________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 1114 ) सन्देशपदा सरस्वती -रघु० 8177 2. अच्छा गोल. हार्दिक, मैत्रीपूर्ण, प्रिय, स्नेही (पुं०) 1. मित्र सुहृदः सुन्दर वर्तुलाकार या गोल-मृदुनाति सुवृत्तेन सुमष्टे- पश्य वसन्त किं स्थितम्-कु० 4 / 27, मन्दायन्ते न नातिहारिणा / मोदकेनापि किं तेन निष्पत्तिर्यस्य खल सहदामभ्युपेतार्थकृत्या: मेघ० 40 2. भित्र, सेवया,-या सुमुखोऽपि सुवृत्तोऽपि सन्मार्गपतितोऽपि च / भेवः मित्रों का वियोग, वाक्यम् सद्भावपूर्ण सम्मति, महतां पादलग्नोऽपि व्यथयत्येव कण्टकः (यहाँ ---हृदः मित्र, हृदय (वि०) 1. सुन्दर हृदय वाला सभी विशेषण दोहरे अर्थों में प्रयुक्त किए गए हैं)। 2. प्रिय, स्नेही, प्रेमी। –वेल (वि.) 1. शान्त, निश्चल 2. विनम्र, निस्तब्ध | सख (वि.) [सुख+अच् ] 1. प्रसन्न, आनन्दित, हर्ष(-लः) त्रिकूट पर्वत का नाम,-व्रत (वि०) धार्मिक पूर्ण, खुश 2. रुचिकर, मधुर, मनोहर, सुहावना वतों के पालन में दृढ़, सर्वथा धार्मिक तथा सद्गुणी, ---दिशः प्रसेदुर्मरुतो ववुः सुखा:--रघु० 3.14 इसी (-तः) ब्रह्मचारी (-ता) 1. सुन्दर व्रत वाली साध्वी प्रकार-सुखश्रवा निस्वनाः-३।१९ 3. सद्गुणी, पत्नी 2. सुशील गाय, सीधी गाय जिसका दूध आसानी पुण्यात्मा 4. आनन्द लेने वाला, अनकल श०७।१८ से निकाला जा सके,-शंस (वि०) प्रख्यात, प्रसिद्ध, यशस्वी, 5. आसान, सुकर-कु० 5 / 49 6. योग्य, उपयुक्त, प्रशंसनीय, -शक (वि०) सुसाध्य, आसान, सरल -खम् 1. आनन्द, हर्ष, खुशी, प्रसन्नता, आराम -शल्यः खदिर वृक्ष,-शाकम् अदरक,-शासित (वि.) --यदेवोपनतं दुःखात्सुखं तद्रसवत्तरम् विक्रम भली-भांति नियंत्रण में, सुनियंत्रित,-शिक्षित (वि.) 3 / 21 2. समृद्धि अद्वतं सुखदुःखयोरनुगुणं सर्वास्वसुशिक्षाप्राप्त, प्रशिक्षित, अच्छी तरह सधाया हुआ, वस्थासु यत् - उत्तर० 1139 3. कुशल क्षेम, कल्याण, -शिखः अग्नि (-खा) 1. मोर की शिखा 2. मुर्गे की | स्वास्थ्य-देवीं सुखं प्रष्टुं गता- मालवि० 4 कलगी,-शील (वि.) अच्छे स्वभाव वाला, मिलनसार 4. चन, आराम, (दुःखादिकों का) प्रशमन--- (प्रायः (-ला) 1. यम की पत्नी का नाम 2. कृष्ण की आठ समास में प्रयुक्त-यथा सुखशयन, सुखोपविष्ट प्रेयसियों में से एक, -श्रुत (वि.) 