Pali Hindi Shabdakosh Part 01 Khand 01

SR No.: 020528
Original Sutra Author: N/A
Author: Ravindra Panth and Others
Publisher: Nav Nalanda Mahavihar
Publication Year: 2007
Total Pages: 761
Language: Hindi
Classification: Dictionary
File Size: 29 MB

Page 689

अव्हयन
662
असन्त
घ. उत्तेजित करता है, उकसाता है, चुनौती देता है, अवज्ञा करता है - सो मं रङ्गम्हि अव्हेति, जा. अट्ठ. 2.211; - यन्तु अनु०, प्र. पु., ब. व. - अव्हायन्तु सुयुद्धेन, जा. अट्ठ. 7.37; अव्हायन्तूति अव्हायन्तो, तदे.; - मानो पु., वर्त. कृ., प्र. वि., ए. व. - भेकोवरले अहिमव्हायमानो, जा. अट्ट. 4.222; - व्हयेसि विधि., म. पु., ए. व. - ते त्वं दलिदो कथमव्हयेसी ति, जा. अट्ठ. 7.165; ङ. विनय के विशेष सन्दर्भ में, भिक्षुसङ्घ में पुनर्वास प्रदान करता है, वापस बुलाता है - मेय्य विधि., प्र. पु., ए. व. - एकेनपि चे ऊनो वीसतिगणो भिक्खुसको तं भिक्खु अब्भेय्य, पारा. 290; - हमेतब्बो पु., सं. कृ., प्र. वि., ए. व. - तत्थ सो भिक्खु अब्भेतब्बो, पारा. 290; अब्भेतब्बोति ... अमानकम्मवसेन
ओसारेतब्बोति वुत्तं होति, पारा. अट्ठ. 2.193. अव्हयन नपुं.. [आह्वयन], नाम, अभिधान - नं प्र. वि., ए.
व. - जिघञ्जनामव्हयनं दिसं पति, जा. अट्ठ. 5.397. अव्हा स्त्री., [आह्वा], नाम, संज्ञा - सआख्या व्हा समआ
चाभिधानं नाममव्हयो, अभि. प. 114. अव्हात/अव्हित/अमित त्रि., आ + Vव्हे का भू. क. कृ., केवल स. उ. प. के रूप में ही प्राप्त [आहूत], (नाम से) पुकारा गया, बुलाया गया, आमन्त्रित, आहूत - अन. पु., निषे०, प्र. पु., ए. व. - अनव्हितो ततो आगा, जा. अट्ठ.
3.142. अव्हान नपुं., आ + Vव्हे से व्यु., क्रि. ना. [आह्वान]. क. बुलावा, आमन्त्रण, पुकार, ख. नाम, अभिधान - निवासाव्हानगहणकिच्छे सत्थनिवत्तिसु, अभि. प. 1181; - नं' प्र. पु., ए. व. - एहीति च अव्हानम्पि लद्धन्ति, ध. प. अठ्ठ. 2.351; अव्हानं निरत्थक, स. नि. अट्ठ. 1.207; - नं2 द्वि. वि., ए. व. - अव्हानं नाभिनन्देय्य, सु. नि. 715; - नेन तृ. वि., ए. व. - सच्चेनेव अव्हानेन नामेन युत्तो, सु. नि.. अट्ठ. 2.297. अव्हायन नपुं.. उपरिवत् [आव्हान]. पुकार, बुलावा, आमन्त्रण, नाम, अभिधान - नं प्र. वि., ए. व. - अव्हायनं पक्कोसनं, सद्द, 2.456; आमन्तणं अव्हायनं पक्कोसनं, सद्द. 2.558; - तो प. वि., ए. व. - उपरूपरि अव्हायनतो ये. ... धम्मिकसमणब्राह्मणा ..., जा. अट्ठ. 3.205; - हेतु च. वि. के अर्थ में प्रयुक्त अ. [आव्हानहेतु], पुकारने के लिए - अपि नु तस्स पुरिसस्स अव्हायनहेतु वा ..., दी. नि. 1.221. अव्हायिक त्रि., [आह्वायक], पुकारने वाला, निमन्त्रण देने वाला, दूत, सन्देशवाहक, प्रेरणा देने वाला - यिका पु., प्र.
