Paribhashik Shabdakosh Part 02

SR No.: 020541
Original Sutra Author: N/A
Author: Vishvanath Maganlal Bhatt
Publisher: Gujarat Varnacular Society
Publication Year: 1931
Total Pages: 112
Language: Gujarati
Classification: Dictionary
File Size: 9 MB

Page 61

-
-
-
Rationalist
૧૭૧
Realism - ૬ બુદ્ધિસ્વાતંત્ર્ય, બુદ્ધિપ્રામાણ્ય- J ૨. તાર્કિક [ આ.બા.] વાદ મિ . હ. ].
આ. ધ. ૩૭૩: મિ. દત્ત જેને “Rationaસ. મ. (૧) ૧૧૩ઃ તે ઉત્પાતની સાથે જે istic Age.” એટલે કે તાર્કિક યુગ કહે છે વિટંબણાઓ આવી તે તે બુદ્ધિસ્વાતંત્ર્યના તેમાં હિન્દુસ્થાનનું તત્વચિન્તન કૃતિથી ખસી સિપાહીઓ કરતાં રૂઢિ અને પ્રમાણને હિમા- તર્ક તરફ ઢળ્યું હતું એમ દર્શાવનારાં પૂર્વોક્ત ચતીઓને વધારે આભારી હતી. (૨) ૧૪૯: બ્રાહ્મણ શાસ્ત્રો ઉપરાંત જૈન અને બૈદ્ધધર્મતે કાળના બુદ્ધિપ્રામાણ્યવાદની તેના ઉપર નાં પુસ્તકોમાં તથા એમના વિસ્તાર સંબધી જેટલી અસર થઈ હતી તેટલી તેના પક્ષના છે ઇતિહાસમાં અગણિત પ્રમાણે મળે છે. બીજા કોઈના ઉપર પણ ન થઈ હશે.
૩. યુક્તિપ્રધાન [દ. બી.] ૭. યુક્તિપરાયણતા દિ. બી.]
Reactionary, પુરાણંડ [ બ. ક. ] Rationalist, ૧. બુદ્ધિપ્રામાણ્યવાદી,
યુ. સ્ટે. ર૩: વળી તેણે ઈગ્લાંડ વટલી હતુક, તક પ્રામાણ્યવાદી, યુકિત- ગયું હતું તે પાપ છેવાને તેમ પુત્ર થવા માટે પ્રામાણ્યવાદી [ મ. હ. ]
ઈશ્વરને પ્રસન્ન કરવા સારુ પુષ્ટિ કર્યો :સ. મ. (૧) ૧૮: “તરદ્ધિ જિતેના ઘણા પ્રોસ્ટન્ટનું અગ્નિ દેવને બલિદાન દીધું ! પરિક્રેન સેવા” માં રહેલા શિષ્યભાવનું આ પરાગ (1. રીએકશનરી ) જુલમથી મહત્ત્વ સમજવાની ધર્મવૃત્તિ મિલમાં હતી,
વસ્તીમાં રેમ સામે રેમન કેથલિક ધર્મ પણ દરેક બુદ્ધિપ્રામાણ્યવાદી તે નથી સમ
સામે અને ખાસ પેન સામે ત્રાસ , જતો. (૨) ર૩: આજે હેતુક (તર્ક પ્રામાણ્ય- Real, ૧, ભાવાત્મક [ ઉ. કે.] વાદી ), વેદની ટીકા કરનાર, બ્રાહ્મણની ! જુઓ Ideal. સામે થનાર, નાસ્તિક કે સર્વશકી આવતા ૨. સવસ્તુક, વસ્તુગત [કે. હ. જમે પોતે શગાલ જન્મશે એવો ભય નથી
અ. ન. ]. રાખતો. (૩) ૫: ભલું આત્મા તુટી પડે પણ
૩. વાસ્તવિક, સ્વરૂપ, યથાર્થ માણસે સત્ય અને ન્યાયથી ચળવું નહિશાસ્ત્ર
[દ બા.] પ્રમાણના અને રૂઢિના અવલંબીઓને તે જેટલો | સામાન્ય લાગે છે તેટલો જ તે નર્યા, અડગ, !
Real proposition, વસ્તુનિદેશ યુક્તિપ્રામાણ્યવાદીઓને પણ લાગે છે.
[મ. ન.]
જુઓ Analytic judgment. ૨. પ્રત્યક્ષવાદી [બ. ક. ]
Realism, ૧. ( Metaph.) ૧. બાહ્યાક. ૧૯૩૦, સપ્ટેમ્બર, ૧૫૪: લોહીના ટીપે.
થવાદ, જાતિવાદ મિ. ન.] ટીપામાં દખે કટે વ્યાપી જાય એવા અનુભવે
જુઓ Metaphysics અને Nominalist, ઉગતી જુવાનીમાં જ પતિદેવ દેવ નથી માણસ
૨. ભાવાસ્તિત્વવાદ, જાતિવાદ છે, ચારિત્રવાન માણસ પણ નથી, નિર્બળ ચિકાશ વિનાની માટી જ છે, એમ જેનારી
[મ. ન. ] સુશીલા અપ્રત્યક્ષમાં શ્રદ્ધા કેવી એમ
ન્યા. શા. ૧૦: કેટલાક એમ માને છે કે જે માનનાર પ્રત્યક્ષવાદી ( રેશનલીસ્ટ .) જ
જતિ છે તે વ્યક્તિ થકી ભિન્ન રહે છે. પ્રાણીનું બની જાય છે.
પ્રાણિ પ્રાણીઓ થકી ભિન્ન રહી શકે છે.
આને “રીઆલિઝમ” ભાવાસ્તિત્વવાદ, કે Rationalistic, ૧. હેતવાદી [ઉ. કે.]
જાતિવાદ કહે છે. વ. ૬, ૭૨ઃ યુનિવર્સિટીદ્વારા પ્રાપ્ત થતી અંગ્રેજી કેળવણું અને તેમાં પણ તે ભાષાના
૩. અકલિપતવાદ [મન. વ.] વિશેષ અને સવિચાર પરિચયમાં આપણી ૪. સર્વાસ્તિત્વવાદ, જ્ઞાનવ્યતિપ્રકૃતિને હેતુવાદી (R.). કરવાનું સામર્થ છે. | ક્તિપદાર્થસત્તાવાદ, સુષ્ટિદષ્ટિવાદ,