________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अगरु
25
अगारव प. 350; गन्धकेन विलिम्पित्वा, अगरुचन्दनेन च, जा. अट्ट नादिन्नदण्डस्साति अग्गहितदण्डस्स निक्खित्तदण्डस्स 7.268; उद्दालका सोमरुक्खा, अगरुफल्लिया बहू, जा. ..... जा. अट्ठ. 2.195. अट्ठ. 7.294; द्रष्ट. एवं तुल. अकलु, अगलु.
अगाध त्रि., ब. स. [अगाध], बहुत गहरा, अतिगंभीर - अगरु त्रि., गरु का निषे. [अगुरु], शा. अ. हल्का, जो अगाधं त्वतलम्परसं, अभि. प. 669; महासमदं गम्भीरं वित्थतं भारी न हो - सीघम्हि लहु तं इट्ठनिस्सारा गरुसुत्तिसु, अभि. अगाधमपारं दिस्वा, मि. प. 114. प. 929; ला. अ. 1. महत्त्वहीन, तुच्छ, अनादृत, अप्रिय, अगाम पु., गाम का निषे., तत्पु. स. [अग्राम], जो गांव न अमनाप - ... भिक्खु सब्रह्मचारीनं अप्पियो च होति अमनापो हो, ग्रामेतर निवास-स्थल, उजड़ चुका गांव - गामापि च अगरु च अभावनीयो च, अ. नि. 3(1).6; ला. अ. 2. अगामा होन्ति, अ. नि. 1(1).187; - क. त्रि., ब. स., ग्रामसरल, सहज, सुविधाजनक - ... सचे ते, अगरु, भासस्सू रहित जनपद, निर्जन स्थान - एकूपचारो नाम अगामके ति, दी. नि. 1.46; अगलति... अफासुकभावो..., दी. नि. अरजे समन्ता सत्तभन्तरा एकूपचारा, पारा. 311; अगामके अट्ठ. 1.132; सचे ते, कस्सप, अगरु, वसेय्याम एकरतं अरओ दुतियिकाय भिक्खुनिया दस्सनूपचार ... विजहन्तिया अग्यागारे, महाव. 28; सचे ते, आचरिय अगरु, मयञ्चेत्थ आपत्ति थुल्लच्चयस्स, पाचि. 307. एकरत्तिं वसेय्यामा ति याचि, ध. प. अट्ठ. 1.26; - कत अगार/आगार नपुं., [अगार, आगार], घर, आवास, गृहस्थ त्रि., अगरु + Vकर का भू. क. कृ., सरलीकृत, जीवन - मन्दिरं सदनागारं निकायो निलयालयो, अभि. प. सुविधाजनक अथवा सहज बना दिया गया - अचित्तीकतन्ति । 205; यथा अगारं दुच्छन्नं वुट्ठी समतिविज्झति, ध. प. 13; अगरुकतं, पाचि. अट्ठ. 5, पाठा. न गरुकतं.
नागारमावसे, सु. नि. 811; तुल. अगारक, अगारी, अगारिक; अगरुकुलवासिक त्रि., [अगुरुकुलवासिक], वह, जिसने स. उ. प. के रूप में द्रष्ट., अग्या., अन., अना., आगन्तुका., गुरु या आचार्य के कुल में निवास न किया हो - आवसथा., कूटा., कोट्ठा., कोसकोट्ठा., चित्ता., झाना., तिणा., अगरुकुलवासिको ... पुग्गलो .... मि. प. 267.
दाना०, धज्ञा०, नळा., निवासा., परिया., पाना., बन्धना., अगळु/अगलु पु., अगरु/अकळु का अप. [अगरु, अगुरु], भण्डा., भुसा., महा०, यजा., राजा.. वासा., वाहना.. सन्था., अगरु नामक पेड़ और उसकी लकड़ी - लोहं त्वगरु सलळा., सुझा. इत्यादि के अन्त.; - क. नपुं.. [अगारक], चागल, अभि. प. 302; अगरुचन्दनादीहि हत्थसतब्बेध छोटा घर, झोपड़ी, कुटी - एकं अगारकं ओलुग्गविलुग्गं चितकमकंसु, वि. व. अट्ठ. 130; द्रष्ट. कालागलु /कालागरु काकातिदायिं नपरमरूपं ..., म. नि. 2.123; - मज्झे सप्त. आगे.
वि., ए. व., घर के भीतर, गृहस्थजीवन की सुरक्षा के बीच अगहन त्रि., गहन का निषे., तत्पु. स. [अगहन], उलझन- - इमस्स अगारमज्झे ठानकारणं नत्थि, जा. अट्ठ. 1.66; - रहित, निष्कण्टक, जटिलता से रहित - अकण्डकं अगहनं. मुनि पु.. प्र. वि., ए. व. [आगारमुनि]. गृहस्थ मुनि, घरेलू पटिपन्नो महापथं जा. अट्ठ. 5.251; गहनं अगहनं कतं. मि. जीवन यापन करने वाला मुनि - नो ब. व. - ये ते प. 112; 125.
अगारिका दिट्ठपदा विज्ञातसासना - इमे अगारमुनिनो, अग्गळित त्रि, निषे. स., धाराप्रवाह वचन बोलने वाला, महानि. 41; - वास पु., तत्पु. स. [आगारवास]. गृही सुस्पष्ट, अनुकूल, सुन्दर अकर्कश, कोमल - अकक्कसं जीवन - अगारवासेन अलं नु ते इद, थेरगा. 1110. अग्गळितं मुहं मदं उM अनुद्धतं अचपलमस्स भासितं, जा. अगारयह त्रि., गारव्ह का निषे. [अगह], अनिन्दनीय, अट्ठ. 5.193, पाठा. अगलित.
दोषारोपण करने के लिए अयोग्य, निर्दुष्ट - हं पु., वि. अग्गहित त्रि., गहित का निषे. [अगृहीत], वह, जिसे छीना- वि., ए. व. - तस्मा अगारव्हं ब्राह्मणं विनिन्दमानो ...
झपटा न गया हो, जिसे कसकर पकड़ा न गया हो, धम्मञ्च जहाति, जा. अट्ठ. 7.47. जिसका आश्रय नहीं किया गया हो - अग्गहितमेव होति । अगारव त्रि., गारव का निषे. [अगौरव]. अश्रद्धेय, सम्मान के सरणं, म. नि. अट्ठ. (मू.प.) 1(1).142; - दण्ड त्रि., ब. स. अयोग्य - वो पु.. प्र. वि., ए. व. - भिक्खु अगारवो [अगृहीतदण्ड], शा. अ. वह, जिसका दण्ड ऊपर की अप्पतिस्सो चवति, अ. नि. 2(1).7; - वा प. वि., ए. व. - ओर न उठा हुआ हो; ला. अ. वह, जो हिंसालु, कड़ा, ते अञ्जमञ्ज अगारवा अपतिस्सा असभागवुत्तिनो अहेसु. कर्कश या कठोर न हो, हिंसा से विरत - जा. अट्ठ. 1.215; - ता स्त्री., भाव., प्र. वि., ए. व. -
For Private and Personal Use Only