________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अप्पेकच्च
442
अप्पेकच्च त्रि., अपि + एकच्च के योग से व्यु., प्रायः ब. व. में ही प्रयोग में द्रष्ट; 1. और भी कुछेक, और भी कुछ - च्चो पु., प्र. वि., ए. व. - अपेत्थेकच्चो भिक्खु न परिनिब्बायेय्या ति? म. नि. 3.48; - च्चे पु., द्वि. वि., ब. व. - अप्पेकच्चे न परलोकवज्जभयदस्साविने विहरन्ते, दी. नि. 2.30; - च्चा स्त्री, प्र. वि., ब. व. - सपत्तिकम्पि हि दुक्खं, अप्पेकच्चा सकिं विजातायो, थेरीगा. 216; - च्चानि नपुं., प्र. वि., ब. व. - उप्पलिनियं वा ... अप्पेकच्चानि उप्पलानि वा पदुमानि ... अन्तोनिमग्गपोसीनि, दी. नि. 1.66; अप्पेकच्चानि सेदफुसितानि नलाटा मुत्तानि, म. नि. 1.299; 2. कभी-कभी वाक्य में आवृत्ति, कुछ एक ... जबकि कुछ दूसरे - च्चे ... च्चे पु., प्र. वि., ब. व. - ... अप्पेकच्चे उद्धनानि खणन्ति, ... अप्पेकच्चे कट्ठानि .... भाजनानि ..., उदकमणिकं....... आसनानि पञआपेन्ति, सु. नि. (पृ.) 165; - च्चानि ... च्चानि नपुं.. प्र. वि., ब. व. - अप्पेकच्चानि उप्पलानि वा पदुमानि ... अप्पेकच्चानि
समोदकं ठितानि, दी. नि. 2.30. अप्पेकदा अ., कालसूचक निपा., अपि + एकदा के योग से । व्यु. [अप्येकदा], कभी कभी, जब-तब - यं तस्मिं ... खादनीयं वा भोजनीयं वा... विरसज्जेत्वा अप्पेकदा अनसिता अच्छन्ति, पाचि. 235; ... अप्पेकदा तथागतं धम्मदेसना पटिभाति, अप्पेकदा न पटिभाति?, अ. नि. 3(1).158. अप्पेति ।अप्प का वर्त., प्र. पु., ए. व. [अर्पयति], शा. अ. किसी के बीच में या भीतर में बैठा देता है या अन्तर्निविष्ट कर देता है, बैठा देता है, जोड़ देता है, स्थापित कर देता है - यथा वड्ढकी सुपरिकम्मकतं दारुं सन्धिस्मि अप्पेति, मि. प. 64; न तासु मनो अप्पेति, स. नि. अट्ठ. 1.71; फलसमापत्तिवसेन निरोधे चित्तं अप्पेति, उदा. अट्ठ. 29; - न्ति ब. व. - अप्पेन्ति निम्बमलस्मि, तस्मिं मे सकते मनोति, जा. अट्ठ. 3.30; गण्ठितफलकम्पि पासकफलकम्पि अन्ते अप्पेन्ति, चूळव. 2583; एकग्गं चित्तं आरम्मणे अप्पेन्तीति अप्पना, ध. स. अट्ठ. 187; - न्ती स्त्री., वर्त. कृ., प्र. वि., ए. व. - सामिकेन ... नामुद्दितं सञआणञ्च अप्पेन्ती, वि. व. अट्ठ. 88; - प्पिय/प्पेतब्ब त्रि., सं. कृ. - कायं अप्पियं करित्वा .... कथा. 31; कायं अप्पेतब्बं अल्लीयापेतब्बं .... कथा. अट्ठ. 121; - तुं निमि. कृ. - गण्ठिकफलक अन्ते
अप्पेतुन्ति, चूळव. 258; - त्वा पू. का. कृ. - असिथिलं .... फलसमापत्तिं अप्पेत्वा उपधिविवेक परिपूरयमानो विहरति, म. नि. अट्ठ. (मू.प.) 1(1).110; ला. अ. क. निदर्शित
