SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 593
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir अरिन्दम 566 अरिय वि., ए. व. - अरित्तूपत्थम्भनवसेन चण्डसोते नावाठपनमिव. पारा. अट्ठ. 1.22. अरिन्दम' त्रि., राजाओं अथवा आयुधों की उपाधि के रूप में प्रयुक्त [अरिंदम], शत्रुओं का दमन करने वाला, शत्रुओं को पराभूत कर देने वाला - मो पु., प्र. वि., ए. व. - अरिं दमेती ति अरिन्दमो, क. व्या. 527; दायको ससराजा व नरिन्दोरिन्दमो विय, सद्धम्मो. 276; - म पु., संबो., ए. व. - आतिं पस्सेमुरिन्दम जा. अट्ठ. 5.348; - मं नपुं.. प्र. वि., ए. व. - अरिन्दम नाम नराधिपस्स, म. नि. अट्ठ. (उप.प.) 3.162. अरिन्दम' पु.. व्य. सं., क. महासम्मत के वंशज एक सौ राजाओं में सबसे अन्तिम राजा - तेसं पच्छिमको राजा अरिन्दमो नाम खत्तियो, दी. वं. 3.15; ख. शिखी बुद्ध के समय का एक बोधिसत्व - अहं तेन समयेन, अरिन्दमो नाम खत्तियो, बु. वं. 22.9; ग. शिखी बुद्ध के समय का वाराणसी का एक राजा - नामग्गहणदिवसे चस्स अरिन्दमकुमारो ति नाम करिंसु, जा. अट्ठ. 5.236; घ. एक चक्रवर्ती राजा - एकतालीसकप्पम्हि एको आसिं अरिन्दमो, अप. 1.95. अरिभू पु., केवल भूरी के व्यु. निर्वचनक्रम में प्रयुक्त, शत्रुओं को अभिभूत कर देने वाला - एत्थ पन गोत्रभूति पदमिव अरिभूति वत्तब्बेपि ..., सद्द. 1.82. अरिभूत त्रि., [अरिभूत], शत्रु हो चुका, बैरी बन चुका - ते । नपुं.. वि. वि., ब. व. - कम्मट्ठानहाने पतिढापेत्वान चित्तमरिभूते .... सद्धम्मो. 493. अरिमद्दननगर नपुं., म्यां मां के शासक अनुरुद्ध की। राजधानी - रे सप्त. वि., ए. व. - सो च... अरिमद्दननगरे अनुरुद्धेन नाम रुञा समकालवसेन रज्जसम्पत्ति अनुभवि, सा. वं 23. अरिमद्दनराज पु., अरिमद्दन नगर का राजा - जिनो ष. वि., ए. व. - इच्चामच्चे समाहूय अरिमद्दनराजिनो, चू, वं. 76.38. अरिमद्दनवासी त्रि., अरिमद्दन नगर में निवास करने वाला - सिनो पु, ष. वि., ए. व. - पेसेतवान नरिन्दस्स अरिमद्दनवासिनो, चू. वं. 80.6. अरिमद्दविजयग्गाम पु., श्रीलङ्का का एक प्राचीन गांव - मग त्रि, अरिमद्दन गांव गया हुआ/गई हुई-गं स्त्री., वि. वि., ए. व. - तथारिमद्दविजयग्गामगं मातिकं पिच .... चू. वं. 79.56. अरिय त्रि., [आर्य], क, व्यक्ति के सन्दर्भ में - आदरणीय, उच्चकुलीन, पूरी तरह से विशुद्ध चित्त वाला (बुद्ध, प्रत्येकबुद्ध या अर्हत्) क्लेशमुक्त, उदात्त, प्रणीत, स्रोतापन्न, सकृदागामी, अनागामी एवं अर्हत् - यो पु, प्र. वि., ए. व. - सोतापन्नादिके अग्गे अरियो तीसु द्विजे पुमे, अभि. प. 1002; अरियो दस्सनसम्पन्नो, स लोकं भजते सिवन्ति, सु. नि. 