________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
रणताळ
रतजगी
रगताळ.रणताळि,ररणताळी-पु. १ रणभूमि, युद्धस्थल । २ युद्ध, रणबाट-देखो 'रणवट्ट'। संग्राम ।
रणवाद-देखो 'रणवाइ'। रणतुर (तूर, तूरच)-पु. एक समर वाद्य विशेष । रणवादी-वि० योद्धा, वीर। रणत्कार-स्त्री० शस्त्र की ध्वनि, झन्कार ।
रणवास-पु०१ अन्तःपुर, जनानखाना, रनिवास । २ प्रतःपुर रणथंब, रणथंबोर, रणथंभ, रणथंभोर-पु. [सं० रणस्तम्भपुर | का स्त्री समाज । ३ रानी।
१ राजस्थान का एक ऐतिहासिक नगर या प्रदेश । २ यहां रणवति, रणवती-पु० सैनिक, योद्धा । का गढ । ३ विजय स्मारक ।
रणसिग्गो, रणसिंधी, रणसींगो-पु० युद्ध के समय बजाया जाने रणथंभण-वि० [सं० रणस्तम्भन] योद्धा, वीर ।
वाला वाद्य। रणथट्ट-पु. १ युद्ध की स्थिति या दशा। २ सेना।
रसुणी, रणसूरणी-वि० युद्ध में जूझकर वीरगति पाने वाला। रणथळ-देखो 'रणस्थळ ।'
रणस्थळ-पु. [सं०] युद्ध का मैदान, रणक्षेत्र । रणधीर-पु०१ विष्णु. परमात्मा। २ श्रीकृष्ण ।३ योद्धा, वीर। रणांगण, रणांगन-पु० [सं०] रणभूमि, रणक्षेत्र । -वि० रण में धैर्य रखने वाला।
रणि-१ देखो 'रण'। २ देखो 'रिण' । रणनंदीतूरच-पु. एक समर वाद्य विशेष ।
रणियु-देखो "रिणी'। रजपखर-पु. एक प्रकार का कवच ।
रणिवाउल, रणिवाउलो-वि० [सं० रणवातुल] युद्धोन्मत्त, युट रणप्रिय-पु० [सं०] १ विष्णु । २ बाज पक्षी । ३ रणरत्त । के लिये पागल । रणभण (श, ए)-पु० ध्वनि विशेष ।
रणिवास-देखो 'रणवास'। रणभमर, रणभांवर-वि० [सं० रणभ्रमर] युद्धोन्मत्त युद्धप्रिय। रणी-वि० १ योद्धा, वीर । २ देखो 'रण' । ३ देखो 'रिणी' । रणमंडण-पु० [सं. रणमंडणम्] युद्ध का साज सामान ।। रणकार-देखो 'रणकार' । -वि० युद्ध की शोभा बढ़ाने वाले वीर ।
रख-देखो 'रण'। रणमंडप-पु० [सं०] १ पृथ्वी, भूमि । २ रणभूमि । रणेचर-पु० [सं० रणचर] १ विष्णु । २ शिव ।-वि० १ योद्धा रणमंडा-स्त्री० पृथ्वी, भूमि ।
वीर । २ मांसाहारी। रणमत्त-पु० [सं०] हाथी, गज ।-वि० युद्ध का मतवाला। रणेस-पु० [सं० रणेश] १ विष्णु । २ शिव ।-वि० योद्धा, वीर। रणमल्ल-पु० [सं०] योद्धा, वीर ।
रणोई-स्त्री० १ रणक्षेत्र, युद्धस्थल । २ निर्जन वन । ३ श्मशान रणमारण-देखो 'रणमंडण' ।
भूमि । रणमांनी वि० [सं० रणमानिन्] वीर, बहादुर, पराक्रमी। रणौ-देखो 'रण'। रणरक-पु० हाथी के दांतों के बीच वाला स्थान ।। रतंग-पु. रक्त, खून । -वि० [सं० रक्त-अंग] रक्तिम, लाल । रणरंग-पु० [सं०] १ युद्ध की उमंग । २ समर भूमि, युद्ध रतनागर-देखो 'रत्नाकर'। स्थल । ३ युद्ध, संग्राम।
रतंबर-वि० [सं० रक्ताम्बर] रक्त वर्ण, लाल । रणरणक-पु०१ कामदेव का एक नामान्तर । २ प्रबल या | रत-पु० [सं० रतम्] १ रतिक्रीडा, मैथुन, संभोग । २ प्रेम,
तीव्र इच्छा । ३ विकलता, घबराहट, त्वरा । ४ देखो | प्रीति, प्यार।-स्त्री० ३ कामदेव की स्त्री, रति । ४ गुप्तांग। 'रणकार'।
५ हर्ष, खुशी, प्रानन्द। [सं० रात्रि] ६ रात्रि, रात । रणरणाट (टि)-देखो 'रणकार' ।
[स० ऋतु] ७ ऋतु, मौसम। [सं० रक्तः ८ खून, रक्त, रणरसियो (रसु)-वि• युद्ध का रसिक, प्रिय ।
रुधिर । -वि० [सं० रत] १ अनुरक्त, प्रासक्त । २ मुग्ध, रणराग-स्त्री० युद्ध को राग, सिंधुराग, वीर राग ।
मोहित । ३ मस्त,मग्न । ४ लीन, तल्लोन,तन्मय । ५ प्रसन्न, रगरीढ़-वि० तलवार कला में प्रवीण।
खुश। ६ प्रिय । ७ युक्त, संयुक्त । [सं० रक्त] ८ लाल । रणरह. रणकह-वि० जिसे युद्ध की उमंग हो, उत्साह हो।
रतकील, रतकीलर-[सं० रतकील:] पु० श्वान, कुत्ता। रणरोहि (ही)-त्री० निर्जन वन, बीहड़ वन ।
रतखाळ, रतखाळी-पु० [सं० रक्त+रा. खाळा] रुधिर की रणलक्ष्मी (लखमी. लिखमी)-स्त्री. विजय लक्ष्मी।
नाली, खून की धारा। रणबंकी-देखो 'रणबंकी'।
रतग-स्त्री० कोयल । रणवट्ट-पु० १ क्षत्रित्व, वीरत्व । २ युद्ध का मार्ग ।
रतगुरु-पु० [सं०] पति, खाविंद । रणवणणो (बो)-देखो 'रणकरणों' (बो) ।
रतचंदण (न)-देखो 'रक्तचंदन' । रणबाइ-स्त्री० युद्ध की चुनौती।
रतजगौ-देखो 'रातीजोगी'।
For Private And Personal Use Only