अप्पेसक्ख करता है, सङ्गति बैठाने हेतु प्रकशित करता है - जिनवचनं अप्पेति, दी. नि. अट्ठ. 1.31; अप्पेतीति निदस्सेति, लीन. (दी.नि.टी.) 1.40; ला. अ. ख. तेजी के साथ आ मिलता है या आ गिरता है, विलीन हो जाता है, आकर एक जुट हो जाता है - यतो चायं गङ्गा नदी पभवति यत्थ महासमुई अप्पेति, स. नि. 1(2).165; - न्ति ब. व. - ... सवन्तियो महासमुदं अप्पेन्ति, अ. नि. 3(1).40; अप्पेन्तीति अल्लीयन्ति ओसरन्ति, अ. नि. अट्ठ. 3.218; ला. अ. ग. 'अप्पना'नामक समाधि में स्थापित कर दिया जाता है - केचि पन द्दवम्पि चित्तं अप्पेतीति वदन्ति, उदा. अट्ठ. 28; - न्ति ब. स. - अञ अभिज्ञा अप्पेन्ति, अभिआ वसिभाविता, अप. 1.4; - तुं निमि. कृ. - न सक्कोतीति आपेतुं, वेदितब्बं विभावना, अभि. अव. 906; ला. अ. घ. (वैर का) बदला लेने में लग जाता है, बदला लेने लगता है - व्यं विधि., उ. पु., ए. व. - अयं ख्वस्स कालो योहं वे अप्पेयन्ति कोसिया खग्गं निब्बाहि, महाव. 467; - सि अद्य.. प्र. पु., ए. व. - इति फन्दनरुक्खोपि वे अप्पेसि तावदे, जा. अट्ठ. 4.188. अप्पेसक्ख त्रि., व्यु. संदिग्ध, अट्ठ. के निर्वचनों के आलोक में अप्पे + सक्ख से व्यु. [अल्पसाख्य, बौ. सं. अल्पेशाख्य, अल्प + ईश + आख्य], साधारण, अमहत्वपूर्ण, अल्प रूप में सम्मानित, अल्प ऐश्वर्य वाला, छोटे परिवार वाला, छोटी मित्रमण्डली वाला- क्खो पु., प्र. वि., ए. व. - किं पनायं अप्पपुजओ अप्पेसक्खो .... महानि. 292; अप्पेसक्खोति परिवारविरहितो, महानि. अट्ठ. 341; ततियवाचा इदानि अकतपुञ्जताय दुग्गतो दुब्बण्णो अप्पेसक्खो, म. नि. अट्ठ. (म.प.) 2.79-80; सचे मनुस्सत्तं आगच्छति यत्थ यत्थ पच्चाजायति अप्पेसक्खो होति, म. नि. 3.252; अप्पेसक्खोति अप्पपरिवारो, म. नि. अट्ठ. (उप.प.) 3.188; - क्खा' पु., प्र. वि., ब. व. - ... अप्पपुआ अप्पेसक्खा न लाभियो चीवर-पिण्डपात-सेनासन-गिलानप्पच्चय-भेसज्ज - परिक्खारानान्ति, स. नि. 1(2).207; इमे पन भिक्खू अप्पाता अप्पेसक्खाति, म. नि. 1.253; अप्पेसक्खाति अप्पपरिवारा, म. नि. अट्ठ. (मू.प.) 1(2).130; - क्खा' स्त्री., प्र. वि., ए. व. - अप्पेसक्खा च अप्पलाभा चाति भो पब्बज्जा नाम अप्पयसा चेव, दी. नि. अट्ठ. 2.235; अप्पेसक्खा च ... पब्बज्जा नाम अप्पयसा चेव, दी. नि. अट्ठ. 2.235; - खेहि पु., तृ. वि., ब. व. - न सक्का अप्पेसक्खेहि अज्झोगाहितुन्ति वुत्तं होति, म. नि. अट्ठ. (मू.प.) 1(1),199;
For Private and Personal Use Only