115; पराभवसङ्घाते अनये न इरियतीति अरियो, येन दस्सनेन याय पञआय पराभवे दिस्वा विवज्जेति तेन सम्पन्नत्ता दस्सनसम्पन्नो, सु. नि. अट्ठ. 1.137-138; अरियो अनरियं कुबन्तं जा. अट्ठ. 2.233; - यं नपुं. प्र. वि., ए. व. - यावता आनन्द अरियं आयतनं महाव. 304; अरियं परमं सीलं. दी. नि. 1.157; अरियन्ति निरुपक्किलेसं परमविसुद्ध दी. नि. अट्ट, 1.267; - येन पु., तृ. वि., ए. व. - अरियेन वेदेनाति सुन्दरेन पटिलाभेन, जा. अट्ठ. 3.233; - याय स्त्री., तृ. वि., ए. व. - अरियाय जातिया जातो, म. नि. 2.313; - स्स पु., ष. वि., ए. व. - दिठ्ठधम्मसुखविहारा एते अरियस्स विनये वुच्चन्ति, म. नि. 1.51; अरियरस विनये बुद्धस्स भगवतो सासने वुड्डि नाम, म. नि. अट्ठ. (म.प.) 2.109; अरियस्स अरियेन समेति सख्य, जा. अट्ठ. 5.489; अरियस्साति आचारअरियरस, तदे; - या पु., प्र. वि., ब. व. - अमोसधम्म निब्बानं तदरिया सच्चतो विदू, सु. नि. 763; यं परे सुखतो आहु, तदरिया आहु दुक्खतो, सु. नि. 767; - येमि पु., तृ. वि., ब. व. - सुखं दिहमरियभि, सक्कायस्स निरोधनं ... सब्बलोकेन परसतं, स. नि. 2(2).131; को नु अञत्र अरियेभीति ठपेत्वा अरिये को नु अञो निब्बानपदं जानितुं अरहति, स. नि. अट्ठ, 3.45; - यानं पु., ष. वि., ब. व. - अरियानं उपवादका ... मिच्छादिट्टिकम्मसमादाना, पारा. 5; - येसु पु., सप्त. वि., ब. व. - कालेन दिन्नं अरियेसु उजुभूतेसु तादिसु, अ. नि. 2(1).37; ख. त्याग, मार्ग, धर्म आदि उत्तम अमूर्त भावों के सन्दर्भ में - उत्तम, प्रणीत, उदात्त - यो पु., प्र. वि., ए. व. - परमो अरियो चागो, म. नि. 3.294; अरियो अट्ठङ्गिको मग्गो, खु. पा. 3; - यं पु., द्वि. वि., ए. व. - अरियं चट्ठङ्गिकं मग्गं, ध, प. 191; अरियं लोकुत्तरं धम्म पुरिसस्स सन्धनं पञपेमि, म. नि. 2.398; - येन पु., तृ. वि., ए. व. - अरियेन इन्द्रियसंवरेन समन्नागतो, दी. नि. 1.62; - स्स पु., ष. वि., ए. व. - अरियरस... पञ्चङ्गिकस्स सम्मासमाधिस्स भावनं देसेस्सामि, अ. नि. 2(1).21; अरियरसाति विक्खम्भनवसेन पहीनकिलेसेहि आरका ठितरस, अ. नि. अह. 3.10; - ये पु., सप्त. वि., ए. व. - अरिये पथे कममानं महेसिं, सु. नि. 179; अरिये पथेति अनिके For Private and Personal Use Only
SR No.020528
Book TitlePali Hindi Shabdakosh Part 01 Khand 01
Original Sutra AuthorN/A
AuthorRavindra Panth and Others
PublisherNav Nalanda Mahavihar
Publication Year2007
Total Pages761
LanguageHindi
ClassificationDictionary
File Size29 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy