________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
आहच्चवचन
274
आहत
ब्रह्महि .... सद्द. 1.157; रसेनाति तस्स आहच्चभासितस्स रसेन, ततो उद्धटेन विनिच्छयेनाति अत्थो, विनया. टी. 2.132; - ते सप्त. वि., ए. व. - तथा धजग्गसुत्तन्ते मुनिनाहच्चभासिते, सद्द. 1.8; - तानि नपुं॰, प्र. वि., ब. व. - सम्मासम्बुद्धेन सामं आहच्चभासितानि, उदा. अट्ठ. 3-4; - ता पु..प्र. वि., ब. व. - आहच्चभासिता पयोगा, सद्द. 1.256. आहच्चवचन नपुं., [आहत्यवचन], समग्रवचन, विशिष्ट वचन, प्रामाणिक बुद्ध-वचन, मूल बुद्धवचन - नं प्र. वि.. ए. व. - तत्रिदं पठमत्थरस साधकं आहच्चवचनं, सद्द. 1.33; आहच्चवचन्ति भगवतो ठानकरणानि आहच्च अभिहन्त्वा पवत्तवचनं, नेत्ति. अट्ठ. 208; किं इदं सुत्तं आहच्च वचनं. नेत्ति. 20; - नेन तृ. वि., ए. व. - अयं सुत्तन्तो आहच्चवचनेन, जिनभासितो नाम जातो, म. नि. अट्ठ. (मू.प.) 1(2).264. आहच्चाकारभेद पु., समस्त स्वरूपों का विभाजन, आकार के समग्र प्रभेद, कण्ठ आदि उच्चारणस्थानों के साथ वायु के सम्पर्क (स्पर्श) के आधार पर आकार के प्रभेदों जैसा प्रभेद - देन तृ. वि., ए. व. - आहच्चाकारभेदेन तिविधा हि विपस्सना, ना. रू. प. 1616. आहजति आ + Vहन के कर्म. वा. का वर्त, प्र. पु., ए. व. [आहन्यते], प्रहार किया जाता है, पीटा जाता है, पीड़ित या व्यथित किया जाता है, पीट कर बजाया जाता है (सङ्गीत-वाद्य)-- हजतीति विहअति विघातं आपज्जति, अ. नि. अट्ठ. 3.34; - न्तु अनु०, प्र. पु.. ब. व. - आहअन्तु भेरिमुदिङ्गसङ्घ, जा. अट्ठ. 4.354; आहअन्तु सब्बवीणा, जा. अट्ठ. 6.295; आहअन्तूति वादियन्तु, जा. अट्ठ. 6.296; - मानं वर्त. कृ., आत्मने, पु., द्वि. वि., ए. व. - न पस्सथ ... मच्चुमाहञमानमखिलंसततं तिलोकं. तेल. 27. आहट त्रि., आ + Vहर से व्यु., भू. क. कृ. [आहृत], शा.
अ., ले आया गया, लिया हुआ, गृहीत, प्रदत्त, ला. अ., उद्धृत, उल्लिखित, उद्धरणरूप में गृहीत - टो पु., प्र. वि., ए. व. - आहटो आभतानीता, अभि. प. 749; - छन्दारहानं छन्दो आहटो होति, महाव. 415; -टं नपुं.. प्र. वि., ए. व. - "मुखद्वारं आहट इदं कवा. अट्ठ. 221; न अम्हहि किञ्चि आहटन उपाहट, पारा. अट्ठ. 2.127; इE | आहटन्ति विहारतो बहि आगतवाने आनीतं, वि. वि. टी. 2.166; मरणदुक्खं हरित्वा जीवितसखं आहट तेन में नापि
बन्धो तपति, जा. अट्ठ. 3.331; आहट सामणेरेहि हिमवन्ता सुगन्धकं म. वं. 29.9; - टा स्त्री, प्र. वि., ए. व. - आहटा होति परिसुद्धि, महाव. 151; - वेलातिक्कमनहेतु आहटा उरु उरुवेलाति, म. नि. अट्ठ. (मू.प.) 1(2).76; अयं उपमा भगवता अत्तनो अत्थाय आहटा, म. नि. अट्ठ. (मू.प.) 1(2).185; - टे नपुं.. सप्त. वि., ए. व. - ताय भत्ते आहटे तयोपि एकतो भुजितुं निसीदिसु.ध. प. अट्ठ. 1.109; - टानि/टा नपुं.. प्र. वि., ए. व. - "आसनानि आहरथा... आहटानि होन्ति, पारा. अट्ठ. 2.136; सम्बुद्धपत्तं पूरेत्वा सुमनेनाहटा इध, म. वं. 20.10; - टेसु सप्त. वि., ब. व. - पूवेसु आहटेसु.ध. प. अट्ठ. 2.354; - त्त नपुं., भाव. [आहृतत्व], ले आया हुआ होना - त्ता प. वि., ए.
व. - वराहरोति वरस्स मग्गस्स आहटत्ता वराहरोतिवुच्चति, __सु. नि. अट्ठ. 1.252; - टाहट त्रि., [आहृताहृत], पुनः
पुनः लाया गया -- टं द्वि. वि., ए. व. - आहटाहट थेरासने वा ददेय्यु, महाव. अट्ठ. 380; - उपमा स्त्री., कर्म. स. [आहृतोपमा], गृहीत उपमा, कहीं अन्यत्र से ली गई उपमा - मं द्वि. वि., ए. व. - एवमेव अत्तनो ब्यत्तताय भगवता आहटउपमयेव, स. नि. अट्ठ. 2.2653; - काल पु., कर्म. स., लाए जाने का काल - ले सप्त. वि., ए. व. - रुञो असीनं आहटकाले असिं उपसिचित्वा, जा. अट्ठ. 1.435; - कारण नपुं, कर्म. स., प्राप्त कारण, सामने उपस्थित कारण - णं द्वि. वि., ए. व. - निगण्ठो अत्तनो वादभेदनत्थं आहटकारणमेव अत्तनो मारणत्थाय आवुधं तिखिणं करोन्तो. ... म. नि. अट्ठ. (मू.प.) 1(2),1743; -धन नपुं०, कर्म. स., लाया हुआ धन - नं द्वि. वि., ए. व. - आभतधनञ्च, जा. अट्ठ. 6.195; पाठा. आभत.; - सप्पि नपुं., कर्म स.. लाया हुआ घी- प्पिं द्वि. वि., ए. व. - इदं किर सा आहटसप्पिं दत्वा, पाचि. अट्ठ. 180%; स. उ. प. के रूप में, अना., धजा., धम्मा., नागा., वाणिजा., वाता., सुका. के अन्त. द्रष्ट.. आहत त्रि., आ + Vहन का भू. क. कृ. [आहत], पीटा गया, दागा गया, मारा गया, काटा गया, पीड़ित, व्यथित - तं नपुं., प्र. वि., ए. व. - नलाटे वा ऊरुआदीसु वा तत्तेन लोहेन लक्खणं आहतं होति, महाव. अट्ठ. 266; - तो पु०, प्र. वि., ए. व. -- आहतोपि न कुप्पेय्य, जा. अट्ठ. 7.193; सत्तिया दीहि चाहतो, सद्धम्मो., 187; भेरिसद्दो समाहतो, दी. वं. 15.21; - ता ब. व. - सत्ता विरुद्धा पटिविरुद्धा आहता पच्चाहता आघातिता पच्चाघातिता, महानि. 302:
For Private and Personal Use Only