Sanskrit English Dictionary Part 02

SR No.: 020642
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1958
Total Pages: 671
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 24 MB

Page 576

मुजगः
1203
मुशुण्डिा
घटय भुजबन्धनम् GIt. 10; Ku. 3. 39. -बलम्, -वीर्यम् strength of arm, muscular strength. -AETH the breast; क्लिश्यन्निवास्य भुजमध्यमुरःस्थलेन R. 13.73. -मूलम् the shoulder. -लता a long slender arm.-विनिष्पेष: slapping the upper arms (Mar. दंड थोपटणे); तयोर्भुजविनिष्पेषादुभयो
लिनोस्तदा Mb. 3. 11.58. -वीर्य a. strong in the arm. -शालिन् a. possessing strong arms. -शिखरम् ,-शिरस n the shoulder. -सूत्रम् the base-sine.-स्तम्भ: paralysis of the arms.
भुजगः [भुज्-भक्षणे क, भुजः कुटिलीभवन् सन् गच्छति, गम् ड] A snake, serpent; भुजगाश्लेषसंवीतजानोः Mk. 1.1; Me.62%3; also 112. -गी The Aslesa Naksatra. -Comp. -अन्तकः, -अशन:,-आभोजिन् m.,-दारणः,-भोजिन् m.epithets of 1Garuda. -2 a peacock; यथा बहा॑णि चित्राणि बिभर्ति भुजगाशनः M.b. 12. 120.4. - an ichneumon. -इन्द्रः , -ईश्वरः, -राज: epithets of Sesa%3; संसारसारं भुजगेन्द्रहारम् Siva-stotra. -वलय: a bracelet consisting of a snake; तस्मिन् हित्वा भुजगवलय शम्भुना दत्तहस्ता Me.62.
भुजङ्गः [भुजः सन् गच्छति गम्-खच् मुम् डिच्च ] 1 A serpent, snake; भुजङ्गमपि कोपितं शिरसि पुष्पवद्धारयेत् Bh. 2. 4. -2 A paramour, gallant; अभूमिरेषा भुजङ्गभगिभाषितानाम् K. 196. -3 A husband or lord in general. -4 A catamite. -B The dissolute friend of a king. -8 The constellation आश्लेषा. -7 The number 'eight'.-गी A serpent nymph. -Comp. -इन्द्रः an epithet of Sesas the lord of snakes. -ईश: an epithet of 1 Vasuki.-2 of Sesa. -3 of Patainjali. -4 of the sage Pingala. -कन्या a young female snake. -प्रयातम् N. of a metre having each quarter of twelve syllables; भुजङ्गप्रयातं भवेद् यैश्चतुर्भिः V. Ratna.-भम् the asterism आश्लेषा.-भुज् m. 1 an epithet of 1Garuda. -2 a peacock. -लता betel-pepper (ताम्बूली). -शिशुः kind of बृहती metre. -संगता N. of a metre. -हन् m. an epithet of Garuda ; see भुजगान्तक &c.
भुजङ्गमः1 A Snake ; गजभुजङ्गमयोरपि बन्धनम् Bh. 2.91. -2 An epithet of Rahu. -3 The number 'eight'. - The constellation आश्लेषा. -मी A female snake. -मम् Lead.
भुजा 1 The arm; निहितभुजालतयैकयोपकण्ठम् Si. 7.713 गच्छता दशरथेन निर्वृतिं भूभुजामसुलभां भुजाबलात् Ram. Champu. -2 The hand. -3 The coil of a snake (भोग); सन्दश्य मर्मसु रुषा भुजया चछाद Bhāg. 10. 16.9. -4 Winding. -B The side of any geometrical figure. -Comp. -कण्ट : a finger-nail. -दल: the hand. -भुजि ind. arm to arm, in close fight. -मध्य: 1 the elbow. -2 the breast. -मूलम् the shoulder.
yft: Fire.-(dual) Ved. The two Asvins, or eaters of oblations.
भुजिष्य [ भुज-किष्यन् ] Independent. -ष्य: 1 A slave, servant. -2 A companion. -3 The string worn round the wr ist. - A disease (रोग).-व्या 1A hand-maid, maid-servant, female slave; अथाङ्गदाश्लिष्टभुजं भुजिष्या R.
6.58; Mk. 4.8; Y. 2. 290. -2 A harlot, prostitute; ददर्श कामिनं कञ्चिच्छूद्र सह भुजिष्यया Bhag.6.1.59.
भुज्युः [ भुज् युच् न अनादेशः ] 1 Food. -2 A pot, vessel. -3 Fire. -
4 A sacrifice. भुण्ड् 1 A. (भुण्डते) 1 To support, maintain. -2 To select. -3 To take.
भरण्युः (dual) An epithet of the Asvins.
भुरिज f. Ved. 1 The two arms.-2 Earth and heaven. -8 The earth itself. -4 A hypermetre.
भुरुण्ड: A species of animal. भुर्भुरिका, भुर्भुरी A kind of sweetmeat or eatable.
भुवः Ved. 1 Fire. -2 The earth (भुवोलोक). -8 The air, atmosphere (भुवस्).
भुवद्वत् m. pl. An epithet of the Adityas.
भुवनम् [ भवत्यत्र, भू-आधारादौ-क्युन् ] 1 A world, the number of worlds is either three, as in fyn or fourteen; इह हि भुवनान्यन्ये धीराश्चतुर्दश भुजते Bh. 3.28 (see लोक also); of. also अतलं सुतलं चैव वितलं च गभस्तिमत् । महातलं रसातलं पातालं सप्तमं स्मृतम् ॥ रुक्मभौमं शिलाभौमं पातालं नीलमृत्तिकम् । रक्तपीतश्वतकृष्णभौमानि च भवन्त्यपि। पातालानां च सप्तानां लोकानां च यदन्तरम् । सुशिरं तानि कथ्यन्ते भुवनानि चतुर्दश | Vahni. P.; भुवनालोकनप्रीतिः Ku. 2. 45%; भुवनविदितम् Me.6. -2 The earth. -3 Heaven. -4A being, living creature. -8 Man, mankind.-8 Water; पाणिरेष भुवनं वितरेति छद्मवाग्भिरव वामन विश्वम् N. 21.64. -7 The number "fourteen'. -8 Abode, residence ( Ved.). -9 Becoming prosperous. -Comp.-अद्भुत a. astonishing the world. -देश: a lord of the earth, king. -ईश्वरः 1 a king. -2 N. of Siva. ईश्वरी N. of various goddesses. पूजायन्त्रम् N. of a mystical diagram. -ओकस् m. a god. -कोश: the receptacle of beings. -तलम् the surface of the earth. -त्रयम् the three worlds (the earth, atmosphere, and heaven; or heaven, earth, and lower regions ). -raat an epithet of the Ganges. -भावन: the creator of the world. -भते m. the supporter of the earth. -शासिन् m. a king, ruler. -हितम् the welfare of the world.
भुवन्युः [भू-कन्युच् ] 1 A master, lord. -2 The sun. -3 Fire. -4 The moon. .
भुवर, -भुवस् ind. 1 The atmosphere, ether (the second of the three worlds, the one immediately a bove the earth). -2 A mystic word, one of the three Vyahritis, (भूर्भुवःस्वः).
yragm. The ocean.
भुविस्थ (ष्ठ) a. 1 Standing on the earth (not in a chariot). -2 Dwelling on earth (not in heaven).
भुशुण्डिः , -ण्डी /. A sort of weapon or missile.
|