Pratham Karmagranth Karmavipak

SR No.: 020577
Original Sutra Author: N/A
Author: Harshagunashreeji
Publisher: Omkar Sahitya Nidhi
Publication Year: 1995
Total Pages: 338
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 43 MB

Page 86

વર્ષનો છે. સંખ્યાતવર્ષનાં મનુષ્યાદિની અપેક્ષાએ વાસનાનો કાળ સંખ્યાતવર્ષની છે. અને અસંખ્યાતવર્ષના યુગલિક મનુષ્યાદિની અપેક્ષાએ વાસનાનો કાળ અસંખ્યાત વર્ષનો છે.
(૩) સ્મૃતિધારણા - આત્મામાં દૃઢ થયેલા સંસ્કાર (વાસના) જઘન્યથી અંતર્મુહૂર્તકાળે અને ઉત્કૃષ્ટથી અસંખ્યાતવર્ષે જાગૃત થતા “તે એ જ વસ્તુ છે કે જેને મેં પહેલાં જોઇ હતી”(અનુભવી હતી) આવું જે જ્ઞાન થાય છે તે સ્મૃતિ કહેવાય છે. જાતિસ્મરણ જ્ઞાનનો સમાવેશ “સ્મૃતિ” માં થાય છે. (૧) સ્પર્શેન્દ્રિયજન્ય અવગ્રહાદિની સમજુતિ -
અંધારામાં ચાલતાં કોઈક વસ્તુનો સ્પર્શ થવાથી “અહીં કંઈક છે” એવું જે અસ્પષ્ટશાન થયું “તે સ્પર્શેન્દ્રિયજન્ય અર્થાવગ્રહ” કહેવાય. ત્યાર પછી, આ દોરડું છે કે સર્પ ? એવી શંકા થતા વિચારે છે કે જો સર્પ હોત તો હુંફાડો માર્યો હોત. પણ સ્થિર છે. હલન-ચલનની ક્રિયા દેખાતી નથી માટે “દોરડું હોવું જોઇએ સર્પ ન હોય” એવી વિચારણાવાળું જે જ્ઞાન તે “સ્પર્શેન્દ્રિયજન્ય ઈહા” કહેવાય. ત્યાર પછી, “આ દોરડું જ છે. સર્પ નથી” એવું જે નિર્ણયાત્મક જ્ઞાન તે “સ્પશેન્દ્રિયજન્યાપાય” કહેવાય. “બરછટ સ્પર્ધાદિ ધર્મવાળી વસ્તુને દોરડું કહેવાય” એવું વર્ષો સુધી યાદ રાખવું તે “સ્પર્શેન્દ્રિયજન્યધારણા” કહેવાય. (૨) રસનેન્દ્રિયજન્ય અવગ્રહાદિની સમજુતિ -
જીભની સાથે વસ્તુનો સ્પર્શ થતા “કાંઇક સ્વાદ આવ્યો” એવું જે અસ્પષ્ટજ્ઞાન થાય તે “રસનેન્દ્રિયજન્ય અર્થાવગ્રહ” કહેવાય ત્યારપછી, એ સ્વાદે મીઠો છે. ખટમીઠો નથી માટે “સાકરનો સ્વાદ હોવો જોઈએ. દ્રાક્ષનો ન હોય” એવી વિચારણાવાળું જે જ્ઞાન તે “રસનેન્દ્રિયજન્ય ઈહા” કહેવાય. ત્યારપછી, “આ સાકરનો જ સ્વાદ છે. દ્રાક્ષનો નથી” એવું નિર્ણયાત્મક જે જ્ઞાન તે “રસનેન્દ્રિયજન્યાપા” કહેવાય. ત્યારપછી, “આવા સ્વાદવાળી વસ્તુને સાકર કહેવાય” એવું વર્ષો સુધી યાદ રાખવું તે “રસનેન્દ્રિયજન્યધારણા” કહેવાય. (૩) ઘ્રાણેન્દ્રિયજન્ય અવગ્રહાદિની સમજુતિ :
બગીચા પાસેથી પસાર થતા “સુગંધ આવી રહી છે” એવો જે