Samvedna Upnishadonu Sarvangin Adhyayan

SR No.: 020625
Original Sutra Author: N/A
Author: Kashyap Mansukhlal Trivedi
Publisher: R R Lalan Collage
Publication Year: 2003
Total Pages: 618
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 9 MB

Page 345

II
ST
અડદિMS's Beeawesow sણાdya Cણાયણ wtxess we
witણામent'
best sol૪૭માણ
ઝાઝા
cોના રૂપમાં ચતુષ્કલ બ્રહ્મનો ઉપદેશ કર્યો તેને "અનંતવાન" બ્રહ્મ કહેવામાં આવે છે. તે પરમેષ્ઠિ સોમનો સમુદ્ર, જીવનપ્રદ બ્રહ્મશક્તિનો સમુદ્ર પણ અનંત જ છે. ત્રીજે દિવસે હંસ જે સંપૂર્ણતા પ્રતીક છે તે ચતુષ્કલ બ્રહ્મનો ઉપદેશ કરે છે. તેણે અગ્નિ, વાયુ, આદિત્ય અને ચંદ્રમાનો ઉપદેશ આપ્યો. જેને જોતિખાન બ્રહ્મ કહેવામાં આવ્યું છે, અર્થાત્ "અન્વેદમાંત્રિરોયના અથવા સ્ત્રીને જોતffષ કહેવામાં આવેલ છે. જ્યોતિવિદ્યા પ્રમાણે એક મૂળ જ્યોતિ પ્રાણ, અપાન અને વ્યાનના રાંધપથી ત્રણ જયોતિઓનું રૂપ ધારણ કરી લે છે." એમ પ. વાસુદેવશરણ ખુણા છે
ચતુર્થ દિવસે મદ્રામનો પત્રી શરીરરૂપી આયતનમાં પ્રાણ, ચક્ષુ, શ્રોત અને મનરૂપી ચાર શક્તિ છે. આ શક્તિનો સ્ત્રોત પણ બ્રહ્મ જ છે. તે જ દેહધારીઓના શરીરમાં પ્રકટ થાળ છે.
આચાર્યાશ્રી ગૌતમ આવીને વિદ્યાને અનુમતી આપી તેને ચારેય પદ મેગા કરી સોળ કલાકે વાળી બદ્મવિદ્યાનો ઉપદેશ આપે છે. | (રપ) ઉપકૌશલ વિધા ૧૭
(અગ્નિવિદ્યા આત્મ વિદ્યા સામે
ગાર્ડ, અન્વાહાર્યપવન, બાવળીય અગ્નિએ ઉપકસલને આપેલી વેધાનું રહસ્ય ૨પષ્ટ કરતાં પ્રા. નલિન ભટ્ટ જણાવે છે કે, પ્રાણ બહ્મ છે અર્થાત્ બ્રહ્માથી શરૂ કરી તણખલા સુધીની બુત જીવન સુષ્ટિમાં જે એક રસપરમતત્ત્વ પ્રાણરૂપે છે તે જ બ્રહ્ના છે. તે બ્રહ્ન સુખરૂપ દુઃખરૂપ નહી અને આ સુખરૂપ–આનંદરૂ૫ પરમાત્મા જ આકાશરૂપ છે, અથાતુ ચારે તરફથી પ્રકાશવાન છે. એ દષ્ટિથી તું પરમતત્ત્વની ઉપાસના કર.
અગ્નિઓ "પ્રાણ બ્રહ્મ છે ' બ્રહ્મ છે 'ખ બ્રહ્મ છે. આ વિદ્યાના રહસ્ટને સ્પષ્ટ કરતા જણાવે છે છે કે, શિષ્ય રોગથી ઘેરાય જાય છે. તેણે ભોજન છોડી દીધું. ત્યારે અગ્નિઓએ તેને ઉપદેશ આપ્યો છે, પણ
જ બ્રહ્મ છે. અળતુ પ્રાણ એ જ વ્યક્તિના કેન્દ્રમાં રહેલું વિરાર બ્રહ્મનું સ્વરૂપ છે. પ્રાનિઓની સારી રીતે ઉપાસના કરવાથી શારીરિક સ્વાસ્થ ફરીથી પ્રાપ્ત કરી શકાય છે. વાર્થીની સંજ્ઞા 'ખ મનની સંજ્ઞા ૨ અને પ્રાણની સં ક છે. આ ત્રણે પુરુષનાં સાંકેતિક નામ છે.
ઉપકસલને અનિઓ પાસેથી પ્રાપ્ત થયેલું આ શબ્દ જ્ઞાન હતું. ગુરુ સત્યકામ તેને શબ્દબધ્ધયા પર પરબ્રહ્મના રવરૂપનો ઉપદેશ આપે છે કે, ત્રણ લોક એ જ ત્રણ અગ્નિો , આ રે. લોકના સંચાલક ની ત્રણ પ્રાણ છે. તેમને સૂર્ય, ચંદ્ર અને વિદ્યુત પણ કહેવામાં આવે છે. એ ઉપરાંત ચાક્ષુષ પુરુષ દેખાય છે તે અવિનાશી તથા અમથ બ્રહ્મ છે.
-
=
=
=
=
=
= "
૩૨ For Private And Personal Use Only