वि., ब. व. - अव्हायिका ....... ... तम्पि दिसं वदन्ति, जा. अट्ठ. 3.205; अव्हायिकाति... पक्कोसनका, तदे.. अव्हित त्रि., आ + Vव्हे का भू. क. कृ. [आहूत], पुकारा गया, बुलाया गया - तो पु., प्र. वि., ए. व. - अव्हितो अनव्हितो ततो आगा, सद्द. 2.456. अस'/ असु एक धातु, अनेक धातुओं के अन्तर्गत, विविध अर्थों की प्रकाशक [Vअस्/ अश], क. खाना, भोजन करना - अस भोजने वुत्तानं फलमस्नाति, सद्द. 2.501; क्रि. रू. के लिए द्रष्ट.; अस्नाति के अन्त; ख. व्याप्त होना - असु व्यापने, असुणाति, अस्सु, सद्द. 2.494; क्रि. रू. के लिए द्रष्ट.; असुणाति के अन्त.; ग. होना, अस्तित्व में रहना - अस भुवि अस्थि, अस, सद्द. 2.450; क्रि. रू. के लिए द्रष्ट.; अत्थि के अन्त. (ऊपर); घ. फेकना - असु खेपे, सद्द. 2.490. अस त्रि, निषे. तत्पु. [अस्व/असत्]. क. स्वामी-रहित, पति-रहित, वह, जिसे कोई भी अपना न कहे - सा स्त्री., प्र. वि., ब. व. - असा लोकित्थियो नाम, जा. अट्ठ. 5.4463; असाति असतियो लामका, जा. अट्ठ. 5.447; ख. त्रि., ब. स. [अस्व], अकिंचन, निर्धन, अपनी निजी संपत्ति से रहित, हीन, तुच्छ - कामेसु हि असकामा, थेरीगा. 508; असकामाति कामा नामेते असन्तो हीना लामकाति अत्थो, थेरीगा. अट्ठ. 315. असन्त त्रि., अस के वर्त. कृ. का निषे. [असत्], शा. अ. अविद्यमान, वह, जिसका अस्तित्व न हो, ला. अ. क. सत्ताहीन, अवास्तविक, मिथ्या, असत्य, ख. बुरा, दुष्ट, पापी, असज्जन - न्तो/न्ता पु., प्र. वि., ब. व. - असन्तो निरयं यन्ति, स. नि. 1(1).22; असन्तस्स पिया होन्ति, सु. नि. 94; - न्ते पु., द्वि. वि., ब. व. - हित्वा असन्ते न जहाम सन्ते, जा. अट्ठ. 4.47; - न्तं पू., द्वि. वि., ए. व. - असन्तं वा अज्झत्तं कामच्छन्दं 'नत्थि मे अज्झत्तं कामच्छन्दो ति पजानाति, म. नि. 1.78; असन्तन्ति असमुदाचारवसेन वा पहीनत्ता वा अविज्जमानं, म. नि. अट्ठ. (मू.प.) 1(1).291; - सतं पु., ष. वि., ब. व. - असतं धम्म रोचेति, सु. नि. 94; - सता/सन्तेन पु./नपुं., तृ. वि., ए. व. - असता च न सोचति, सु. नि. 956; ध. प. 367; असता च न सोचतीति अविज्जमानकारणा असन्तकारणा न सोचति, सु. नि. अट्ठ. 2.260; असताति असन्तेन, म. नि. अट्ट (मू.प.) 1(2).22; - सति/सन्ते पु./नपुं., सप्त. वि., ए. व. - 'सिया नु खो, भन्ते, बहिद्धा असति परितस्सना ति, म. नि.