________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
प्रश्नव्याकरणसूत्रे
-
कीदृशाः सन्तो भ्रमन्ति ? इत्याह-'फासिदियभावसंपउत्ता' स्प शेन्द्रियभावसम्पयुक्ता-स्पर्शमात्र केन्द्रियत्वं प्राप्ताः, 'तहिं तहिं चेव ' तत्र तत्रैव
वतस्पतिकाय एव, कीदृशे ? इत्याह-' परभवतरुगणगहणे' परभवतरुगणगहने-परा:-प्रकृष्टाः, सर्वोत्कृष्टकायस्थितिकत्वात् भवाः उत्पत्तिस्थानानि येषु ते तादृशाः तरुगणाः वृक्षगुच्छगुल्मादिसमूहास्तैर्गहने गम्भीरे 'पुणो पुणो' पुनः पुनः=मुहुर्मुहुः ' इमं वक्ष्यमाणम् ' अणिटुं ' अनिष्टं प्रतिकूलं दुःखसमुदयं =दुःखसमूह नानाविधमशातवेदनीयरूपं 'पावंति' प्राप्नुवन्ति । सर्वासां जातीनां कुलकोटयो यथा--
" एगिदिएसु पंचसु, बारस-सत्त-तिग-सत्त-अट्ठवीसा य । विगलेसु सत्त अड नव, जल-खह-चउप्पय-उरग-भुयगेसु ॥ १ ॥ अदत्तेरस बारस, दस दस नवगं नरामरे नरए।
बारस छवीस पणवीस हुंति कुलकोडिलक्खाई ॥२॥” इति । (फामिदिय भावसंपउत्ता ) ये सब जीव एक स्पर्शन इन्द्रिय वाले ही होते हैं । और (तहिं तहिं चेव ) उसी बनस्पतिकाय में कि जहाँ (परभवतरुगणगहणे ) वृक्ष, गुच्छ, गुल्म आदि समूहरूप भव सर्वोत्कृष्ट हैं और उनसे जो गहन बना हुआ है (पुणो पुणो ) वार २ ( इमं) इन वक्ष्यमाण (अणिसृ) अनिष्ट-प्रतिकूल (दुक्खसमुदयं ) दुःखों को-नाना. विध अशात वेदनीय रूप कष्टों को ( पावंति ) पाते हैं। समस्त जातियों के कुल कोटियों की संख्या इस प्रकार हैं___ पृथ्वीकाय के बारह लाख, अप्काय के सात लाख, तेउकाय के तीन लाख, वायुकाय के सात लाख, वनस्पतिकाय के अट्ठाईस लाख,
फासिदिय भावसंपउत्ता" ते मा यो ४८ी २५शन न्द्रियथी १ युक्त खाय छ, भने “ तहिं तहिं चेव" ते वनस्पतिशयम ॐ न्यi " परभव तरुगण गणे" वृक्ष, गु२७, शुभ मादि सभ७३५ ११ सर्वोत्कृष्ट छ भने तेमनाथी २ गन मने छ “पुणो पुणो” वारंवार “ इम' मा प्रमाणे “अणिटुं' मनिष्ट-प्रति “ दुक्खसमुदय " :माने विविध माता वहनीय ३५ ४टीने “ पावति" मनुभव छ. सी तियानी योनियाना પ્રકારની સંખ્યા નીચે પ્રમાણે છે
પૃથ્વીકાયના બાર લાખ, અપૂકાયના સાત લાખ, તેઉકાયના ત્રણ લાખ, વાયુકાયના સાત લાખ, વનસ્પતિકાયના અઠ્ઠાવીસ લાખ, દ્વિઈન્દ્રિય જેના
For Private And Personal Use Only