________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
आरोपेति
197
आरोपेति
पु., वि. वि., ए. व. - सङ्घन आरोपितभारंभिक्खून वा फासविहारत्थाय सयमेव तं भारं वहन्तं..., पाचि. अट्ठ. 33; - वचनानुरूपेन क्रि. वि., तृ. वि., ए. व., स्थापित किए हुए वचनों के अनुरूप - भगवा पन देवताय
आरोपितवचनानुरूपेनेव एवमाह, स. नि. अट्ठ. 1.23. आरोपेति/आरोपयति आ + रुह का प्रेर., वर्त., प्र. पु.. ए. व., द्विकर्मक [आरोहयति], शा. अ., ऊपर जाने हेतु प्रेरित करता है, चढ़वाता है, आरुढ़ कराता है, ला. अ.,1. रखवाता है, रखवा देता है, स्थापित करा देता है (किसी पर) बैठा देता है, ऊपर की ओर उठा देता है, समुन्नत करा देता है, (की ओर) ले जाता है, सौंप देता है, हस्तान्तरित करा देता है, ला. अ., 2. (वाद के साथ प्रयुक्त होने पर) खण्डन कर देता है, मात कर देता है, पराजित करना है, 3. तैयार हो जाता है, तत्पर हो जाता है, निष्पादित करता है, 4. कहता है, प्रदर्शित करता है, देता है - कलिसासनं आरोपेति, आपत्ति दुक्कटस्स, । पाचि. 129; ... कोधो, तस्स सासनं आरोपेति, कोधस्स आणं आरोपेति, पाचि. अट्ठ. 110; सङ्घो इत्थनामस्स भिक्खुनो मोहं आरोपेति, पाचि. 194; - न्ति प्र. पु., ब. व. - सम्पज्जलितेहि अयमुग्गरेहि पोथेन्ता आरोपेन्ति, म. नि. अट्ठ. (उप.प.) 156; तमेनं, भिक्खवे, निरयपाला महन्तं अङ्गारपब्बतं आदित्तं... आरोपेन्तिपि ओरोपेन्तिपि, म. नि. 3.206; - म उ. पु., ब. व. - मयं, भन्ते, बुद्धवचनं छन्दसो आरोपेमा ति, चूळव. 260; वेदं विय सक्कतभासाय वाचनामग्गं आरोपेम, चूळव. अट्ठ.57; - न्तो पु., वर्त. कृ., प्र. वि., ए. व., चढ़ा रहा, रखवा रहा - चेतियं । वन्दन्तो चेतिये गन्धमालं आरोपेन्तो, महानि. 315; -न्ते पु.. द्वि. वि.. ब. व., चढ़ाए जा रहे को - पुरिसे पस्सामि .... सूलेसु आरोपेन्ते, मि. प. 269; - न्तेहि पु., तृ. वि., ब. व. - रखवा रहे, विन्यस्त कर रहे - नवङ्ग सत्थुसासनं तीहि पिटकेहि सङ्गण्हित्वा वाचनामग्गं आरोपेन्तेहि पुब्बाचरियेहि .... खु. पा. अट्ठ.5; - पयतो पु, ष. वि., ए. व. - तिलक्खणं आरोपयतो..., विसुद्धि. 2.258; - पियन्ता पु., वर्त. कृ., कर्म. वा., प्र. वि., ब. व., स्थापित कराए जा रहे - सूलमारोपियन्ताव, पब्बतेनोत्थटा विय, ना. रू. प. 1708; - पियमानाय स्त्री., वर्त. कृ., कर्म वा., आत्मने., ष. वि., ए. व. - अपरो धम्मकथिको ... आपत्तिया आरोपियमानाय..., चूळव, अट्ठ.43; - तु अनु०. प्र. पु., ए. व. - अञवादकं आरोपेत पतिट्ठापेतुति अत्थो,
