़,-तम्-अमरे का फल (अमरा आमुष्यायण (वि०)–णः (स्त्री०--णी) [अमुष्य ख्यात- आम जैसा एक खट्टा फल होता है)। स्यापत्यं नडा फक अलुक ] सत्कुल में उत्पन्न, ऐसे | आम्रातकः [आम्रात+कन् ] 1. अमरे का वृक्ष 2. अमावट । उच्चवंशीय व्यक्ति का पुत्र या सुविख्यात कूल में आडनम् [ आ+म्रिड+णिच् + ल्युट ] पुनरुक्ति, शब्द उत्पन्न,-आमुष्यायणो वै त्वमसि-शत०, तदामुष्या- या ध्वनि की आवृत्ति ।। यणस्य तत्रभवतः सुगृहीतनाम्नो भट्टगोपालस्य पौत्रः | आर्मेडितम् [आ+म्रिड्-णिन्+क्त ] 1. शब्द या ध्वनि -मा० १, महावी०१।। की आवृत्ति 2. (व्या०) द्वित्व होना, (द्वित्व हुए शब्दों आमोचनम् [ आ+मुच् + ल्युट् ] 1. ढोला करना, स्वतंत्र में से) दूसरा शब्द । करना 2. उत्सर्जन, निकालना, सेवामुक्त करना 3. | आम्लः -म्ला [आ सम्यक् अम्लो रसो यस्य-ब. स. धारण करना, सांटना। स्त्रियां टाप् ] इमली का पेड़-म्लम खटास, अम्लता। आमोटनम् [ आ+मुट्+ल्युट ] कुचलना-मा०३। | आम्लि (म्ली)का [आम्ल+कन्+टाप, इत्वम्, पक्षे पुषो. आमोदः [आ+मुद्+घञ ] 1. हर्ष, प्रसन्नता, खुशी 2. दीर्घः] 1. इमली का वृक्ष 2. पेट की अम्लता(खटास)। सुगंध (व्यापी), सौरभ-आमोदमुपजिघ्रन्तौ स्वनि:- आयः [आ+5+अच्, अय्+घञ् वा] 1. पहुँचना, आ श्वासानुकारिणम् ---रघु० ११४३ आमोदं कुसुमभवं जाना 2. धनागम, धनार्जन (विप० 'व्यय') 3. आममृदेव धत्ते मृद्गन्धं न हि कुसुमानि धारयन्ति-सुभाषित, दनी, राजस्व, प्राप्त द्रव्य-ग्रामेषु स्वामिग्राह्यो भाग शि० २।२०, मेघ० ३१ । आयः-सिद्धा०, याज्ञ० ११३२२, ३२६, मृच्छ० २१६, For Private and Personal Use Only
SR No.020643
Book TitleSanskrit Hindi Kosh
Original Sutra AuthorN/A
AuthorVaman Shivram Apte
PublisherNag Prakashak
Publication Year1995
Total Pages1372
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationDictionary
File Size37 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy