________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अवजीयन
606
अवञ्झ
जितं यस्स नो याति कोचि लोके, ध. प. 179; यस्स अनपनीतकसावं, अ. नि. अट्ठ. 2.218; तं होति जातरूपं सम्मासम्बुद्धस्स तेन तेन मग्गेन जितं रागादिकिलेसजातं धन्तं सधन्तं निद्धन्तं अविद्धन्तकसावं, न चेव मुदु होति न पुन असमुदाचरणतो नावजीयति, दुज्जितं नाम न होति. च कम्मनियं, अ. नि. 1(1).286. ध, प. अठ्ठ. 2.113; न तं जितं साधु जितं, यं जितं अवज्झ त्रि., क, Vवध के सं. कृ. वज्झ (वध्य) का निषे. अवजीयति, तं खो जितं साधु जितं, यं जितं नावजीयति, [अवध्य], वध नहीं करने योग्य, नहीं मार डालने योग्य - जा. अट्ट, 1.300.
ज्झो पु., प्र. वि., ए. व. - अवज्झो ब्राह्मणो दूतो, चेतपुत्त अवजीयन नपुं., अव + जि के कर्म. वा. से व्यु., क्रि. ना., सुणोहि मे, जा. अट्ठ. 7.291; एतेहि तीहि ठानेहि, अवज्झो जीत लिया जाना - तो प. वि., ए. व. - तं जितं साधु जितं होति ब्राह्मणो, जा. अट्ठ. 7.45; - ज्झा ब. व. - अवज्झा नाम न होति, कस्मा? पुन अवजीयनतो, ... कस्मा? पुन ब्राह्मणा आसु अजेय्या धम्मरक्खिता, सु. नि. 290; ते एवं नावजीयनतो, जा. अट्ठ. 1.300..
नमस्सियमाना लोकेन अवज्झा ब्राह्मणा आसुं न केवलञ्च अवज्ज 1. त्रि.. Vवद के सं. कृ., वज्ज का निषे. [अवद्य]. अवज्झा , सु. नि. अट्ठ. 2.46; - रूप त्रि.. ब. स.
शा. अ. वह, जिसके बारे में कुछ अच्छा न कहा जा सके, [अवध्यरूप], अवध्य स्वरूप वाला. (कवच धारण करने के ला. अ. निन्दनीय, तुच्छ, अधम - पतिकिट्ठ निकि8 च कारण) वध न करने योग्य शरीर वाला - पो पु., प्र. वि., इत्तरावज्जकुच्छिता, अभि. प. 699; - ज्जानि नपुं.. प्र. वि., ए. व. - दुक्खेन फुट्ठस्सुदपादिसा , अरहद्धजो सब्मि ब. व. - न अवज्जानि अनवज्जानि अनिन्दितानि अवज्झरूपो ति, जा. अट्ठ. 5.43; मि. प. 209; अरहद्धजो अगरहितानीति, वुत्तं होति, खु. पा. अट्ठ. 112; 2. त्रि०, नाम सभि पण्डितेहि अवज्झरूपो, जा. अट्ठ. 5.44; ख. त्रि. Vवज्ज के सं. कृ. का निषे. [अवर्ण्य], शा. अ. नहीं वर्जित (अवन्ध्य) वह, जो बांझ न हो, उत्पादक, फलप्रद, सफल किए जाने योग्य, ला. अ. वर्जनीय पापकर्मों आदि से इतर -- ज्झा स्त्री, प्र. वि., ए. व. - अवज्झा मय्हपब्बज्जा, (पुण्य-कर्म) - ज्जं नपुं.. द्वि. वि., ए. व. - वज्जञ्च थेरगा. 789. वज्जतो अत्वा, अवज्जञ्च अवज्जतो, ध. प. 319; -- ज्जे __ अवज्झायति/अवझायति अव + vझा का वर्त, प्र. पु., ए. सप्त. वि., ए. व. - अवज्जे वज्जमतिनो, ध. प. 318; व., अत्यधिक चिन्ता करता है, शोक करता है- अक्खच्छिन्नोव अवज्जे वज्जमतिनी, वज्जे चावज्जदस्सिनी, थेरीगा. 107; झायति, स. नि. 1(1).70; अक्खछिन्नो वझायतीति अवज्जे वज्जमतिनीति न्हानुच्छादनदन्तकट्ठखादनादिके अक्खच्छिन्नो अवझायति बलवचिन्तनं चिन्तेति, स. नि. अनवज्जे सावज्जसी , थेरीगा. अट्ठ. 119; तत्थ अवज्जेति अट्ठ. 1.102; विसमं मग्गमारुय्ह, अक्खछिन्नोव झायति, मि. दसवत्थुकाय सम्मादिट्ठिया, तस्सा उपनिस्सयभूते धम्मे च. प. 70; - न्ति ब. व. - तस्मा ते खीणपत्ता कोञ्चा विय ध. प. अट्ठ. 2.281; - दस्सी त्रि., एत्थेव बज्झित्वा अवझायन्तीति, ध. प. अट्ठ. 2.73. [अवय॑दर्शिन् /अवद्यदर्शिन], कोई भी दोष न देखने अवञ्चन त्रि., Vवञ्च से व्यु., क्रि. ना. वञ्चन का निषे. वाला/वाली - स्सिनी स्त्री०, प्र. वि., ए. व. - वज्जे [अवञ्चन], चलने फिरने में असमर्थ गमन करने में अक्षम चावज्जदस्सिनी, थेरीगा. 107; वज्जे चावज्जदस्सिनीति - ना पु., प्र. वि., ब. व. - सन्ति पादा अवञ्चनाति पादापि मानमक्खपलासविपल्लासादिके सावज्जे अनवज्जदिट्ठी, मे अत्थि, तेहि पन वञ्चितु पदवारगमनेन गन्तुं न सक्काति थेरीगा. अट्ठ. 119; सञिता स्त्री., भाव. [अवद्यसंज्ञात्व]. अवञ्चना, जा. अट्ठ. 1.211; चरिया. 401. दोषरहित होने की संज्ञा या समझ का होना - ता प्र. वि.. अवञ्झ त्रि, वञ्झ का निषे., तत्पु. स. [अवन्ध्य], वह जो, ए. व. - वज्जे वज्जसिञता वज्जे अवज्जसञिता, महानि. बांझ न हो, उत्पादक, उत्पन्न करने में सक्षम, फलप्रद, 158; अवज्जे वज्जसञ्जिताति निदोसे दोससञ्जिता, वज्जे सफल - ज्झो पु.. प्र. वि., ए. व. - तथागतस्स परिनिबुतरस अवज्जसञ्जिताति सदोसे निदोससञिता, महानि. अट्ठ. असादियन्तरसेव कतो अधिकारो अवञ्झो भवति सफलो, 259.
मि. प. 108; 112; - वादी पु.. प्र. वि., ए. व. अवज्जिकसाव त्रि., ब. स. [अवर्जितकषाय]. वह, जिसका [अवन्ध्यवादिन], वह, जिसके वचन निष्फल या अलाभप्रद चित्त काषायों (कलुषित विचारों) से मुक्त नहीं है - वं पु.. न हो, सफल एवं लाभप्रद बात बोलने वाला -- अवझवादी द्वि. वि., ए. व. - अनिद्धन्तकसावन्ति अनीहतदोसं अतुलो अब्भुतोरुगुणाकरो, सद्धम्मो. 345.
For Private and Personal Use Only