________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
आगारिकमित
"
आगारिकमित्त / अगारिकमित्त पु.. कर्म. स. [आगारिकमित्र ]. गृहस्थ मित्र मित्ताति द्वे मित्ता अगारिकमित्तो व अनागरिकमितो च, चूलनि. 218. आगाह त्रि. आ + √गाह का भू० क० कृ० [बौ. सं. आगाढ़ ], बहुत गहरा, अत्यन्त तीब्र, कठोर, बहुत अधिक दृढ़ कर्कश हाय पु., च. वि., ए. व. तीहङ्गेहि समन्नागतस्स भिक्खुनो आकङ्क्षमानो संडो आगाळ्हाय घेतेय्य परि. 244 आगाळ्हाय चेतेय्याति आगाळ्हाय दळहभावाय चेतेय्य, तज्जनीयकम्मादिकतस्स वत्तं न पूरयतो इच्छमानो सङ्घो उक्लेपनीयकम्म करेय्याति अत्थो, परि, अनु. 166 कहेन नपुं. तृ. वि. ए. व. - आगल्सेनाति गाल्हेन कक्खळेन, अ. नि. अ. 2233 इधेकच्चो पुग्गलो आगळ्हेनपि वुच्चमानो फरुसेनपि वुच्चमानो अमनापेनपि दुच्चमानो प.प. 140 आगाळ्हेनाति अतिगाळ्हेन मम्मच्च्छेदकेन श्रद्धवचनेन पु. प. अड. 63. आगिलायति आ + √गिला का वर्त., प्र. पु. ए. व. [ आग्लायति] कुछ कुछ पीड़ा उत्पन्न करता है, हलका दर्द देता है, थकावट या अवसाद उत्पन्न करता है - पिट्ठि मे आगिलायति तमहं आयमिस्सामी ति चूळव. 340, दी. नि॰ 3.167; अपि मे पिट्टि आगिलायति बहिद्वारको के ठितस्स कथापरियोसानं आगमयमानस्साति, अ. नि. 3 (1). 178; यदा च तेसं हृदयं आगिलायति, किस्मिञ्चिदेव वा जिगुच्छा उप्पज्जति, खु. पा. अट्ठ. 50. आगिलायन नपुं. आ + गिला से व्यु. क्रि. ना. [आग्लपन].
थकावट, दर्द, पीड़ा उपादिन्नकसरीरञ्च नाम 'नो आगिलायती 'ति न वत्तब्ब, तस्मा चिरं निसज्जाय सञ्जातं अप्पकम्पि आगिलायनं गहेत्वा एवमाह, म. नि. अट्ठ. (म.प.)
....
www.kobatirth.org
-
32
2.21.
आगु नपुं. [आगस्], पाप-कर्म, दुष्कर्म, अकुशल-कर्म, अपराध, अपुण्यकर्म अपुज्ञाकुसलं कण्हे कलुषं दुरितागु च, अभि. प. 84; आगु वुत्तमपराधो, करो तु वलिमुच्चते, अभि. प. 355 आगु पापापराधेसु के तुम्हि चिन्हे धजो, अभि. प. 1064; गुं द्वि. वि. ए. व. आगुं किर महाराज, अकरि कम्मदुक्कट, जा. अट्ठ. 6.100; "अपि च, उदायि, यो... आगुं न करोति कायेन वाचाय मनसा, तमहं नागोति ब्रूमीति अ. नि. 2 (2).60: आगुन्ति पापकं लामक अकुसलधम्म अ. नि. अड. 3.113 - किरिया स्त्री०, तत्पु॰ स॰, पापकर्म, अकुशलकर्म - विमलत्ता वा आगुं न करोति तेन अकाचो, आगुकिरिया हि उपघातकरणतो
आघात
'काचोति वच्चति, सु. नि. अ. 2.124; चारी त्रि.. [आगस्कारिन्]. पाप कर्म करने वाला, पापी, दुष्ट (केवल चोर के विशेषण के रूप में प्रयुक्त) रिं पु.. हि. वि. ए. सेय्यथापि, भिक्खवे, चोरं आगुचारिं गहेत्वा रञ दस्सेप्यु स. नि. 1 (2) 88 111 महानि, 297 -- राजानो चोरं आगुचारिं गहेत्वा विविधा कम्मकारणा कारेन्ते
व.
म. नि. 3.203: आगुचारिन्ति पापकारि अपराधकारक अ. नि. अ. 2.1; चतुत्थे आगुचारिन्ति पापचारि दोसकारक, स. नि. अड्ड
2.99.
1
आगोत्तभुं / आगोत्रभुं अ, अव्ययी. स., आ+गोत्तभू से व्यु., गोभू- नामक अवस्था की प्राप्ति तक (आसव शब्द के निर्वाचन के सन्दर्भ में प्रयुक्त) आसवेहीति आभवग्गं आगोत्रभुं सवनतो पवत्तनतो. उदा. अड्ड 75: अथ वा आगोत्रभु आभवग्गं वा सवन्तीति आसवा, उदा. अट्ठ 141; विशेष तात्पर्य के लिए द्रष्ट. गोत्रभू के अन्त. (आगे).
आगोत्रमुतो अ. क्र. वि. आ + गोत्रभू से व्यु गोत्रभू नामक अवस्था की प्राप्ति- पर्यन्त (आसव शब्द के व्याख्यान के सन्दर्भ में प्रयुक्त) आसवाति आरम्भणवसेन आगोत्रमुतो आभवग्गतो च सवना, विसुद्धि 2322. आघात पु०, आ + √हन से व्यु० [ आघात], शा. अ., हत्या, प्रहार, ला. अ., क्रोध, द्वेष, प्रतिशोध का भाव, शत्रुता या वैमनस्य का भाव - कोधाघाता कोप-रोसा, ब्यापादोनभिरद्धि च, अभि. प. 164; तो प्र. वि., ए. व. भिक्खुनो उप्पन्नो आघातो सब्बसो पटिविनेतब्बो, अ. नि. 2 (1).174; तिब्बो आघातो... भविस्सतीति बलवकोपो... पच्चुप्यद्वितो भविस्सति दी. नि. अट्ठ 3.34; अयञ्चरहि देवदत्तस्स भगवति पठमो आघातो अहोसि चूळ, 326 - तेन तृ. वि., ए. व. सो तेन आघातेन महतिं गरुं सिलं गहेत्वा.
मि. प. 138; स. उ. प. के रूप में, अना. त्रि.. ब. स., आघात से राहत, प्रबल क्रोध या द्वेष की भावना से रहित तं नपुं. प्र. वि., ए.व. "मेतं नु खो मे चित्त पच्चुपट्टितं सब्रह्मचारीसु अनाघातं अ. नि. 3(2).66; अनाघातन्ति आघातविरहितं विक्खम्भनेन विहताघातन्ति अत्थो, अ. नि. अट्ठ 3.309; खग्गा.
-
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
For Private and Personal Use Only
—
पु., तत्पु० तलवार का प्रहार
स० [खड्गाघात], खग्गाघातद्विधाभूतवेरिविग्गहभिसं धू, वं. 72.110: बद्धा. चू०
• त्रि., ब० स० [ बद्धाघात], अत्यन्त प्रबल द्वेष भाव से युक्तता स्त्री. प्र. वि. ए. व. तदा नं जणुकपरमुद्रीहि
-