1. अच्छी तरह सुखाश्रय आदि) 5. सुविधा, आसानी, सहूलियत सुना हुआ 2. वेदज्ञ, (-तः) एक आयर्वेद पद्धति का 6. स्वर्ग, वैकुण्ठ 7. जल, -खम् (अव्य०) 1. प्रसप्रणेता, जिसकी कृति, चरक की कृति के साथ-साथ न्नता पूर्वक, हर्ष पूर्वक 2. सकुशल, स्वस्थ-सुख आज भी भारतवर्ष में प्राचीनतम आवर्वेद का प्रामा- मास्तां भवान् (भगवान् आपको स्वस्थ तथा सकुशल णिक ग्रन्थ माना जाता है,-श्लिष्ट (वि०) 1. भली- रक्खे) 3. आसानी से, आराम से - असञ्जातकिणभांति क्रमबद्ध, संयुक्त 2. भली-भांति उपयुक्त-मा० स्कन्धः सुखं स्वपिति गोर्गडि:-काव्य० 10 4, अना१,-श्लेषः आलिंगन या घनिष्ठ मिलाप,-संश यास, आराम -अज्ञः सुखमाराध्यः सुखतरमाराध्यते (वि०) देखने में रुचिकर,-संनत (वि०) सुनिदेशित विशेषज्ञः--भर्त० 213 5. वस्तुतः, इच्छा पूर्वक (जैसा कि बाण),-सह (वि०) 1. जो आसानी से 6. चुपचाप, शान्ति पूर्वक / सम-आधारः स्वर्ग, सहन किया जा सके 2. सहनशील, सहिष्ण (-हः) ---- आप्लव (वि.) स्नान के लिए उपयुक्त,- आयतः शिव का विशेषण,-सार (वि.) अच्छे रस वाला, -आयनः खूब सघाया हुआ या सीधा घोड़ा, आरोह रसीला (-र:) 1. अच्छा रंस, सत या अर्क 2. सक्ष (वि०) जिस पर चढ़ना आसान हो,-आलोक (वि०) मता 3. लाल फूल का खदिरवृक्ष, स्थ (वि०) सुदर्शन, प्रिय, मनोहर,-आवह (वि०) आनन्द की 1. समुपयुक्त, अच्छे अर्थ में प्रयुक्त 2. अच्छे स्वास्थ्य ओर ले जाने वाला, सुहावना, सुखकर,---आशः वरुण में, स्वस्थ, सुखी 3. अच्छी या समृद्ध परिस्थितियों में, का नाम,-आशक: ककड़ी,—आस्वाद (वि.) 1. मधुर समद्धिशाली 4. प्रसन्न, भाग्यशाली, (-स्थम्) सुख स्वादयुक्त, मधुर रसयुक्त 2. रुचिकर, आनन्ददायी की स्थिति, कल्याण सुस्थे को वा न पण्डितः-हि० (-दः) 1. सुखकर रस 2. (सुख का) उपभोग,-उत्सवः 3 / 21 (इसी अर्थ में सुस्थित)-स्थिता, स्थितिः 1. आनन्द मनाना, खुशी, उत्सव, आनंदोत्सव 2. पति (स्त्री०) 1. अच्छी दशा, कुशल क्षेम, कल्याण, ---उदकम् गरम पानी उदयः आनन्द की अनुभूति आनन्द 2. स्वास्थ्य, रोगोपशमन, स्मित (वि०) या सुख का उदय, उदर्क (वि०) फल में सुखदायी प्रसन्नता पूर्वक मस्कराने वाला, (-ता) प्रसन्नवदना, -.-उद्य (वि.) जिसका उच्चारण रुचि के साथ या हँसमुख स्त्री,-स्वर (वि.) 1. सुरीला, सुमधुर स्वर सुख से हो सके, - उपविष्ट (वि.) आराम से बैठा वाला 2. उच्च स्वर,--हित (वि.) 1. नितान्त योग्य, हुआ, सुख से बैठा हुआ, एषिन् (वि०) आनन्द या उपयक्त, समुचित 2. हितकर, श्रेयस्कर 3. सौहा- चाहने वाला, सुख की अभिलाषा करने वाला, कर, र्दपूर्ण, स्नेही 4. सन्तुष्ट (-ता) अग्नि को सात -कार,-दायक: (वि०) आनन्द देने वाला, सुखजिह्वाओं में एक, - हृद् (वि.) कृपापूर्ण हृदय वाला, कर, सुहावना,-व (वि०) सुख देने वाला, (-दा) For Private and Personal Use Only