Sanskrit English Dictionary Part 02

SR No.: 020642
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1958
Total Pages: 671
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 24 MB

Page 212

दोस्
%3
देवत्य a. Addressed or sacred to a deity; हुत्वाग्नीन् सूर्यदैवत्यान् जपेन् मन्त्रान् समाहितः Y. 1.99; Ms.2.18934.124. -त्यम् A deity; Ms. 4. 39.
दैविक a. (-की/.)[ देव-ठक् ] Relating to the gods, divine; अहोरात्रे विभजते सूर्यो मानुषदैविके Ms. 1.65; 8. 409. -कम् An inevitable accident.
दैविन् m. An astrologer.
दैव्य . (-व्या,-व्यी /.) Divine. -व्यम् 1 Fortune, fate. -2 Divine power; यदि देवा दैव्येनेदृगार Av. 4.27.6.
दैवलः, -लकः The servant of an evil spirit.
देवसिक a. Happening in one day; इत्युक्त्वा ब्राह्मणाय दैवसिकामुत्पत्तिं प्रादात् Mb. 3. 196. 18.
taraft: 1 The planet Saturn. -2 An epithet of Yama. -3 The river Yamunā.
दैवारिपः A conch-shell (शख).
दैवासुरम् The natural enmity subsisting between the gods and the demons.
दैशिक (-की /.)[ देशेन निर्वृत्तं तस्येदं वा-ठम् ] 1 Local, provincial.-2 National, belonging to the whole country. -8 Belonging or having reference to space; Bhişi. P. 120. -4 Acquainted with any place. -5 Teaching, pointing, directing, showing.-क:1A teacher, preceptor; शुको गतः परित्यज्य पितरं मोक्षदेशिकम् Mb. 12.321.94. -2 A guide. -3 One instructed by the preceptor; Bhāg. 11.27.22. - Local people; हस्तिनोऽश्वा रथाः पत्ति वो विष्टिस्तथैव च । दैशिकाश्चाविकाश्चैव तदष्टागं बलं स्मृतम् Mb. 12. 121.1. -कम् a kind of dances et. Me. 37. Malli. Com.
दैष्टिक . (-की/.) [दिष्टमिति मतिर्यस्य, ठक्] Fated, predestined. -क: A fatalist; नालम्बते दैष्टिकतां न निषीदति पौरुषे । शब्दार्थों सत्कविरिव द्वयं विद्वानपेक्षते ।। Si. 2. 86.
दैहिक . (-की/.) [देहे भवः, तस्येदं वा ठक्] Bodily, corporeal; कर्ताऽस्य सर्गादिषु यो न बध्यते न हन्यते देहगतोऽपि दैहिकैः Bhag.5. 19. 12. प्रजाः ससर्ज कतिधा दैहिकीमनिसीर्विभुः Bhag.
दैह्य . [ देहे भवः व्यम् ] Bodily; तथापि बत मे दैह्यो ह्यात्मा चैवात्मना विभु: Bhag. 1.1.30. -ह्य: The soul (enshrined in the body).
दो 4 P. (द्यति, दित; -cau8. दापयति; -desid. दित्सति) 1 To cut, divide. -2 To mow, reap. -With अव to cut or lop off; यदन्यस्मिन् यज्ञे मुच्यवद्यति Sat. Br.
दोग्धृ See under दुह्.
la: A call. दोजनाकम् A variety of the resin of aloe (अगुरु), black in colour Kau. A.2.11.
दोधकम् N. of a metre consisting of three भगणs and ome गुरु.
दोमन् n. Pain, inconvenience. दोरः A rope (रज्जु). दोरकम् A string for tastening the wires of a lute.
दोल: [ दुल्-घञ्] 1 Swinging, rocking, oscillating; वेलादोलानिलचलम् Mb. 1.21. 10. -2 Aswing, litter. -3 A festival held on the fourteenth or full-moon day of the month of Phālguna when figures of 'young Krişna' (बालकृष्ण) are swung in a swing. -Comp. -मण्डपः, -पम्, यानम् a swing.
दोला, दोलिका 1 A litter, palanquin. -2 A swing, hammock (fig. also); आसीत् स दोलाचलचित्तवृत्तिः R.14.43 9. 46; 19.44; संदेहदोलामारोप्यते K. 207. -3 Swinging, fluctuation.-4 Doubt, uncertainty. -8 The Indigo plant. -Comp.-अधिरूढ,-आरूढ -(lit.) mounted on a swings (fig.) uncertain, irresolute, disquieted. -चलचित्तarer a. One whose mind is agitated like a swing. -यन्त्रम् drugs tied up in a cloth and boiled out over a fire; Bhava. P. -युद्धम् uncertainty of success, a fight with varying. success ; दोलायुद्धं कृतगुरुतरध्वानमौद्धत्यभाजाम् Si. 18.80. -लोल a. uncertain.
leta Den. A. 1 To swing, rock to and fro, oscillate, fluctuate, vacillate ( fig. also). -2 To be restless or uneasy.
दोलायमान 4.1Swinging, oscillating. -2 Wavering, vacillating. -8 Perplexed, doubtful.
दोलायित, -दोलित a. Swung, shaken, oscillating &c. दोलिका,-दोली 1A eradle. -2 A swing. दोष, -दोषिक,-दोषिन् See under दुष्.
दोषन् m., .. (This word has no forms for the first five inflections, in e. before ace. pl.) An arm.
दोषस्/. Night. -n. Darkness.
दोषा ind. At night; दोषाऽपि नूनमहिमांशुरसौ किलेति Si. 4. 46, 62. - f. 1 The arm. -2 The darkness of night, night; धर्मकालदिवस इव क्षपितदोषः 5.37 (where the word means 'a fault or sin' also).-Comp.-आस्यः ,-तिलक: a lamp. -कर: 1 The moon; यामित्रवेधविहितानपहृत्य दोषान् । दोषाकरः सुखमनेकविधं विधत्ते || Jyotistattvam. -2amine of faults3 दोषाकरोऽपि कुटिलोऽपि कलङ्कितोऽपि Udb.
दोषातन (-नी/.) Nightly, nocturnal; दोषातनं बुधबृहस्पतियोगदृश्यः (तारापतिः) R. 13. 76.
दोस् m., . [दम्यते अनेन दम् दोऽसि अर्धर्चा'; Up. 2.69 ] (दोषन् is optionally substituted for this word after acc, dual.) 1 The forearm, the arm; तमुपाद्रबदुद्यम्य दक्षिणं दोर्निशाचरः R.15.23; हेमपात्रगतं दोामादधानं पयश्वरम् 10.51; Ku. 3. 76. -2 The part of an are defining its sine.