________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
आमप्पयोग
137
आमलक
देता है, निमन्त्रण देता है, अनुरोध करता है, परामर्श करता है, बिदा लेता है, संलाप करता है - सत्था तं, ... आमन्तेती ति, चूळव. 319; आमन्तेतीति पक्कोसति, म. नि. अट्ठ (मू.प.) 1(2).3; - यामि उ. पु., ए. व. - हन्द दानि, भिक्खवे, आमन्तयामि वो, दी. नि. 2.92; - यतं अनु. प्र. पु., ए. व. - आमन्तयतन्ति आमन्तेतु जानापेतु, दी. नि. अट्ठ. 1.239; - न्तेहि अनु., म. पु.. ए. व. - मम वचनेन भद्दियं भिक्खं आमन्तेहि, चूळव. 319; - यस्सु अनु., म. पु., ए. व., आत्मने. - आमन्तयस्सु ते पुत्ते, जा. अट्ठ. 7.313; - न्तये विधि., प्र. पु., ए. व. - याव आमन्तये जाती, मित्ते च सुहदज्जने, जा. अट्ठ. 7.157; आमन्तये ... भो यक्खसेनापति, तदे; - न्तेसि/न्तयि अद्य, प्र. पु., ए. व. - आमन्तेसी ति आलपि अभासि सम्बोधेसि, पारा. अट्ठ. 1.150; सारथिं आमन्तयी राजा, पे. व. 660; - यित्थ तदे, आत्मने. -- आमन्तयित्थ राजानं. सञ्जयं धम्मिनं वरं जा. अट्ठ. 7.260; - न्तेसिं उ. पु., ए. व. - तत्रापि खो ताहं आनन्द, आमन्तेसिं दी. नि. 2. 89; - न्तयिंसु प्र. पु., ब. व. - सामो इति मं आतयो, आमन्तयिंसु जीवन्तं, जा. अट्ठ. 6.92; - न्तेतब्बा स्त्री., सं. कृ., प्र. वि., ए. व. - कीळनकाले वा तेन आमन्तेतब्बा अम्हि, वि. व. अट्ठ. 76; - न्तेत्वा पू. का. कृ. - थेरो वस्सूपनायिकदिवसे ते भिक्खू आमन्तेत्वा पुच्छि, ध. प. अट्ठ. 1.6; - न्तित त्रि, भू. क. कृ. - ता पु., प्र. वि., ब. व. - आमन्तिता खत्तिया आनुयन्ता नेगमा चेव जानपदा च, दी. नि. 1.123. आमप्पयोग पु., प्रचुर, व्यापक अथवा एकजुट बनाने की क्रिया - गो प्र. वि., ए. व. - आमप्पयोगो नाम
उस्सन्नकिरिया, सद्द. 2.539. आमभेदनिदस्सन नपुं॰, भैषज्य. का वह अध्याय, जिसमें अपच से सम्बद्ध रोगों का विवरण है, नवां
अध्याय. आमय पु.. [आमय], रोग, व्याधि, बीमारी, विपत्ति, मनोव्यथा, हानि - आतङ्को आमयो व्याधि गदो रोगो रुजापि च, अभि. प. 323; - स्स ष. वि., ए. व. - तस्स तस्सामयस्सेव पटिसेधनमत्तकं अव्यापज्झत्थिक सेवे भेसज्ज स्नेहवज्जितो. सद्धम्मो. 397. आमरिस पु.. [आमर्ष], क्रोध, कोप, असहनशीलता -
सो प्र. वि., ए. व. - अमरिसो आमरिसो. सद्द. 3.921.
आमलक 1. पु., [आमलक], आंवला का वृक्ष - का प्र. वि., ब. व. - अम्बा ... हरीतकी आमलका, जा. अट्ठ. 7.293; 2. नपुं.. [आमलक], आंवले का फल – कं प्र./द्वि. वि., ए. व. - तेन खो पन समयेन जीवको कोमारभच्चो नखेन भेसज्जं ओलुम्पेत्वा आमलकञ्च खादति पानीयञ्च पिवति, महाव. 366; अनुजानामि, भिक्खवे, फलानि भेसज्जानि ... आमलक, महाव. 277; अथ खो जीवको कोमारभच्चो काकं दासं एतदवोच हन्द, भणे काक, आमलकञ्च खाद पानीयञ्च पिवरसूति, महाव. 366; - कानि प्र./द्वि. वि., ब. व. - पिण्डपाते ... अम्बे आमलकानि च, थेरगा. 938; - मत्त त्रि०, ब. स. [आमलकमात्राक], आंवले के फल के जैसे आकार वाला-त्तियो स्त्री., प्र. वि., ब. व. -- कोलमत्तियो हुत्वा आमलकमत्तियो अहेसु, आमलकमत्तियो हुत्वा बेलुवसलाहुकमत्तियो अहेसुं. स. नि. 1(1).177; - त्ता उपरिवत् - सासपमत्तियो पिळका उट्ठहिंसु, ता अनुपुब्बेन ... आमलकमत्ता ... हुत्वा, ध. प. अट्ठ. 1.181; - कक्क पु., तत्पु. स., केश-प्रक्षालन के लिए प्रयुक्त आंवले के फल को पीसकर बनाया गया चूर्ण - क्केन तृ. वि., ए. व. - आमलककक्केन सीसं मक्खेत्वा उदकं ओरुय्ह ओनमित्वा सीसं धोवि, अ. नि. अट्ठ. 2.184; - घट पु., तत्पु. स. [आमलकघट], आंवले के फल से बनाया हुआ घड़ा - टो प्र. वि., ए. व. - आमलकतुम्बं आमलकघटो लाबुकतुम्ब ... भाजनीयं, चूळव. अट्ठ. 83; - पट्ट पु.. तत्पु. स. [आमलकपट्ट], आंवले के आकार वाला पलंग पोश अथवा चादर, आंवले के आकार की वस्त्रपट्टिका - डो प्र. वि., ए. व. - घनपुप्फो उण्णामयत्थरको, यो आमलकपट्टोतिपि वुच्चति, अ. नि. अट्ठ. 2.167; - पत्त नपुं., तत्पु. स. [आमलकपत्र], आंवले के वृक्ष की पत्ती - त्तानं ष. वि., ब. व. - "अहं खदिरपत्तानं वा... आमलकपत्तानं वा पुट करित्वा..., स. नि. 3(2).501; - पलिबोध पु., तत्पु. स., केश-प्रक्षालन के लिए आंवले के प्रयोग के कारण उत्पन्न अड़चन अथवा बाधा, केशों को बढ़ाकर रखने में उत्पन्न सोलह प्रकार की बाधाओं में से एक-धो प्र. वि., ए. व. - सोळसिमे, दारक, पलिबोधे दिस्वा केसमस्सं ओहारेत्वा पब्बजितो, ... आमलकपलिबोधो ... कप्पकपलिबोधो ... ऊकापलिबोधो, मि. प. 10; - पिण्ड नपुं., तत्पु. स., केशों को धोने में प्रयुक्त आंवले के चूर्ण का पिण्ड - ण्डं द्वि. वि., ए. व. - आमलकपिण्डं दत्वा गच्छ असुकट्ठाने सीसं धोवित्वा आगच्छाही ति पेसिसि, अ. नि. अट्ठ. 2.184 -
For Private and Personal Use Only