________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
आबन्ध
124
आबाध
ओतरित्वा, स. नि. अट्ट, 3.74; ताय आबद्धत्ता तानि बद्धानि नाम होन्ति, ध. स. अट्ठ. 365; एतं... सद्धि एकाबद्धत्ता रक्खति, पारा. अट्ठ. 1.255. आबन्ध पु., आ +Vबन्ध से व्यु. [आबन्ध], बन्धन, अनेक प्रकार का बन्धन, जजीर - न्धं द्वि. वि., ए. व. - वट्टमाबन्धमिच्चेवं, तेभूमकमनादिकं, पटिच्चसमुप्पादोति, पट्टपेसि महामुनि, अभि. ध. स. 57; - न्धे ब. व. -- बन्धे विबन्धे आबन्धे लग्गे लग्गिते पलिबुद्धे बन्धने पोटयित्वा, महानि. 71; आबन्धेति अनेकविधेन बन्धे, महानि. अट्ठ. 185. आबन्धति आ +Vबन्ध का वर्त., प्र. पु., ए. व. [आबध्नाति]. बांध देता है, किसी के साथ जोड़ देता है, एक साथ मिला देता है - आपोधात पन पथवीधातम्पि तेजोवायोधातयोपि अफसित्वाव आबन्धति,ध. स. अट्ट, 366: - न्धती स्त्री... वर्त. कृ., प्र. वि., ए. व. - ... संसूचकेन अवविखना आबन्धती विय ओलोकेत्वा, उदा. अट्ठ. 138; - माना स्त्री., वर्त. कृ., आत्मने., प्र. वि., ए. व. - न्हारु सरीरब्भन्तरे अट्ठीनि आबन्धमाना ठिता, विभ. अट्ठ. 55; - न्धेय्य विधि., प्र. पु., ए. व. - यदि फुसित्वा आबन्धेय्य फोहब्बायतनं नाम भवेय्य, ध. स. अट्ठ. 366; -- न्धित्वा पू. का. कृ.- आभुजित्वाति आबन्धित्वा, पारा. अट्ट. 2.12; - न्धितब्बानि सं. कृ., नपुं, प्र. वि., ब. व. - आबन्धनानी ति हत्थिअस्सरथेस आबन्धितब्बानि भण्डानि च गण्हथ, जा. अट्ठ. 5.310. आबन्धन 1.नपुं., आ +Vबन्ध से व्यु., क्रि. ना. [आबन्धन], प्रगाढ़ बन्धन, मजबूत गांठ, जोड़, समंजन, सुसंगति - नं प्र. वि., ए. व. - आबन्धनमापोधातु, ना. रु. परि. 498; - तो प. वि., ए. व. - अपरापरभावाय विननतो आबन्धनतो संसिब्बनतो वानन्ति ... विसंयुत्तं, पारा. अट्ठ. 1.168; 2. त्रि., वह, जिसे बांधा जाए, बांधा जा रहा, बन्धनक्रिया का विषयीभूत, बांधा जाने योग्य - आबन्धनानि गण्हाथ, जा. अट्ठ. 5.310; आबन्धनानीति हत्थिअस्सरथेस आबन्धितब्बानि भण्डानि च गण्हथ, जा. अट्ठ. 5.310; -ट्ठ पु., तत्पु. स. [आबन्धनार्थ], बांधे जाने का अर्थ - ठून तृ. वि., ए. व. -- आबन्धनद्वेन आतियेव आतिपरिवट्टो, दी. नि. अट्ठ. 1.149; - ता स्त्री., भाव., आपस में बांध कर रखना - या आबन्धनता, सा आपोधातु, खु. पा. अट्ठ. 57;-धातु स्त्री., आप-धातु, रूप धर्मों को आपस में बांधकर रखने वाला आप-नामक महाभूत - आपोधातूति आबन्धनधातु, स.
नि. अट्ट, 2.134; - भाव पु., आपस में बांध कर रखने की दशा - वो प्र. वि., ए. व. - यो द्वादससु कोट्ठासेसु आबन्धनभावो, अयं आपोधातु, म. नि. अट्ठ. (मू.प.) 1(2).36; यो आबन्धनभावो वा द्रवभावो वा, अयं आपोधातु, विसुद्धि. 1.342; - लक्खण नपुं.. तत्पु. स., आपस में बांध कर रखने का लक्षण – णं प्र. वि., ए. व. - यं आबन्धनलक्खणं, अयं आपोधत, विसद्धि. 1.341; - वल्ली स्त्री., तत्पु. स., बांधने वाली डोरी - ल्लिं द्वि. वि., ए. व. - वल्लिन्ति आबन्धनवल्लिं, म. नि. अट्ठ. (मू.प.) 1(2).128; - समय पु., तत्पु. स., बांधे जाने का समय, बन्धन में लाए जाने का काल - यो प्र. वि., ए. व. - पुत्तो मे वयप्पत्तो, घरावासेनस्स आबन्धनसमयोति, अ. नि. अट्ट, 1.301; - नाकार त्रि. आपस में बांध कर रखने वाले स्वरूप अथवा आकार वाला - रो प्र. वि., ए. व. -- यूसभूतो आबन्धनाकारो आपोधातूति, विभ. अट्ठ. 61; - रं द्वि. वि., ए. व. - द्वादससु कोट्ठासेसु यूसगतं उदकसङ्घातं
आबन्धनाकारं आपोधातूति ववत्थपेति, विसुद्धि. 1.343. आबाध आ +vबाध से व्यु., [आबाध], शा. अ. रोग, बीमारी, विपत्ति, व्यथा, दुर्गति, संकटमय अवस्था, दुख भरा अनुभव - आतङ्को आमयो व्याधि गदो रोगो रुजा पि च, गेलञाकल्लमाबाधो..., अभि. प. 323; बाधति विबाधति, आबाधो, आबाधति चित्तं विलोळेतीति आबाधो, सद्द. 2.394; आबाधो ति विसभागवेदना वच्चति या एकदेसे उप्पज्जित्वा सकलसरीरं अयपट्टेन बन्धित्वा विय गण्हाति, सद्द. 2.322; आबाधोति योकोचि रोगो, विसुद्धि. 1.93; विसभागवेदनुप्पत्तिया ककचेनेव चतुइरियापथं छिन्दन्तो आबाधतीति आबाधो, म. नि. अट्ठ. (मू.प.) 1(2).213; -धो प्र. वि., ए. व. - सचे
खो मयं गिलानं ठाना चावेस्साम, आबाधो वा अभिवद्धिस्सति, महाव. 150, 152, 214; यस्स कण्ड वा... आबाधो, कायो वा दुग्गन्धो, महाव. 277; पाचि. 226; आबाधोति महापिळकाबाधो वुच्चति, पाचि. अट्ठ. 143; -धं द्वि. वि., ए. व. - आबाधं, ते देव, पस्सामा ति, महाव. 361; । अत्थकामस्स गिलानुपट्ठाकस्स यथाभूतं आबाधं नाविकत्ता होति, महाव. 394; - धेन तृ. वि., ए. व. - भिक्खून सारदिकेन आबाधेन फुट्ठानं यागुपि, महाव. 274; अबाधेनाति सरदकाले उप्पन्नेन पित्ताबाधेन, महाव. अट्ठ. 351; - धा/तो प. वि., ए. व. - अपरेन समयेन तम्हा आबाधा मुच्चेय्य, दी. नि. 1.64; न दानिमे इमम्हा आबाधा वढहिस्सन्तीति, दी. नि. 2.239: पेसज उपसंहरति
For Private and Personal Use Only