________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अवचत्ति
607
अवड्डि/अवद्धि/अबुद्धि
अवज्ञत्ति स्त्री., [अवज्ञप्ति]. असम्मान, द्रष्ट, अनवत्ति चतुपच्चयसन्तोसे अवहितो सप्पच्चयं नामरूपं परिगहेत्वा के अन्त...
..... उदा. अट्ठ. 166; - ता नपुं.. प्र. वि., ब. व. - अवज्ञा स्त्री., [अवज्ञा], अपमान, तिरस्कार - ज द्वि. वि.. समवद्विताति सम्मा अवहिता आभोगं कत्वा ठिता, सु. नि. ए. व. - उभयेहिपि दुन्निक्खित्तानं दारुभण्डादीनं तेसु अट्ठ. 2.73; - वाद त्रि., ब. स. [अवस्थितवाद], दृढ़ वाद
अवमज अकत्वा अत्तना .... म. नि. अट्ट (मू.प.) 1(2)289. का प्रतिपादक या अनुयायी, स्थिर या लचीलेपन से रहित अवजात/ओञात त्रि., अव + Vा का भू. क. कृ. मत का प्रतिपादक - दा पु., प्र. वि.. ब. व. - सकायने [अवज्ञात], तिरस्कृत, अपमानित, पराभूत - तं नपुं.. प्र. दळहवादा थिरवादा बलिकवादा अवहितवादाति सकायने वि., ए. व. - तेसु तेसु वा पन जनपदेसु ओञातं अवज्ञआतं तत्थ दळ्हं वदाना, ... महानि. 221; - सभाव त्रि.. ब. स. हीळितं परिभूतं अचित्तीकतं, एतं हीनं नाम नाम, पाचि.8; [अवस्थितस्वभाव], स्थिर प्रकृति वाला, अचञ्चल स्वभाव - तो पु., प्र. वि., ए. व. - अवज्ञातो च होतीध मज्जपायी वाला - वो पु., प्र. वि., ए. व. - ठितधम्मोति ठितसभावो पुरा नरो, सद्धम्मो. 88; - कुलज त्रि., तत्पु. स., तिरस्कृत अवहितसभावो. उदा. अट्ठ. 244; - समादान त्रि., ब. स., अथवा असम्मानित कुल में जन्म लेने वाला - जो पु.. प्र. दृढ़ता के साथ किसी काम को ग्रहण करने वाला या हाथ वि., ए. व. - थद्धो, वातकुलजो जळो अपरिपुच्छको, में लेने वाला - नो पु., प्र. वि., ए. व. - अवस्थितसमादानो सद्धम्मो. 90.
कायसुचरिते वचीसुचरिते मनोसुचरिते दानसंविभागे अवञित त्रि., अव + Vा के नियमित भू. क. कृ. अवज्ञात सीलसमादाने उपोसथुपवासे मत्तेय्यताय.... दी. नि. 3.108; के स्थान पर अप. [अवज्ञात], असम्मानित, अपमानित, दळ्हसमादानो अस्स अवस्थितसमादानोति वीरियपक्कम दळ्हं पराभूत - अवञ्जितावगणिता परिभूतावमानिता, अभि. प. करेय्य, महानि. 368. 756.
अवद्विति स्त्री., [अवस्थिति], सुदृढ़ स्थिति, स्थिरता, दृढ़ता, अवट्टम त्रि., ब. स. [अवमन्, बिना मार्ग वाला, भार्ग-रहित । अचपलता - अरियसावकरस अरियजाणं उप्पन्नं होति, अथ - मे नपुं.. सप्त. वि., ए. व. - नो अनन्तके, सकोटिये, नो चतुन्नं इन्द्रियानं... पे..... अवद्विति होति. स. नि. 3(2). अकोटिये, सवसमे, नो अवटुमे, सपरियन्ते, नो अपरियन्ते, 303; या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति सण्ठिति अवद्विति सुप्पमत्ते वा सरावमत्ते वा, विसुद्धि. 1.120.
अविसाहारो अविक्खेपो अविसाहटमानसता समथो अवट्ठान/अवत्थान नपुं., अव + vठा से व्यु.. क्रि. ना. समाधिन्द्रियं समाधिबलं ..., ध. स. 570; महानि. 269; [अवस्थान], स्थिरता, अचल स्थिति - नं प्र. वि., ए. व. विचिकिच्छासहगतन्ति इमेसु सत्तरससु चित्तेसु दुब्बलत्ता -- तेनस्स पहटकुकुटस्सेव मुहत्तम्पि कम्पमानस्स अवत्थानं सण्ठिति अवद्वितिआदीनि न लमन्ति, ध, स. अट्ठ. 328. नाम नाहोसि. जा. अट्ट, 1.484; अवत्थानं अधिट्टानं हितचरिया निद्देसवारे चित्तस्सेकग्गतानिद्देसे ताव सण्ठिति अवद्वितीति, मेत्ताभावना ति, सु. नि. अट्ठ. 1.42; - याचना स्त्री०, तत्पु. ध. स. अट्ठ. 292. स. [अवस्थानयाचना], अचल स्थिति या स्थिरता के लिए अवड्ढन नपुं., Vवड्ड से व्यु., क्रि. ना., वड्डन का निषे. याचना - य च. वि., ए. व. - तिठ्ठतु भगवा कपान्ति [अवर्धन], वृद्धि का न होना, वृद्धि का अभाव, नहीं बढ़ना
सकलकप्पं अवडानयाचनाय यदिदं ..., उदा. अट्ठ. 264. - वस नपुं., नहीं बढ़ने का कारण - सेन तृ. वि., ए. व. अवत्थापनवचन नपुं, तत्पु. स. [अवस्थापनवचन], स्थिरता - अद्विकसा अवड्डनवसेन अविभूताति वुत्ता, विसुद्धि. अथवा निर्धारण को प्रकाशित करने वाला वचन -- नं प्र. 1.109. वि., ए. व. - अद्धाति एकंसवचनं निस्संसयवचनं अवड्डि/अवद्धि/अवुटि स्त्री., वड्डि का निषे., तत्पु. स. निक्कवावचनं ... अवत्थापनवचनमेतं अद्धाति, महानि. 2; [अवृद्धि]. वृद्धि या विकास का अभाव, हानि, कमी, सङ्कट, अवत्थापनवचनमेतन्ति एतं वचनं ओतरित्वा पतिद्वितं विपत्ति- अयं सकलत्स यूथरस अनयो अवुद्धि महाविनासो सन्तिद्वापनं ठपन, महानि. अट्ठ. 15.
कतोति, जा. अट्ठ. 3.315; अभुम्मेति भूति वडि, अभूति अवद्वित/अवस्थित त्रि., अव + Vठा का भू. क. कृ.. अववि, विनासो मय्हन्ति अत्थो, म. नि. अट्ट (म.प.) 2.118; [अवस्थित]. दृढ़ता के साथ स्थित, सुप्रतिष्ठित, स्थिर, दृढ़ - या तृ. वि, ए. व. - तस्स अभवेन अवुड्विया पुत्तदारस्स - तो पु.. प्र. वि., ए. व. - एवं सुपरिसुद्धसीलो वा परिजनस्स वा तथारूपं पारिजुज दिवा वा सुत्वा वा न
For Private and Personal Use Only