पाचि. अट्ठ. 31; - हि म. पु., ए. व. - त्वं, गहपति, समणस्स गोतमस्स इमस्मिं कथावत्थुस्मिं वादं आरोपेहि, म. नि. 2.43; - न्तु अनु., प्र. पु., ब, व., चढ़ जाएं - आरोपेन्तु धजे तत्थ, चम्मानि कवचानि च, जा. अट्ठ. 6.362; - य्य विधि., प्र. पु., ए. व., रूपान्तरित करें, पलटें - ... यो आरोपेय्य, आपत्ति दुक्कटस्स, चूळव. 260; - य्यं उ. पु., ए. व., दोष निकालूं, खण्डन करूं - अहं वा हि, गहपति, समणस्स गोतमस्स वादं आरोपेय्य, दीघतपस्सी वा, म. नि. 2.43; - य्यु प्र. पु., ब. व., उपरिवत् - भिक्खं पव्ह वा पुच्छेय्युं वादं वा आरोपेय्युं महानि. 366; - सि' अद्य., प्र. पु., ए. व., (प्रतिष्ठापित किया, बतलाया) - विसमगतं देवदत्तं तथागतो समं आरोपेसि, मि. प. 120; - सिम. पु., ए. व. - त्वं पन में अनरियं मग्गं आरोचेसीति अधिप्पायो, जा. अट्ठ. 3.111; पाठा. आरोचेसि; - सिं उ. पु., ए. व. - आरोपेसिं धजत्थम्भ, बुद्धसेट्ठस्स चेतिये, अप. 1.173; - पेसु प्र. पु., ब. व. - एतेनेव उपायेन खन्धकपरिवारेपि आरोपेसु. पारा. अट्ठ. 1.12; - पयि अद्य., प्र. पु., ए. व. - विहारं वेदिसगिरि थेरं आरोपयी सुभं, म. वं. 13.7; आरोपयी ति पटिपादयि, म. वं. टी. 283(ना.); - पयिं उ. पु., ए. व. - सुफुल्लपदुमं गव्ह, चितमारोपयिं अहं, अप. 1.96%; आरोपयिं पूजेसिन्ति अत्थो, अप. अट्ठ. 2.65; - यिंसु प्र. पु., ब. व. - तं सुसानं नेत्वा खदिरसूलं आरोपयिंसु, जा. अट्ठ. 4.27; - स्सति भवि., प्र. पु., ए. व., खण्डन करेगा, दोषमुक्त बताएगा - अयं मे भिक्खु वेय्याकरणेन अनारद्धचित्तो वादं आरोपेस्सति, दी. नि. अट्ठ. 1.293; - स्सामि उ. पु.. ए. व. - गोतमस्स इमस्मि कथावत्थुस्मिं वादं आरोपेस्सामि, म. नि. 2.43; - स्सन्ति प्र. पु.. ब. व. - तत्थ ये माल वा गन्धं वा चुण्णकं वा आरोपेस्सन्ति, दी. नि. 2.107; - स्साम उ. पु., ब. व. - एवमस्स मयं वादं आरोपेस्साम. म. नि. 1.237; - तुं निमि. कृ. - अनुजानामि, भिक्खवे, अन्वाधिकम्पि आरोपेतु, महाव. 389; आरोपेतुन्ति आगन्तुकपत्तम्पि दातुं, महाव. अट्ठ. 386; न युत्तं एतस्स दोसं आरोपेत, ध. प. अट्ठ 1.272; “यो मम वादं आरोपेतुं सक्कोति सो इमं साखं महतूति, अ. नि. अट्ठ. 1.277; - त्वा पू. का. कृ., 1. खण्डन करके, अपाकृत करके - उपज्झायरस वादं आरोपेत्वा, महाव. 67; 2. लाद कर, चढ़ा कर, ऊपर चढ़ा कर, रख कर - ... जानपदा मनुस्सा बहुं लोणम्पि ... सकटेस आरोपेत्वा .... महाव.
For Private and Personal Use Only