Sanskrit English Dictionary Part 02

SR No.: 020642
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1958
Total Pages: 671
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 24 MB

Page 140

ताडङ्क:
181
तान्त्रिक
ताडङ्कः, ताडपत्रम् See ताटकम् ; विश्वासाय स्वताडल्कपाणिं कृत्वा प्रयागकम् Raj. T.7.749.
ताडाग ३.(-गी/.) Being in or coming from tanks.
ताडिः , -डी/. 1 A kind of palm. -2 A kind of ornament (also ताडि (डी)दल); ताडीदलेन श्रवणानिपत्य Vikr. 12. 12.
ताण्डवः -वम् 1 Dancing in general; मदताण्डवोत्सवान्ते U. 3. 18; dance or playful movement of the eyebrows3; 3. 19. -2 Particularly, the frantic or violent dance of Siva; त्र्यम्बकानन्दि वस्ताण्डव देवि भूयादभीष्टपै च हृष्टपै च नः Mal. 5.23; 1. 1. -3 The art of dancing. -4
A sort of grass. -8 (In prosody) A toot of three short syllables. -Comp. -तालिक: an epithet of Nandin, the door-keeper of Siva. -प्रियः N. of Siva.
ताण्डवित a. 1 Dancing, made to dance; Mal. 2. -2 Moving round in a wild dance; U. 5. 36. -3 Fluttering; P. R. 1. 3-4.-4 Frowning.
ants: The science of dancing. ताण्ड्यब्राह्मणम् N. of a ब्राह्मण of Samaveda.
तातः [तन्-क्त दीर्घश्च Un 3.90] 1A father ; मृष्यन्तु लवस्य बालिशतां तातपादाः U.6%3 हा तातेति ऋन्दितमाकर्ण्य विषण्णः R. 9.75.-2 A term of affection, endearment or pity, applied to any person, but usually to inferiors or juniors, pupils, children &c.; तात चन्द्रापीड K. 106%3 Mal. 6. 16; रक्षसा भक्षितस्तात तब तातो वनान्तरे Mb. -3 A term of respect applied to elders or other venerable personages%3; हेपिता हि बहवो नरेश्वरास्तेन तात धनुषा धनुर्भतः R. II. 40.; तस्मान्मुच्ये यथा तात संविधातुं तथार्हसि 1.72. -4 Any person for whom one feels pity. -Comp. -गु a. 1 agreeable to a father. -2 paternal. (-गुः)a paternal uncle. Teg: a paternal uncle, or the most respectable of a man's male relations.
तातन: The Khalijana or wagtail.
तातल . 1 Paternal. -2 Hot. -ल: 1A disease. -2 An iron club or spike. -3 Cooking, maturing. - Heat. - A relative who may be regarded as a father.
afa: Offspring. -fa: f. Continuity, succession, as in अरिष्टताति or शिवताति q.v..
are the Sameness of occupation.
तात्कालिक..(-की/)1Simultaneous; equally long: Y.1.151. -2 Immediate. -3 Relating to any particular time'; हयान् संदृश्य मां सूतः प्राह तात्कालिकं वच: Mb.3.22.20.
तात्काल्यम् Simultaneity.
तात्पर्यम् [तत्परस्य भावः ध्यञ्] 1 Purport, meaning, scope, अत्रेदं तात्पर्यम् &c. -2 Purport of propositions 3; K.R.2.-8Aim, object, intended reference to any object,
purpose, intention (with loc.); इह यथार्थकथने तात्पर्यम् P. II. 3.43 com. -4 The object or intention of the speaker (in using particular words in a sentence); वक्तुरिच्छा तु तात्पर्य परिकीर्तितम् Bhasa P. 84; तात्पर्यानुपपत्तितः 82. - Explanation. -8 Entire devotion to, absorption in any object. -Comp. -अथे: the meaning of a sentence. -निर्णय ascertainment of meaning or purport.
तात्पर्यक a. Aiming at, meaning.
तात्पर्यतः ind. With this intention; त्यक्तश्रीनगरान्तरात् स नृपतिस्तात्पर्यतो निर्ययौ Raj. T. 1. 367.
तात्त्विक a. True, real, essential; किं चासीदमृतस्य भेदविगमः साचिस्मिते तात्त्विकः Bv. 2.81; तात्त्विकः संबन्धः &c.
argróf a. Intended for that.
तादर्थ्यम् 1 Identity of aim, object. -2 Relation to. -3 Sameness of meaning. -4 Purpose, aim.
तादात्म्य म् Sameness of nature, identity, unity%3; नयनयोस्तादात्म्यमम्भोरुहाम् Bv. 2.81; भगवत्यात्मनस्तादात्म्यम् &c.
तादात्विक: Aspendthrift; यो यद् यद् उत्पद्यते तत्तद् भक्षयति स तादात्विक: Kau. A. 2.9.
तादृक्ष (-क्षी/.), तादृश् a., तादृश (-शी/.) Suchlike, like him, her or it, like that; aiguyu Ms. 9. 22, 36%3 Amaru.51; यादृशस्तादृशः any body whoever, common or ordinary man; उपदेशो न दातव्यो यादृशे तादृशे जने Pt. 1. 390.
ताधर्म्यम् Sameness of law, analogy. ताप्य म् Sameness of form, identity.
तानः [तन्-घञ्] 1 A thread, fibre. -2 ( In music) A protracted tone, a key-note; यथा तान विना रागः Bv. 1. 119; तानप्रदायित्वमिवोपगन्तुम् Ku. 1.8 (the number of tānas is said to be49). -3 A monotonous tone. -नम् 1 Expanse, extension. 2 An object of sense. -Comp. -कमेन् .1 tuning the voice as a preparatory step to singing. -2 running over the notes to catch the key.
तानवम् Thinness, smallness ; हास्यप्रभा तानवमाससाद Vikr. 1. 106; Raj. T. 4. 25.
तानूर: A whirlpool. तान्त See under तम्.
तान्तव.(-वी/.)[तन्तोर्विकारः अम्] Made of threads; चर्मजैस्तान्तवैः पाशैर्बद्ध्वा पतितमर्भकाः Bhag. 10.64.4.-वम् 1 Spinning, weaving. -2 A web. -3 A woven cloth; Ms. 10.87.
तान्तुवायिः, तान्तुवाय्य: The son of a weaver; P. IV.1.152 Kasi.
तान्त्रिक (-की/.)1Well-versed in any science or doctrine -2 Relating to the Tantras. -3 Taught or