________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
आकिण्ण
19
आकिरितत्त
तत्पु. स. [जनमनुष्याकीर्ण], लोगों की भीड़ से भरा हुआ वि., ए. व. -- सो ताय आकिण्णविहारताय उक्कण्ठितो - ... आकिण्णजनमनुस्सं पुथुखत्तियब्राह्मणवेस्ससुदं ... ... विहरामि, ध. प. अट्ठ. 1.35. मि. प.2; - तण्डुल त्रि., तत्पु. स. [तण्डुलाकीर्ण], आकिरण नपं., आ + किर से व्यू., क्रि. ना. [आकिरण], चावलों से भरपूर - ले पु., सप्त. वि., ए. व. - महति चारों ओर बिखेर देना, इधर-उधर छितरा देना, फैला देना ... उदकसम्पुण्णे आकिण्णतण्डुले हेहतो अग्गि... सन्तापेति. - वड्ड आकिरने, सद्द. 2.534. मि. प. 124; - त्त नपुं., भाव. [आकीर्णत्व], भरपूर होना, आकिरति आ +किर का वर्तः, प्र. पु., ए. व. [आकिरति], भरपूर होने की अवस्था - त्ता प. वि., ए. व. - आकिण्णत्ता 1. चारों ओर फैला देता है, बिखेर देता है, ऊपर की ओर विहारस्स वुस्समानस्स तस्स सा, म. वं. 19.77; - दोस छितरा देता है, 2. भर देता है, ढेर लगा देता है - कबळे त्रि., ब. स. [आकीर्णदोष], दोषों से भरा हुआ - सो पु., कबळे सूपं आकिरति, मि. प. 217; सो इमस्मिं सासने प्र. वि., ए. व. - सो सचे आकिण्णदोसोव होति, आयति कचवरं आकिरति, ध. प. अट्ठ. 1.310; - सि म. पु., ए. संवरे न तिट्ठति, महाव, अट्ठ. 280; - मनुस्स त्रि., ब. स. व. - रजमाकिरसी अहिताय, सन्ते गरहसि किब्बिसकारी, [आकीर्णमनुष्य/मनुष्याकीर्ण], मनुष्यों से भरा हुआ, भीड़- सु. नि. 670; -न्ति प्र. पु., ब. व. - ... देवता दिबं ओज भाड़ वाला - स्सानि नपुं.. द्वि. वि., ब. व. – फीतानि पत्ते आकिरन्ति, मि. प. 217; - ते वर्त., आत्मने., प्र. पु., आकिण्णमनुस्सानि सम्पन्नबलवाहनानि तीणि नगरानि ए. व. - भिय्यो आकिरते रजं. स. नि. 1(1).58; आकिरते पस्सामि, जा. अट्ठ. 4.152; - यक्ख त्रि., ब. स. रजन्ति अतिरेकं उपरि किलेसरजं आकिरति, स. नि. अट्ठ. [आकीर्णयक्ष/ यक्षाकीर्ण], यक्षों से भरा हुआ - क्खा 1.97; - न्तो वर्त. कृ., पु., प्र. वि., ए. व. - अञस्स स्त्री., प्र. वि., ए. व. - देवानं आळकमन्दा... फीता च भाजने आकिरन्तो ओमसति, पाचि. 258; - न्ते सप्त. वि., बहुजना च आकिण्णयक्खा च सुभिक्खा च, दी. नि. ए. व. -... उदके आकिरन्ते अल्लत्तं वा पल्लवितहरितभावो 2.110-11; - लुद्द त्रि., ब. स. [आकीर्णलुब्ध/ लुब्धाकीर्ण], वा न भवेय्य, मि. प. 151; ... पिण्डपातं..., आकिरन्तेपि लोभियों, लम्पटों या दुष्टजनों से भरा हुआ, अत्यधिक पापी अतिक्कन्तेपि न जानन्ति, पाचि. 256; - न्ती स्त्री., प्र. - दो पु., प्र. वि., ए. व. - आकिण्णलुद्दो पुरिसो, वि., ए. व. - ... पत्ते आकिरन्ती हत्थानञ्च ... अग्गहेसि, धातिचेलंव मक्खितो, जा. अट्ठ. 3.270; आकिण्णलुद्दोति पारा. 16; - तु अनु., प्र. पु., ए. व. - ... वालुक बहुपापो गाळहपापो वा..., स. नि. अट्ठ. 1.262; -- लोम आहरित्वा इमस्मि ठाने आकिरतु, उदा. अट्ठ.22; - र म. त्रि., ब. स. [आकीर्णलोम], अत्यधिक घने या उलझे हुए पु., ए. व. - इध मे पत्ते आकिरा ति, पारा. 16; - थ ब. बालों वाला - मं द्वि. वि., ए. व. - आकिण्णलोमं खो व. - इध न आकिरथा ति आकिरितब्बं पाचि. अट्ठ. 109; ते, भगिनी ति, पारा. 193; आकिण्णलोमन्ति जटितलोमं. -- रेय्यु विधि., प्र. पु., ब. व. - एकस्मा सकटतो रतनं पारा. अट्ठ. 2.123; - वरलक्खण त्रि., ब. स. गहेत्वा एकस्मिं सकटे आकिरेय्यु, मि. प. 224; - रि [आकीर्णवरलक्षण/वरलक्षणाकीर्ण], उत्तम लक्षणों से युक्त अद्य०, प्र. पु., ए. व. - साधूति सो पटिस्सुत्वा, दानं - णो पु., प्र. वि., ए. व. - पिण्डाय अभिहारेसि, विपुलमाकिरि पे. व. 176; - रिं अद्य., उ.पु., ए. व. - आकिण्णवरलक्खणो, सु. नि. 410; आकिण्णवरलक्खणोति पुराणपुलिनं वालुक छड्डेत्वा सुद्ध पण्डरं पुलिनं आकिरि सरीरे आकिरित्वा विय ठपितवरलक्खणो विपुलवरलक्खणो सन्थार अप. अट्ठ. 2.39; - रिंसु प्र. पु., ब. व. - न वा, सु. नि. अट्ठ. 2.101; - वालिका स्त्री., कर्म, स. सब्बधआनिपि आकिरिंसु, पे. व. 456; - रित्वा पू. [आकीर्णवालुका], अत्यधिक या प्रचुर मात्रा में बिखेरी हुई का. कृ. - ... पादपंसूनि गहेत्वा उपरिमुद्धनि बालू - य सप्त. वि., ए. व. - महाचेतियतले आकिरित्वा ..., चूळव. 335; - तब्बा सं. कृ., स्त्री., प्र.
आकिण्णवालिकाय बहुतरा भिक्खू अरहत्तं पत्ताति, स. नि. वि., ए. व. - पच्छिंपन गहेत्वा सलाका पीठके आकिरितब्बा, अट्ठ. 3.216; - विहार पु., तत्पु. स., भीड़ भाड़ में आनन्द चूळव. अट्ठ. 101; - तब्बं सं. कृ., नपुं., प्र. वि., ए. व. लेते हुए रहना - रो प्र. वि., ए. व. - तत्थ सङ्गणिकविहारो ____--- इध न आकिरथा ति आकिरितब्बं पाचि. अट्ठ. 109. होति आकिण्णविहारो, अ. नि. 1(2).97; 98; - विहारता आकिरितत्त नपुं., आ +किर के भू. क. कृ. का भाव. स्त्री., भाव., भीड़-भाड़ के बीच रहने की प्रवृत्ति - य तृ. [आकीर्णत्व], भरपूर होना, पूर्ण रूप से भरा हुआ होना -
For Private and Personal Use Only