Sanskrit English Dictionary Part 01

SR No.: 020641
Original Sutra Author: N/A
Author: P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan
Publication Year: 1957
Total Pages: 650
Language: Sanskrit, English
Classification: Dictionary
File Size: 32 MB

Page 100

अनानुपूर्व्यम्
अनारम्य
अनानपुर्व्यम ISeparation of the different members of compounds by the intervention of others. -2 Not coming in regular order.
argyfa: f. Ved. Neglect, absence of experience or observation, inattention. -(pl.) Neglectful, irrelivious people; अनानुभूतीरः वधूवानः पूर्वीरिन्द्रः शरदस्तरीति Rv. 6.47. 17.
अनापद् /. Absence of calamity or misfortune; या त्तिस्तां समास्थाय विप्रो जीवेदनापदि Ms. 4.2.
अनापि . [आप्यते-आप् कर्मणि इन आपिः आप्तो बन्धुश्च, न. ब. Tv.] Without friends or kindreds.
अनाप्त 1.1 Not obtained. -2 Not reaching or attain- ing, unsuccessful in the attempt to get. -3 Unfit, not. apt, unskilful; युग्यस्थाः प्राजकेऽनाते सर्वे दण्ड्याः शतं शतम् Ms. 8. 294. -प्तः A stranger.
starfa: /. Non-attainment.
अनाप्त .. Not getting &er; अनाप्तुरेनसाम् Si. 16. 38 not.: touched by sin.
अनाभयिन् .. Ved. [आबिभेति आभी-उणा-इनि, आभयिन् न. त.] Not at all afraid, fearless, undaunted; अनाभयिन् ररिमा ते Br.8.2.1.
अनाभू . Ved. [आभिमुख्येन भवतीत्याभूः स्तोता न. त. ] Not praising or worshipping, irreligious (da); not coming in front. Neglectful, disobliging; इन्द्रः श्नथयननाभुवः Rv. 1.51.9.
अनामन् 1.1 Nameless. -2 Infamous. . 1 The nameless' month, an interculary month. -2 The ringfinger; tee अनामिका below. - [अननमनः, अनं जीवनम् अमयति रुजति, अम्-कनिन् Tv.] Piles (अर्शोरोग).
अनामक . [न. ब. स्वार्थ कन् ] Nameless, infamous. -का, -कम् = अनामन् above.
अनामा, अनामिका [नास्ति नाम अन्यागुलिवत् यस्याः, स्वार्थे कन् ] The ring-finger; so called because it has no name like the other fingers; Sat. Br. 14. cf. Tv. a f fra ब्रह्मशिपिछन्न, तन तस्या अपवित्रजातीयता; अत एव तस्याः पवित्रीकरणार्थ यज्ञादी पवित्रनामककुशधारणं तत्र क्रियते। अनामिकाधृता दी होकानामिकयापि वा । द्वाभ्यामनामिकाभ्यां तु धार्ये दर्भपवित्रके || also पुरा कवीनां गणना प्रसङ्गे कनिष्टिकाधिष्ठितकालिदासाः । अद्यापि तत्तुल्यकवेरभावादनामिका सार्थवती बभूव | Subhās.
अनामय.. [नास्ति आमयः रोगो यस्य ] Free from disease, healthy, sound; तदन्नमपि भोक्तव्यं जीयते यदनामयम् Rim. 3. 10. 18 not breeding disease: जन्मबन्धविनिमुक्ताः पदं गच्छन्त्यनामयम् B.2.51 where there is no unhappiness. -यः, -यम् (food or sound health; health, well-being, welfare: स भवन्तमनामयप्रश्नपूर्वकमाह 5.53 महाश्वेता कादम्बरीमनामय पप्रच्छ K. 12 inquired about her health; अयनामयं राज्ञः । Mv. 1 how loes the king do? ब्राह्मणं कुशलं पृच्छेन्क्षत्रबन्धु- । मनामयम् । वैश्यं क्षेमं समागम्य शूद्रमारोग्यमेव च Ms. 2. 127. -यः
[नास्ति आमयः यस्मात् ] 1N. of Visnu (or Siva according to some); पुण्यकीर्तिरनामयः; विष्णुर्हि बाह्याभ्यन्तरपीडां निवारयति तस्मादनामयः. -2 Final release (-मोक्षः) नियतं यातुमनामयाय काल: Bu. ch.5.70.
अनामयत् . Ved. Not causing paim or hurt, not hurting. -n. Health (?)
अनामयित्नु a. INot imjuring or paiming; हस्ताभ्यामनामयित्नुभ्याम् Rv. 10. 137.7. -2 Salubrious, curative.
अनामिष ३. 1 Without fiesh or any bait -2 bootless, profitless.
अनामृण ..[आमृणाति हिनस्ति आमृण क. न. ब.] Having no injurer or an enemy that can injure (हिंसकरहित).
अनामृत . Immortal. अनायक .. Without a leader, disorderly.
अनायत.. 1 Unrestrained, unchecked. -2 Not proppod or supported. -3 Not long, of short duration: अनायतस्वभावभन्गुराणि मुखानि K. 175. -4 Continuous, close, unseparated.
अनायत्त .. Not dependent; °त्तो रोषस्य K.45 not awayed by: uncontrolled, independent; एतावजन्मसाफल्यं यदनायत्तवृत्तिता H.2.22 freedom, independent livelihood, independence of life.
अनायन . [न आयनं चालनं यत्र ] Invariable (एकान्त).
अनायास a. Not troublesome or difficult, ea.gy; ममाप्येकस्मिन् °से कर्मणि त्वया सहायेन भवितव्यम् 5.2. -स: 1 Facility, Oase, absence of difficulty or exertion; शरीरं पाब्यते येन शुभेनाप्यशुभेन वा। अत्यन्तं तन्न कुर्वीत अनायासः स उच्यते ॥ -2 Idleness, neglect ; ° casily, without difficulty, readily.-Comp.-कृत.domeoasily or readily.(-तम्)an infusion prepared without effort or exertion prepared extemporaneously) अनायासकृतं फाट Ak.2.94.See फाण्ट,
अनायुष्य . [आयुषे न हितम् न. त.] Not giving long life, fatal to long life such as excessive food, sexual union &c.); अनारोग्यमनायुध्यमस्वयं चातिभोजनम् Ms.2.57 नहीदशमनायुष्यं लोके किञ्चन विद्यते। यादशं पुरुषस्येह परदारोपसेवनम् ॥4.134.
rarat a. One without : covering for the head; तथा नौसाधनपरान् मल्लवाराननावरान Siva. B. 30.9. __ अनारत .1 Not ccasing or stopping, continuous, uuinterrupted. -2 Eternal. -तम् 1 Continuity. -2 Absolute non-entity (अत्यन्ताभाव). -alr. Continuously, always; eternally; अनारतं तेन पदेषु लम्भिताः Ki. 1. 15,40.
अनारभ्य .. Unfit to be commenced or undertaken. -inil. Without commencing; without reference to any particular thing e. y. are: 1 detached remark (upon sacrifices &c.); किश्चित्कर्मारभ्य उद्यते उच्यते इत्यारभ्यवादः न आरभ्यवादः -2 A statement without any specific reference to any particular thing or act, न वानारभ्यवादात्। MS... 6. 3, A statement having no definite context. -Comp.