SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 413
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir अपळास 386 अपलोकन भिक्खवे अञस्स परिसा अपलाळेतब्बाति एत्थ सामणेरा वा अप्पतिहितेन अपलिबुद्धेन भवितब्ब, मि. प. 356-57; -द्धं होन्तु उपसम्पन्ना वा, महाव. अट्ठ. 280. नपुं॰, प्र. वि., ए. व. - देवतानहि सुचरितकम्मनिब्बत्तं अपळास पु., पळास का निषे. [बौ. सं. अपदास], द्वेष या पित्तसेम्हरुहिरादीहि अपलिबुद्ध दूरेपि दुर्भाव का अभाव, क्षमाशीलता, मनमुटाव का न रहना - आरम्मणसम्पटिच्छनसमत्थं दिबं पसादचक्खु होति, उदा. ... अमक्खो च अपळासो च .... अ. नि. 1(1).116; अट्ठ. 58; - द्धा स्त्री., प्र. वि., ए. व. - देवतानव्हि ... अनुन्नतेन मनसा, अपळासो असाहसो, अ. नि. 1(1).2203; अपलिबुद्धा ... दिब्बपसादसोतधातु होति, उदा. अट्ठ. 162; अपळासोति युगग्गाहपळासवसेन अपळासो हत्वा, अ. नि. -द्धेन तृ. वि., ए. व. - अहं पुब्बे ... अद्दसं सेम्हादीहि अट्ठ. 2.182. अपलिबुद्धेन सुवण्णक्खन्धसदिसेन अत्तभावेन समन्नागता, अपलासि पु., व्य. सं., एक व्यक्ति का नाम - छहासीतिम्हितो ध. प. अट्ठ. 2.114; - द्धाय स्त्री., च./ष. वि., ए. व. - कप्पे, अपिलासिसनामको, अप. 1.209. गुणपरिपुण्णाय अपलिबुद्धाय अदोसाय अगलितपदब्यञ्जनाय अपळासी त्रि., अपळास से व्यु. [बौ. सं. अपदासिन]. अत्थं विज्ञापेतुं समन्नागतो न होतीति अत्थो, अ. नि. अट्ठ. द्वेषरहित, क्षमाशील, मनमुटाव न रखने वाला - भिक्खु 2.320; - कथ त्रि.. ब. स., बिना रुकावट के सुस्पष्ट रूप अमक्खी होति अपळासी, म. नि. 1.136; 139; 142; दी. से बोलने वाला - तत्थ विसठ्ठवचनोति अपलिबुद्धकथो, जा. नि. 3.34; अ. नि. 2(1).104; कतमो च पुग्गलो अपळासी? अट्ठ. 6.25. ...., यस्स पुग्गळस्स अयं पळासो पहीनो - अयं वुच्चति अपलिबोध' पु., पलिबोध का निषे. [अपरिरोध], परिरोध या पुग्गलो अपळासी, पु. प. 128-29; मयमेत्थ अपळासी रुकावट का न रहना, बाधाओं का अभाव, सु-अवसर - द्वे भविस्सामा ति सल्लेखो करणीयो, म. नि. 1.54. कथिनस्स अपलिबोधा, महाव. 352; परि. 239. अपलिखति/अपलेखति/अपलिहति अप + लिख का अपलिबोध त्रि., ब. स. [अपरिरोध], परिरोध या अड़चन से वर्त, प्र. पु., ए. व. [अपलिखति], खुरच देता है, रगड़ रहित, सुस्पष्ट, बाधारहित -धं स्त्री., वि. वि., ए. व. - देता है, छील देता है, मिटा देता है, चाट लेता है - उच्चार पञ्जवन्तोपि ... पट्ठाय ... उट्ठाय अकिञ्चनं अपलिबोधं वा कत्वा हत्थस्मि व दण्डकसञ्जी हत्वा हत्थेन अपलिखति, रमणीयं पब्बज्ज उपगन्तुं नं सक्कोन्ति, जा. अट्ठ. 3.210; दी. नि. अट्ट, 1.263; अपलिखति अपलिहति उदकेन अट -धा पु., प्र. वि., ब. व. - एते चत्तारो पच्चेकबुद्धा रज्ज वनतो, लीन. (दी.नि.टी.) 1.313; - खामि वर्त०, उ. पु., पहाय पब्बजित्वा अकिञ्चना अपलिबोधा पब्बज्जासखेन ए. व. - हत्थापलेखनोति हत्थे पिण्डम्हि ठिते जिव्हाय हत्थं वीतिनामन्ति, जा. अट्ठ. 336. अपलिखामि, म. नि. अट्ठ. (मू.प.) 1(1).356; उच्चारं वा अपलिहति/अपलिखति द्रष्ट, अपलिखति के अन्त. (ऊपर) कत्वा हत्थस्मि व दण्डकसञी हत्वा हत्थेन अपलिखामीति - हत्थापलेखनोति हत्थे पिण्डम्हि ठिते जिव्हाय हत्थं दस्सेति, तदे.. अपलिखति, उच्चारं वा कत्वा ... अपलिखति, दी. नि. अपलिपपलिपन्न त्रि., पलिपपलिपन्न का निषे. अट्ठ. 1.263; जिव्हाय हत्थं अपलिखति अपलिहति उदकेन [अप्रलेपपरिपन्न], शा. अ. भयानक दलदल या कीचड़ में अधोवनतो, लीन. (दी. नि. टी.) 1.313. नहीं फंसा हुआ, ला. अ. पांच कामगुणों में अलिप्त - सो अपलेखन/अवलेखन नपुं., [अपलेखन]. खरोच देना, वत, चुन्द, अत्तना अपलिपपलिपन्नो परं पलिपपलिपन्न मिटा देना, केवल स. उ. प. के रूप में प्राप्त, हत्थापलेखन उद्धरिस्सती ति ठानमेतं विज्जति, म. नि. 1.56; वेज्जति, म. नि. 1.56; के अन्त. द्रष्ट.. (पलिपपलिपन्नोति गम्भीरकद्दमे निमुग्गो वुच्चति, म. नि. अपलोकति अपलोकेति के अन्त. द्रष्ट. (आगे). अट्ठ (मू.प.) 1(1).201). अपलोकन नपुं, अप + Vलोक से व्यु., क्रि. ना. [अपलोकन], अपलिबुद्ध त्रि., परि + Vबुद्ध के भू. क. कृ. का निषे. 1. इधर-उधर देखना, पीछे की ओर देखना - ककुसन्धो [अपरिरुद्ध?], रुकावट से रहित, विघ्न बाधाओं से मुक्त, .... नागापलोकितं अपलोकेसि ... सहापलोकनाय ..., दूसी सुस्पष्ट, बिना रुकावट वाला/वाली; - द्धो पु.. प्र. वि., मारो तम्हा च ठाना चवि ..., म. नि. 1.420-21; ए. व. - आकासो अलग्गो असत्तो अप्पतिद्वितो अपलिबद्धो, सहापलोकनायाति ककुसन्धस्स ... अपलोकनेनेव सह .... योगिना योगावचर ... पलिबोधे पच्चये ... अनासत्तेन तणजेव, म. नि. अट्ठ. (मू.प.) 1(2).314; तस्मा पच्छतो For Private and Personal Use Only
SR No.020528
Book TitlePali Hindi Shabdakosh Part 01 Khand 01
Original Sutra AuthorN/A
AuthorRavindra Panth and Others
PublisherNav Nalanda Mahavihar
Publication Year2007
Total Pages761
LanguageHindi
ClassificationDictionary
File Size29 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy